مردی با پیراهن خیس

عبدالرحمن فتح‌الهی: این روزها که بازار سخنرانی‌‌ها، نشست‌ها، میزگردها، گردهمایی‌ها و تبلیغات انتخاباتی چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری داغ است، تنها اسمی که در کنار شش نامزد به‌شدت پررنگ شده، محمدجواد ظریف است؛ وزیر امور خارجه دولت‌های یازدهم و دوازدهم که تمام‌قد و البته با توپ پر وارد کارزار رقابت‌ها به نفع مسعود پزشکیان شده است. در این بین انرژی‌ای که ظریف در جهت حمایت از این نامزد (پزشکیان) گذاشته، چیزی بیش از حمایت از پزشکیان جلوه می‌کند تا جایی که حسام‌الدین آشنا در توییتی اذعان دارد، «کاری که ظریف برای پزشکیان می‌کند، بایدن برای اوباما نکرد». این جمله آشنا شاید در یک لایه تحلیلی عمیق‌تر در دل خود نوعی پیش‌بینی از معاون‌اولی ظریف در دولت پزشکیان باشد، اما گواهی بر آن است که محمدجواد ظریف به قول خودش، «تمام آبروی خود را برای این انتخابات گذاشته است». البته ظریف در پاسخی ضمنی برای این گمانه‌زنی‌ها درباره معاون‌اولی یا وزارت امور خارجه دولت پزشکیان در کلاب‌هاوس «ایران من» صراحتا عنوان کرد که «هیچ آرزویی جز اینکه استادتمام شوم، ندارم». چه معاون‌اولی، چه وزارت امور خارجه، چه سمت استادتمام یا هر جایگاه و مقام دیگر که باشد، ظریف چنان پای کار آمده که پیراهن خیس از عرقش در ستاد انتخاباتی پزشکیان به‌شدت مورد توجه کاربران قرار گرفت. با توجه به این نکته، نقش‌آفرینی ظریف در این روزها چنان پررنگ است که تقریبا بخشی از مواضع نامزدهای اصولگرا را هم تحت‌‌الشعاع قرار داده و آنها را وادار می‌کند به سخنان ظریف مستقیم یا غیرمستقیم پاسخ دهند. هرچند بازیگری بی‌بدیل ظریف به نفع پزشکیان سطحی از شور انتخاباتی را شکل داده و فضایی شبیه به ۸۸، ۹۲ و ۹۶ را به ذهن متبادر می‌کند، اما تأثیر کلام او تا جایی بوده که محمود احمدی‌نژاد را هم ناگزیر از واکنش کرده است؛ آن‌هم در شرایطی که رئیس‌جمهور اسبق ایران عموما نسبت به انتقادات مطرح‌شده به خود و دولتش بی‌تفاوت بود و به آن توجه نمی‌کرد. با این حال، این بار طی یک تقاضای رسمی از صداوسیما به دنبال پاسخ به آن چیزی است که احمدی‌نژاد آن را «شبهات» ظریف می‌خواند.

در این بین هم رادیکال‌ها به شکل عملی وارد گود شده‌اند؛ از درگیری و تنش‌آفرینی در میزگرد ستاد پزشکیان در کاشان تا روانه‌کردن تعدادی به گرگان با هدف برهم‌زدن سخنرانی ظریف؛ اقدامی که با اذعان و اعتراف چهره‌های کلیدی این جریان همراه بود. کما‌اینکه سیدمحمود نبویان، نماینده تهران در مجلس دوازدهم و از چهره‌های نزدیک به سعید جلیلی، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «توصیه و خواهشم از طرفداران کاندیداهای جبهه انقلاب، خصوصا حامیان دکتر جلیلی این است که از حضور در میتینگ‌های هواداران دولت سوم روحانی، به‌ویژه برنامه‌های با حضور چهره عصبانی این روزها، خودداری نموده و مراقبت کنند که این تجمعات بعضا کم‌رمق به تشنج و درگیری کشیده نشود». هرچند در یک تقسیم وظیفه، گویا دیگر آن هم به دنبال تشویش اذهان عمومی هستند. همچنان که حمید رسایی هم در ایکس نوشت: «ظریف دوره دبیرستان تا دانشگاه و تا سال ۹۰ در آمریکا زندگی کرده و از ادعای پیروزی زودهنگام پزشکیان هدف خاصی را دنبال می‌کند؟ آیا مأموریتی دارد؟ نهادهای ذی‌ربط چه می‌گویند؟».

 کارزار حمایت ظریف از  پزشکیان

علاوه بر سخنرانی‌های آتشین که به مذاق رادیکال‌ها خوش نمی‌آید، محمدجواد ظریف در جدیدترین اقدامش، طی بیانیه‌ای، کارزار حمایت از پزشکیان را به راه انداخت. در بخشی از بیانیه دعوت به این کارزار آمده است: «من، محمدجواد ظریف به همراه امضاکنندگان این کارزار از دکتر مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری حمایت می‌کنیم. ما می‌دانیم با ریاست‌جمهوری دکتر پزشکیان، اساس و هدف سیاست خارجی تأمین منافع ملی، تضمین امنیت ملی، پاسداری از حیثیت ملی ایران و منزلت بین‌المللی ایرانیان و بهبود کیفیت زندگی «مردم» خواهد بود. ما دولتی می‌خواهیم که در سیاست خارجی، شعارهای دهان‌پُرکُن که جیب مردم را خالی کند ندهد؛ شعاری ندهد که «مردم» را گرفتار تأمین دارو و «صنایع ملی» را گرفتار تأمین مواد اولیه و کسب آخرین فناوری‌ها کند». همچنین در ادامه آمده است: «هدف سیاست خارجی دولت نباید تنها «بقا» باشد، بلکه در سیاست خارجی «توسعه کشور» را پیگیری کند. دولتی می‌خواهیم که از شرق‌گرایی و غرب‌گرایی پرهیز کند و هم‌زمان شرق‌ستیز و غرب‌ستیز هم نباشد. ما می‌خواهیم از زندگی حداقلی و صرفا تأمین معیشت «بخورنمیر»، به یک «زندگی رضایت‌بخش» و شایسته مردم ایران برسیم که در آن همه مردم فرصت رشد و خلاقیت و بالندگی داشته باشند. نمی‌خواهیم مردم مدام چشم‌شان به اخبار باشد تا ببینند بیشتر تحریم می‌شویم یا نمی‌شویم، جنگ می‌شود یا نمی‌شود، فردا نرخ دلار بالا می‌رود یا پایین می‌آید، گرفتار «فشار حداکثری» خواهیم شد یا «فشار حداقلی». در کشور بزرگ و کهنی مثل ایران، در شأن مردم نیست که از آینده خود مطمئن نباشند و نخبگان‌مان آینده خود را در گوشه دیگری از جهان جست‌وجو کنند». در پایان قید شده: «چنانچه در نظر دارید با قبول دعوت دکتر ظریف به سیل خروشان حامیان و علاقه‌مندان دکتر مسعود پزشکیان پیوسته و برای ایران و برای تغییر شرایط امروز کشور که قاعدتا مورد رضایت هیچ ایرانی فهیم و دلسوزی نیست، می‌توانید از طریق لینک زیر وارد کارزار دعوت دکتر محمدجواد ظریف گشته و با امضای کارزار به جمع ما بیپوندید. انتظار این است که هرکدام از ما یک ستاد باشیم و با معرفی و به اشتراک گذاشتن این مطلب گام بزرگی به سوی پیروزی در انتخابات هشتم تیرماه برداریم. لینک برای مشارکت در کارزار: https://www.karzar.net/pezeshkian».

 از ساری تا کلاب‌هاوس

در ادامه تکاپوهای انتخاباتی محمدجواد ظریف، او روز شنبه در ستاد انتخاباتی برخی استان‌ها و شهرستان‌ها حضور پیدا کرد. سکاندار سیاست خارجی دولت روحانی در اجتماع حامیان مسعود پزشکیان در باشگاه فرهنگیان ساری در پاسخ به فردی که از وی پرسید «شما هشت سال بودید بگویید چه کردید» گفت: «من هشت دقیقه در صداوسیما صحبت کردم، امروز پنج روز است همه مرا به باد حمله گرفته‌اند. گویا که آب در خوابگه مورچگان ریخته‌ام!». بنا بر گزارش ایلنا، ظریف در ادامه سخنانش به واقعه‌ای تاریخی اشاره و بیان کرد: «بلاتشبیه پس از قیام عاشورا در میدان شام، برخی هلهله می‌کردند تا صدای اهل بیت‌(ع) شنیده نشود، اما امروز 14 قرن است که هلهله‌کنندگان گم شدند و صدای اهل بیت‌(ع) در همه دنیا شنیده می‌شود». محمدجواد ظریف با اشاره به موضع شهید سیدابراهیم رئیسی و شهید حسین امیرعبداللهیان درخصوص برجام گفت: هر دو شهید بزرگوار بارها گفته بودند برنامه آنان بازگشت به همان برجام است و این افرادی که ادعا می‌کنند استمرار دولت شهید رئیسی هستند، چرا نگاه و نظری متفاوت با شهید رئیسی نسبت به برجام دارند؟

 وزیر امور خارجه اسبق جمهوری اسلامی با ارجاعی به بیانات رهبر انقلاب که هیئت مذاکره‌کننده را شجاع و صادق توصیف کردند، پرسید: «سؤال من از شما این است که کجای موضع شما که مذاکره‌کنندگان را به خیانت متهم می‌کنید با مواضع رهبری و رئیس‌جمهوری شهید هماهنگ است؟». ظریف در ادامه خطاب به حاضران هشدار داد: «دوستان عزیز ما در لحظه‌ای قرار داریم که آینده کشور به انتخاب ما پیوند خورده است و شرکت‌نکردن در انتخابات یعنی اجازه‌دادن به یک اقلیت که خود را اکثریت بپندارد». وزیر اسبق امور خارجه این را هم متذکر شد که «تنها راه بهبود شرایط کشور از صندوق رأی میسر می‌شود و اغتشاش و تنش راه به جایی نمی‌برد و امروز که فردی امین و متعهد همچون دکتر مسعود پزشکیان پا به عرصه انتخابات گذاشته، توپ در زمین مردم است و اگر شرکت نکنیم فردا جایی برای اعتراض نداریم. هلهله‌کنندگان گم شدند و صدای اهل بیت‌(ع) در همه دنیا شنیده می‌شود».

مسئول پیشین سیاست خارجی کشورمان در ادامه سخنان خود به جایگاه مازندران در انقلاب و دفاع مقدس اشاره و تأکید کرد: «مردم بزرگوار ساری و مازندران میراث‌دار سرداران شهید لشکر ۲۵ کربلا هستند و ما وظیفه داریم یاد و خاطره آنان را با پاسداشت میراث آنان گرامی بداریم و توقع من از شما مردم مازندران این است که در روز هشتم تیر در انتخابات شرکت مؤثر داشته باشید تا در نهایت آنچه اراده مردم است اعمال شود». ظریف، صندوق رأی را هم مهم‌ترین تضمین‌کننده آزادی مردم و آینده کشور دانست و خاطرنشان کرد: «من می‌دانم هرچه صندوق‌های رأی شلوغ‌تر باشد، به نفع ماست. ضمن اینکه برای منافع عظیم کشور نیز بهتر است و در رفع تهدیدهای احتمالی دشمنان نیز بسیار مؤثر است».

محمدجواد ظریف علاوه بر تحرکات جدی میدانی در ستادهای انتخاباتی پزشکیان و سخنرانی‌های پرانرژی در جریان نشست‌ها و گردهمایی‌ها، حضور پررنگی هم در فضای مجازی دارد. 

در این باره ظریف با حضور در کلاب‌هاوس ایران من به طرح دیدگاه‌های خود درباره انتخابات پرداخت. اهم اظهارات ظریف به نقل از جماران از این قرار است. «برخی می‌گویند چون انتخابات‌های قبلی را تحریم کردیم، به پزشکیان اجازه ورود داده شد؛ این‌گونه نیست. فکر نکنیم همه محاسبات صاحبان قدرت درست است. 

آمریکا هم در حمله به عراق و افغانستان بعد از ۲۰ سال محاسباتش غلط بود و خروجش از افغانستان را از طالبان گدایی کرد. زمامداران، زیاد اشتباهات محاسباتی می‌کنند. پس( تحریمی‌ها) برای خودشان نوشابه باز نکنند! تحریم انتخابات به جایی نرسید و ترکیب مجلس را به جایی رساند که من نمی‌توانم با آن کار کنم. البته شاید خیلی‌ها بتوانند کار کنند، اما من ویژگی‌هایی دارم که به دلیل آنها بود که کاندیدا نشدم».

وزیر امور خارجه در این کلاب‌هاوس خاطرنشان کرد «تحریم، این پیام را به خارجی‌ها می‌دهد که دیگر حمایت خارجی ندارند. این عدم حمایت هم باعث نمی‌شود کسانی که در خارج هستند با سلام و صلوات بیایند؛ آنها ابزار فشار هستند. تحریم انتخابات باعث نمی‌شود منجی به ایران بیاید. عربستان هم دید که بعد از آرامکو آمریکا به دادش نرسید؛ این خاصیت جهان پساقطبی است. من در حال نگارش کتابی در این زمینه هستم. البته دوستان اندیشمندی هم هستند که مخالف دیدگاه من هستند. تحریم انتخابات باعث می‌شود آنها ببینند می‌توانند تحریم را به ما تحمیل کنند».

ظریف اشاره‌ای هم به تنش و درگیری رادیکال‌ها در کاشان داشت و عنوان کرد «به کسانی که سخنرانی مرا در کاشان به هم زدند گفتم کدام‌یک از شما با شرمندگی به خانه می‌روید؟

 تحریم انتخابات باعث حاکم‌شدن خالص‌سازان می‌شود تا عده دیگری را خانه‌نشین کنند. وقتی فرد سالمی به میدان آمده چرا تحریم کنیم؟! شما می‌گویید پنج درصد اثر دارد؟! حتی اگر این‌گونه هم باشد بهتر از صفر درصد یا بدترشدن وضعیت است. دکتر پزشکیان دنبال هرج‌ومرج، تنش و جنجال نیست. اینهایی که سخنرانی‌ها را به هم می‌زنند از ستادهای دیگر هستند. 

هراس‌افکنی یک بازی است و می‌گویند ظریف گفته ۹ تیر پزشکیان رئیس‌جمهور است. بله من ابراز امیدواری کردم، اما به این معنا نیست که اگر نشود به خیابان می‌ریزیم. فتنه را آنهایی درست می‌کنند که این توییت‌ها را می‌زنند. 

من عضو هیچ ستادی نیستم و با توجه به فرصتی که شکل گرفته وارد صحنه شدم. من این آبرو را برای کی می‌خواستم؟ مگر می‌خواستم تُرشی بیندازمش؟ یا به گور ببرم؟ هیچ آرزویی جز اینکه «استادتمام» شوم ندارم و دنبال هیچ پست و مقامی نیستم».

در این کلاب‌هاوس، ظریف سراغی هم از برجام گرفت و یادآور شد «در مورد برجام هم گفته‌ام که به برجام نمره ۱۰۰ ندهید؛ نمره پنج دهید! بیایید همین پنج درصد را تبدیل به دستاورد نقد کنید. اما این کار را نکردیم. پس اگر فرض می‌کنیم با تحریم پیامی را به کسی می‌دهیم، ببینیم که چه چیزی را به دست می‌آوریم؟ جز اینکه همان کسانی که از آنها دلخور هستید چهار سال یا هشت سال -یا با توجه به تحولات سال‌های اخیر حتی بیشتر-حاکم شوند؟!».