غیرعلنی‌های مجلس برای کلی‌گویی‌های رئیس
مجلس یازدهمی‌ها که رکورددار جلسات غیرعلنی هستند، باز هم روز گذشته در یک غیرعلنی دیگر روند مذاکرات وین را از زبان قالیباف مورد بررسی قرار دادند که به گفته بهارستان‌نشینان جز کلی‌گویی حاصلی در بر نداشته است.
زینب همتی: مجلس یازدهمی‌ها که رکورددار جلسات غیرعلنی هستند، باز هم روز گذشته در یک غیرعلنی دیگر روند مذاکرات وین را از زبان قالیباف مورد بررسی قرار دادند که به گفته بهارستان‌نشینان جز کلی‌گویی حاصلی در بر نداشته است. با توجه به نارضایتی نمایندگان از این جلسه، پیشنهاد جلسه غیرعلنی دیگری برای روز تعطیل «سه‌شنبه» با حضور وزیر امور خارجه مطرح شده که احتمال برقراری آن زیاد است. مصری، نایب‌رئیس مجلس، در این زمینه در صحن دیروز گفت: ما هم‌اکنون در حال بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۱ هستیم؛ بنابراین اگر موافق هستید، روز سه‌شنبه از آقای امیرعبداللهیان دعوت کنیم تا با حضور در صحن علنی گزارشی از روند مذاکرات تا به امروز ارائه دهد.
هرچند جزئیات روشنی از جلسه دیروز منتشر نشده؛ اما حسین نوش‌آبادی، در توضیح مباحث مطرح‌شده در جلسه غیرعلنی دیروز مجلس گفت: آقای قالیباف توضیحاتی درباره جلسه روز گذشته شورای عالی امنیت ملی مطرح کردند که این جلسه با حضور آقای باقری، رئیس تیم مذاکره‌کننده، تشکیل شده است و بحث‌های بنیادی و اصولی در آن مطرح شده است؛ بنابراین حتما راهکار مناسبی برای تصمیم‌گیری خوب و مذاکره خوب اتخاذ می‌شود و به‌موقع بحث‌ها در تیم مذاکره‌کننده دنبال خواهد شد.
رئیس فراکسیون دیپلماسی بین‌المللی و منافع ملی مجلس ادامه داد: آقای قالیباف گزارش اجماعی و کلی بسته از جلسه دیروز شورای عالی امنیت ملی و مباحث مطرح‌شده بیان کرد و همچنین به ارائه توضیحاتی درباره سیاست‌هایی که باید اعمال شود و تصمیم‌گیری‌هایی که نسبت به این مسائل باید صورت گیرد، پرداخت. نوش‌آبادی گفت: آقای قالیباف ورودی به بحث‌های جزئی و تصمیم‌گیری‌ها نداشت، صرفا گزارشی بود تا نمایندگان در جریان مذاکرات قرار گیرند، البته نظر مجلس این است که قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها مدنظر قرار گرفته و منافع ملی حفظ شود. علاوه‌بر‌این باید نظام ناعادلانه‌ای که غربی‌ها و آمریکایی‌ها دنبال می‌کنند، تحت عنوان تحریم‌ها، لغو شود. این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در پایان گفت که در این جلسه فرصتی برای اظهارنظر نمایندگان فراهم نشد و آقای قالیباف به ارائه کلیاتی از مباحث مطرح‌شده پرداخت.
احمد علیرضا‌بیگی، دیگر نماینده مجلس، هم در بیان آنچه در جلسه دیروز گذشته، گفته است: «رئیس مجلس معتقد بود باید از مذاکرات بهره اقتصادی ببریم و بتوانیم بدون محدودیت نفت بفروشیم؛ بانک مرکزی نیز منابع حاصل از فروش نفت را جابه‌جا کند». بیگی توضیح داده که قالیباف در این جلسه غیرعلنی گفته: «اینکه امکان فروش نفت برای کشور فراهم شود؛ اما ساختار هسته‌ای از بین برود، قابل پذیرش نیست و باید ساختار هسته‌ای ایران باقی بماند». به گفته او، قالیباف تأکید کرد که «ایران اصرار بر حفظ ساختار هسته‌ای خود دارد».
در‌این‌بین سخنگوی هیئت‌رئیسه مجلس، جزئیاتی از جلسه غیرعلنی نمایندگان درباره مذاکرات وین را تشریح کرد و گفت: در مذاکرات هسته‌ای در درجه اول باید قانون اقدام راهبردی مصوب مجلس در نظر گرفته شود. سید‌نظام‌الدین موسوی گفت: چارچوب مذاکرات باید در همین مسیر باشد؛ مجلس بر این موضوع نظارت می‌کند و ما از مذاکره‌کنندگان در چارچوب منافع ملی حمایت می‌کنیم.
او با اشاره به سخنان رئیس مجلس شورای اسلامی در جلسه غیرعلنی افزود: آقای قالیباف تأکید کرد موضوع هسته‌ای برای ما مهم است و از حقوق هسته‌ای خود عدول نمی‌کنیم و هر مذاکره و توافقی باید حقوق هسته‌ای ما را تضمین کند. سخنگوی هیئت‌رئیسه مجلس در ادامه افزود: ما با تحریم‌های ظالمانه آمریکا مواجه هستیم. اگر جایی تعهد یا تضمینی می‌دهیم، باید تعهد متقابل هم وجود داشته باشد که رفع تحریم‌ها و انتفاع اقتصادی باشد. موسوی با اشاره به بی‌اثرشدن تحریم‌ها در این سال‌ها گفت: خوشبختانه در سال‌های اخیر تحریم‌ها اثر خودش را از دست داده؛ ولی چون تعهداتی دادیم و باید به تعهدات تا زمان پایان راستی‌آزمایی پایبند باشیم، باید انتفاع اقتصادی را هم در نظر داشته باشیم. او افزود: آمریکا باید در مقابل تعهداتش ضمانت بدهد؛ ضمانت‌ها مختلف است، مثلا ضمانت ذاتی، حقوقی، سیاسی و اقتصادی که اگر این ضمانت‌ها وجود نداشته باشد، تعهدات ما بی‌معنی خواهد بود؛ تعهد همراه با ضمانت است.
در‌این‌بین نظری‌خانقاه، یکی دیگر از نمایندگان مجلس، در جلسه دیروز گفت: لازم است حتما وزیر امور خارجه را به مجلس احضار کنیم تا درمورد آخرین وضعیت مذاکرات وین گزارش دهد؛ چرا‌که ما باید در مقابل ملت پاسخ‌گو باشیم؛ بنابراین اینکه تنها 10 دقیقه قبل از آغاز صحن علنی را به بیان روند این مذاکرات اختصاص دهیم و به این نکته نیز هم اشاره شود همه موارد سری است، قابل قبول نیست.
مصری در پاسخ به او افزود: قبل از نشست علنی مباحثی درباره روند مذاکرات وین مطرح شد؛ ضمن اینکه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز از وزیر امور خارجه دعوت کرده تا با حضور در این کمیسیون به تشریح آخرین مراحل مذاکرات وین بپردازد.
نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: هنوز تصمیمی اتخاذ نشده و مذاکرات وین همچنان ادامه دارد؛ ضمن اینکه آقای دکتر قالیباف نیز امروز در این زمینه به نمایندگان مجلس اطلاعاتی را ارائه دادند.
او تأکید کرد: ما هم‌اکنون در حال بررسی لایحه بودجه 1401 هستیم؛ بنابراین اگر موافق هستید روز سه‌شنبه از آقای امیرعبداللهیان دعوت کنیم تا با حضور در صحن علنی گزارشی از روند مذاکرات تا به امروز ارائه دهد.
نماینده مردم کرمانشاه در مجلس یادآور شد: ما بنا بر آیین‌نامه نمی‌توانیم در تعطیلات رسمی به بررسی لایحه بودجه بپردازیم؛ اما مطابق با قانون چنانچه نمایندگان موافق باشند، می‌توانیم از وزیر امور خارجه برای ارائه گزارش از روند مذاکرات وین دعوت کنیم.
حال با توجه به سخنان نمایندگان مجلس احتمال امضای توافق قوت گرفته؛ زیرا تلاش برای برپایی جلسات غیرعلنی همراه با خط‌و‌نشان نمایندگان برای تیم مذاکره‌کننده افزایش یافته است.
محمود عباس‌زاده‌مشکینی، نماینده مردم مشکین‌شهر و سخنگوی کمیسیون امنیت ملی، درباره آخرین خبر از روند مذاکرات وین گفته است: طبق اخباری که از وین مخابره می‌شود، شرایط برای یک توافق خوب مهیا شده است و پیشرفت‌هایی صورت گرفته است؛ اما به نتیجه رسیدن این موضوع بستگی به طرف‌های مقابل دارد. او ادامه داد: طرف غربی مخصوصا آمریکا باید از زیاده‌خواهی‌های خودشان عدول کند تا توافق صورت بگیرد و اگر به هر دلیلی مذاکرات به شکست بینجامد، مقصر اصلی آن هیچ کشوری جز آمریکا نیست. عباس‌زاده‌مشکینی تأکید کرد: بر‌اساس آخرین گزارش‌ها و جزئیات و طبق اظهارات آقای باقری‌کنی، روند مذاکرات را مثبت می‌دانستیم و دستاوردهایی هم داشتیم که با توجه به آنها، وضعیت رسیدن به توافقات را برد-برد می‌دانستیم؛ اما طی چند روز گذشته غربی‌ها به‌ویژه آمریکایی‌ها شیطنت می‌کنند و یک جنگ روانی راه انداختند. او در همین راستا ادامه داد: در مذاکرات پنج تا شش نکته حساس باقی مانده بود که برای ایران دارای اهمیت بسیار است و ما دنبال این بودیم که تکلیف اینها روشن شود؛ از‌جمله کاتسا و آیسا، بر‌اساس‌این قرار است در یک جلسه فوق‌العاده بر‌اساس آخرین اطلاعات به این جمع‌بندی برسیم که آیا توافق برد-برد می‌شود یا نمی‌شود؟ سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی بیان کرد: غربی‌ها دنبال مذاکره و توافق بودند و طبیعی است که چنین موضعی بگیرند و ما هم در برابر موضع سرسختانه آنها چنین موضعی می‌گیریم.
او درباره احتمال توافق میان ایران و آمریکا گفت: احتمال توافق را زیاد می‌دانم و معمولا غربی‌ها عادتشان است که سرسختی می‌کنند. اتفاقات اخیر در اوکراین و روسیه تأثیری بر مذاکرات وین نخواهد داشت.
همچنین سهراب گیلانی، دیگر نماینده مجلس شورای اسلامی، نیز در صفحه شخصی خود در توییتر، نوشته است: «تیم مذاکره‌کننده، تجربه رفتار ۱+۵ را در اختیار دارد؛ بنابراین:
۱- اعتماد و مذاکره مستقیم با آمریکا ساده‌لوحی است.
۲- آمریکا و اروپا باید در اجرای تعهدات برجامی راستی‌آزمایی شوند.
۳- مطالبه جدی مجلس، قانون راهبردی برای لغو تحریم‌هاست.
۴- توانمندی‌های دفاعی و سیاسی ایران قابل مذاکره و معامله نیست».
هادی بیگی‌نژاد، نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی، نیز با اشاره به مذاکرات ایران با گروه 1+4 در وین اظهار کرد: امروز نمایندگان مجلس از هیئت‌رئیسه خواستند تا از دولت بخواهند گزارشی از متن مذاکرات به مجلس بدهد و وکلای ملت از چند‌و‌چون مذاکرات مطلع شوند. او افزود: اینکه به قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران توجه نشود، دلخوری نمایندگان مجلس را به دنبال خواهد داشت. نماینده مردم ملایر در مجلس تصریح کرد: مسئولان شورای‌عالی امنیت ملی باید دقت کنند متن مذاکرات با اتحاد جلو برود و زمینه تفرقه را فراهم نکند. بیگی‌نژاد گفت: میثاق همه مسئولان باید قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم و صیانت از منافع ملت ایران باشد، تیم مذاکره‌کننده کشورمان هم باید به مجلس اطلاع دهد که در این چارچوب چه اقداماتی داشته و چگونه مذاکره کرده است؛ مثلا آیا نفت بدون محدودیت فروش رفته و پول آن بدون محدودیت گرفته شده است یا نه؟ او در پایان افزود: جمعی از نمایندگان مجلس امروز «یکشنبه» جلسه‌ای درباره بررسی مذاکرات وین داشتند و از دولت و تیم مذاکره‌کننده توقع است که قانون رسمی کشور اجرا شود، نه کمتر و نه بیشتر.
نمایندگان مجلس عزم خود را جزم کرده‌اند که اگر قانون راهبردی به تمام و کمال اجرا نشود، از مخالفت خود با نتیجه مذاکرات کوتاه نیایند. خواسته‌های نمایندگان هرچند یک اصل مورد پذیرش است؛ اما مسئله مهم روند مذاکرات است و یک‌جانبه نمی‌توان به قضاوت نشست، این روزها که خبرها حاکی از احتمال به نتیجه رسیدن مذاکرات است و اجرای کامل قانون راهبردی غیر‌ممکن؛ بنابراین اصرار به اجرای این قانون جز مانع‌تراشی بر مسیر مذاکرات نیست و یادآور حملات مکرر اصولگرایان به برجام است و آتش‌زدن آن در صحن مجلس. هرچند انتظار می‌رفت در دولت اصولگرا و به قول خودشان با تیم مذاکره‌کننده مورد اعتمادشان دیگر بر طبل خروج از برجام نکوبند؛ اما اصرار بر اجرای قانون راهبردی و خط‌و‌نشان برای دولت معنایی جز تلاش برای استمرار تحریم‌ها و بی‌نتیجه‌ماندن مذاکرات وین ندارد.
از سویی با توجه به سخنان دیروز قالیباف که از دید نمایندگان به کلی‌گویی شباهت داشته، گویا قرار نیست نمایندگان محرم شمرده شوند و به طور دقیق در جریان مذاکره قرار بگیرند. شاید یکی از مهم‌ترین دلایل این نوع برخورد با مجلس نگرانی از مواضع تندروها برای سنگ‌اندازی در مسیر مذاکره باشد؛ زیرا تندروها برای مقابله با احیای برجام و تداوم تحریم‌ها از هیچ کوششی دریغ نکرده و نخواهند کرد؛ در‌حالی‌که تصمیم برای توافق با توجه به منافع ملی گرفته شده و نمایندگان در نهایت باید به تصمیم دولت تن دهند.
