میراث کودکی برای بزرگسالی

هادی مرشدی: در دنیای امروز که پیشرفت‌های پزشکی امکان درمان بسیاری از بیماری‌ها را فراهم کرده است، پوسیدگی دندان همچنان یکی از شایع‌ترین مشکلات بهداشتی جهان باقی مانده و زندگی میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار داده است. در ایران نیز این مشکل از کودکی آغاز می‌شود و در سنین بزرگسالی شدت می‌یابد؛

مسئله‌ای که می‌تواند به سلامت عمومی و کیفیت زندگی افراد آسیب بزند. افزایش هزینه‌های دندان‌پزشکی و دسترسی محدود به خدمات، بر نگرانی‌های مردم افزوده است و همین امر ضرورت توجه به راهکارهای پیشگیرانه را دوچندان می‌کند. کارشناسان معتقدند با آموزش صحیح و پیشگیری می‌توان از بروز مشکلات دهان و دندان جلوگیری کرد و هزینه‌های درمانی را کاهش داد. پوسیدگی دندان یکی از شایع‌ترین مشکلات بهداشتی در جهان و ایران به شمار می‌رود که از دوران کودکی تا بزرگسالی بر سلامت افراد تأثیر می‌گذارد.

علی تاجرنیا، رئیس سابق هیئت‌مدیره جامعه دندان‌پزشکی ایران، درباره پیشگیری از پوسیدگی دندان طی مصاحبه‌ای گفته است: «استفاده منظم از مسواک، خمیر‌دندان، نخ‌دندان و دهان‌شویه‌ها برای کاهش میکروب‌های دهان و جلوگیری از پوسیدگی و التهاب لثه ضرورت دارد. والدین باید از سنین پایین، یعنی حدود دو‌سالگی، به کودکان خود مسواک‌زدن را آموزش دهند و با مسواک‌های انگشتی، اولین گام‌ها را برای بهداشت دهان و دندان فرزندان خود بردارند. همچنین، با شروع رویش دندان‌های دائمی از شش‌سالگی، فلورایدتراپی به عنوان یک اقدام تکمیلی در کنار رعایت بهداشت روزانه، می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از پوسیدگی ایفا کند‌».

تاجرنیا در ارتباط با آمار پوسیدگی دندان در اطفال اعلام کرده: «هر کودک 12ساله ایرانی به‌ طور میانگین دو دندان پوسیده دارد و این آمار تا 40سالگی به شش دندان پوسیده می‌رسد‌». این ارقام هشداردهنده نشان می‌دهد که آموزش و فرهنگ‌سازی در زمینه رعایت بهداشت دهان و دندان باید از سنین کم آغاز شود و والدین نیز باید نقش فعالی در تربیت بهداشتی فرزندان خود ایفا کنند.

با افزایش هزینه‌های دندان‌پزشکی، نگرانی‌ها درباره دسترسی به این خدمات درمانی نیز در میان مردم بیشتر شده است. برخی از افراد به دلیل مشکلات مالی و نبود بودجه کافی، از انجام درمان‌های ضروری صرف‌نظر می‌کنند‌ که این موضوع منجر به تشدید مشکلات دهان و دندان در میان اقشار مختلف جامعه می‌شود. هزینه‌های بالای درمانی باعث شده است بسیاری از مردم در دستیابی به خدمات مناسب دچار محدودیت شوند و از ترس این هزینه‌ها، از مراجعه به دندان‌پزشک اجتناب کنند.

در این میان، کارشناسان توصیه می‌کنند که بهترین راهکار برای کاهش هزینه‌های درمانی، پیشگیری و اقدام به‌موقع است. با ویزیت‌های دوره‌ای که بهتر است حداقل دو بار در سال انجام شود، می‌توان از تشدید پوسیدگی‌ها و خرابی دندان‌ها جلوگیری کرد. این اقدام ساده نه‌تنها به کاهش هزینه‌های درمانی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند سلامت عمومی دهان و دندان را نیز بهبود ببخشد. فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی به مردم درباره اهمیت ویزیت‌های دوره‌ای می‌تواند نقش مؤثری در بهبود شاخص‌های سلامت دهان و دندان در جامعه داشته باشد.

پوسیدگی دندان نه‌تنها در ایران، بلکه در سراسر جهان به عنوان یکی از شایع‌ترین مشکلات بهداشتی بشر شناخته می‌شود. زهرا قربانی، سرپرست دفتر سلامت دهان و دندان، به آمار نگران‌کننده‌ای اشاره کرده است که نشان می‌دهد ۴۵ درصد از جمعیت جهان از پوسیدگی دندان رنج می‌برند. این آمار گواهی بر این واقعیت است که مشکل پوسیدگی دندان به عنوان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های بهداشتی در سطح جهانی مطرح است و نیازمند توجه ویژه‌ای از سوی نظام‌های بهداشتی است.

در ایران نیز وضعیت پوسیدگی دندان میان کودکان 12ساله نشان‌دهنده میزان بالای این بیماری است. بر‌اساس آمار، هر کودک 12ساله ایرانی به طور متوسط نزدیک به دو دندان پوسیده دارد که این شاخص نشان‌دهنده نیاز به اقدامات پیشگیرانه و آموزشی است. بر‌اساس این آمار‌ها، بهبود شاخص پوسیدگی دندان فقط از طریق برنامه‌های پیشگیرانه و آموزش‌های عمومی هوشمندانه امکان‌پذیر خواهد بود.

این وضعیت، ضرورت توجه جدی به بهداشت دهان و دندان در سیاست‌گذاری‌های بهداشتی کشور را به‌خوبی روشن می‌کند. سیستم‌های بهداشتی باید با اتخاذ رویکردهای جامع و پیشگیرانه، در راستای کاهش شاخص پوسیدگی دندان و ارتقای سلامت دهان و دندان جامعه گام بردارند. بدون شک، افزایش آگاهی مردم و دسترسی آسان به امکانات پیشگیرانه از جمله ویزیت‌های دوره‌ای و مشاوره‌های بهداشتی می‌تواند به بهبود وضعیت بهداشت دهان و دندان در ایران کمک کند.

با توجه به اهمیت پیشگیری و مشکلاتی که افزایش هزینه‌های دندانپزشکی برای مردم ایجاد کرده است، به نظر می‌رسد بهترین راهکار، تمرکز بر اقدامات پیشگیرانه و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت در زمینه بهداشت دهان و دندان باشد. استفاده منظم از مسواک و خمیر‌دندان، نخ‌ دندان و دهان‌شویه به عنوان ابزارهای اولیه پیشگیری، نقش مؤثری در کاهش پوسیدگی و التهابات دهان و لثه دارد. همچنین، فلورایدتراپی به عنوان یک اقدام تکمیلی و مؤثر، به‌ویژه در سنین کودکی، می‌تواند به جلوگیری از پوسیدگی کمک کند.

این اقدامات نه‌تنها موجب بهبود سلامت دهان و دندان می‌شوند، بلکه به دلیل کاهش نیاز به درمان‌های پرهزینه و پیچیده، تأثیر مستقیمی در کاهش هزینه‌های دندان‌پزشکی نیز خواهند داشت. مردم باید آگاه شوند که پیشگیری، ساده‌ترین و اقتصادی‌ترین راه برای حفظ سلامت دهان و دندان و جلوگیری از مشکلات آینده است. با توجه به اهمیت بهداشت دهان و دندان در کیفیت زندگی افراد و هزینه‌های بالای درمان‌های دندان‌پزشکی، به نظر می‌رسد راهکارهای پیشگیرانه بهترین مسیر برای تضمین سلامت عمومی جامعه است. آموزش‌های گسترده و فرهنگ‌سازی از دوران کودکی تا بزرگسالی و دسترسی آسان به خدمات پیشگیرانه و مشاوره‌های بهداشتی می‌تواند سرمایه‌گذاری بلندمدت برای آینده‌ای با لبخندی سالم‌تر و روشن‌تر برای همه ایرانیان باشد.