جایزه مصرف بهینه برق یا اجازه افزایش مصرف بنزین؟

سخنگوی صنعت برق گفته امسال خانوارهایی که در مصرف برق صرفه‌جویی کنند، علاوه بر تخفیف در قبض، تعداد ۳۰۰ خودروی اتومات و لوازم خانگی جایزه می‌گیرند. این مقام صنعت برق از یک اپلیکیشن نام برد که پیش‌تر پیامک‌هایی را برای مردم ارسال کرده بود و در این پیامک به مشترک هشدار می‌داد که مصرف برق آنها زیاد است. جدا از اینکه چرا اطلاعات خصوصی خانوارها نظیر شماره اشتراک کنتور در اختیار این اپلیکیشن قرار گرفته است، اما این اظهارات می‌تواند بیانگر سویه سهل و ممتنع بخش انرژی کشورمان باشد. سهل از این بابت که سال‌ها موضوع برق در نیمه اول سال یکی از چالش‌های بخش اقتصادی کشور بوده و ممتنع از اینکه برای پاداش مصرف انرژی در برق، قرار است نوع دیگری از انرژی یعنی بنزین مصرف شود. موضوع ناترازی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های فراروی اقتصاد کشورمان و چه‌بسا حکمرانی انرژی در نظام جمهوری اسلامی است.

برخی از چالش‌ها به صورت مقطعی گریبان کشور را می‌گیرد و برخی دیگر نیز در تمام طول سال مسئله‌ساز هستند. مثلا مصرف گاز در نیمه دوم و مصرف برق در نیمه اول سال تبدیل به دغدغه می‌شود، حال آنکه موضوع بنزین رفته‌رفته یک نگرانی برای همه فصول کشور است.

همه ما بارها شنیده‌ایم که در زمستان موقتا گاز برخی صنایع کشور قطع می‌شود تا گاز کافی به منازل برسد. هرچند هدف‌هایی از مصرف گاز این است که رفاه مطلوبی را برای شهروندان به همراه داشته باشد ولی چه مبادله ناهمسنگی است که گاز بخش مولد کشور را قطع کنیم تا گاز به بخش‌های غیرمولد برسد. منصفانه اگر نگاه کنیم، باید بگوییم کدام‌یک از ما در این چند‌ساله تصمیم گرفته‌ایم تا وسایل گازسوز خود را بهینه و به‌روز کنیم؟ درباره برق نیز چنین است. گویا قرار شده مجددا تغییراتی در ساعات اداری رخ دهد. ما در فصل تابستان برق صنایع مولد خود را قطع می‌کنیم تا برق منازل قطع نشود. این هرگز به معنای نادیده‌گرفتن یا توجیه هرگونه کاستی یا سوءمدیریت در تولید و توزیع برق نیست و متولیان مربوطه باید توضیح دهند که چرا هر‌ساله با این وضعیت روبه‌رو می‌شویم. اما از سوی دیگر ما شهروندان نیز نباید همه چیز را به گردن دولت و وزارت نیرو بیندازیم.

نکته جالب در اظهارات این مقام صنعت برق این است که پاداش خوش‌مصرفی در یک حامل انرژی، به هزینه افزایش مصرف در یک حامل دیگر انرژی پیش‌بینی شده است. ما در وضعیت ناترازی بنزین هم قرار داریم. چند روز قبل یکی از مقامات وزارت نفت خبر داد که روزانه حدود پنج میلیون لیتر گازوئیل در خارج از شبکه رسمی هدر می‌رود. در‌حالی‌که طبق آمار سندیکاها هیچ افزایشی در تعداد وسایل نقلیه گازوئیل‌سوز ایجاد نشده و میزان جابه‌جایی بار و مسافر در سطح کشور نیز رشد چندانی نداشته اما آمارهای وزارت نفت نشان می‌دهد میزان مصرف گازوئیل در بخش حمل‌و‌نقل سنگین افزایش نامعقولی داشته است. به همین خاطر است که به‌تازگی طرح جدیدی با همکاری وزارتخانه‌های راه و کشور و پلیس راهور اجرا شده تا بتوان از هدررفت این میزان گازوئیل جلوگیری کرد.

هر لیتر گازوئیل و بنزین و هر کیلووات‌/ساعت برق را باید در زمره سرمایه‌های کشورمان محسوب کرد. هیچ شهروند منصفی حاضر نیست سرمایه‌های کشورش به همین راحتی از دست برود. مثلا در طرح جدید مربوط به گازوئیل، بازخوردهای خیلی خوبی از سوی رانندگان وسایل نقلیه سنگین مشاهده شده است چراکه این قشر خدوم و زحمتکش با پذیرش این شغل سخت، هدفی جز خدمت به اقتصاد کشور نداشته؛ بنابراین اولین گروهی بوده‌اند که از حفظ و حراست سرمایه‌های کشورشان استقبال کرده‌اند. این اظهارات سخنگوی صنعت برق را شاید بتوان شبیه آن داستان معروف دانست که وقتی به حاکم فرانسه گفتند مردم نان ندارند، گفت که به جایش کیک بخورند. هیچ بخشی از صنایع انرژی کشور نباید بار خود را بر دوش دیگر بخش‌ها بیندازد. کشور در وضعیت ناترازی اغلب حامل‌ها قرار دارد. حکمرانی مطلوب انرژی ایجاب می‌کند تمام تلاش دستگاه‌های اجرائی این باشد که بتوانند با کمترین هزینه از این شرایط عبور کنند. جایزه مصرف بهینه برق، نباید مجوز یا تشویقی به افزایش مصرف بنزین باشد.