وقت بازبینی رسیده است

در ماه‌های پایانی سال ۲۰۲۴ و ماه نخست سال ۲۰۲۵ تحولات شتابان و پیش‌بینی‌ناشده‌ای در منطقه روی داد. چرخه این تحولات لبنان، سوریه و عراق را تحت تأثیر خود قرار داد و موجب فروپاشی نظام حاکم بر سوریه و فرار بشار اسد به روسیه و تسلط گروه هیئت تحریرالشام و ارتش وطنی سوریه به رهبری الجولانی بر دمشق شد. فقدان شمار قابل ‌‌توجهی از رهبران حزب‌الله و انتخاب رئیس‌جمهور لبنان هم برگ دیگری از تحولات منطقه است که اثرات خود را در محیط بین‌المللی بر جای می‌گذارد. تلاش نخست‌وزیر عراق برای مدیریت گروه‌های شبه‌نظامی در عراق هم فصل تازه‌ای از تحولات سیاسی منطقه است. در این شرایط متفاوت نسبت به سال‌های گذشته که منطقه با آن مواجه است، حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید در روزهای آتی می‌تواند بیش از پیش به این تحولات جهت دهد.

دولت د‌رحالی‌که در داخل کشور با چالش‌های پیچیده و متنوعی در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مواجه است، هم‌زمان باید خود را برای مواجهه با شرایط بسیار حساس منطقه‌ای و بین‌المللی مهیا کند. دولتمردان هم قاعدتا آگاه هستند که تنوع چالش‌های داخلی و خارجی که کشور با آن مواجه است، چنان در هم تنیده‌اند که حل‌وفصل جدی و همه‌جانبه همه این چالش‌ها به صورت مجزا و جزیره‌ای ممکن نیست و برای مدیریت شرایط تازه باید طرحی نو در انداخت. 

به سخنی دیگر ارائه هر نوع ابتکار برای گذر منطقی و مطابق منافع ملی از چالش‌های پرشمار داخلی و خارجی کشور، چاره‌ای نیست جز آنکه در روش اداره مسائل پیش‌رو، رویکردهای تازه‌ای انتخاب شود و در راهبردها و هدف‌گذاری‌ها و روش‌ها تجدیدنظر شود. در ماه‌های پیش همچون دیگر ماه‌ها و سال‌های گذشته عالی‌ترین‌ مقام اجرائی کشور وقت زیادی را صرف حضور در جلسات و مجامع عمومی تشریفاتی و کم‌اثر کرده و سخنرانی‌های پرشماری نیز ایراد شده است درحالی‌که ابعاد سهمناک چالش‌های کشور ایجاب می‌کند مقامات کشور به‌جای حضور در چنین جلساتی و اتلاف وقت زیاد، زمان بیشتری را صرف جلسات کارشناسی برای مدیریت چالش‌های پیش‌رو کنند. اگر مدیریت کشور تصور درست، جامع و دقیقی از شرایط کشور دریافت کند و کارشناسان مشفق، وطن‌‌دوست و متخصص بتوانند در جمع‌بندی شرایط کشور و راه‌های برون‌شد از وضعیت فعلی راهکارها و پیشنهادات علمی خود را بر پایه مصالح کشور ارائه کنند، احتمال دارد منافع بیشتری متوجه کشور شود تا صرف حضور در جلسات و مجامع تشریفاتی و ارائه سخنرانی‌های شورانگیز! ایران امروز میراثی است که از نیاکان به ما به ارث رسیده است. در دوره‌های پرپیچ‌و‌خم تاریخی نیز ایران با رنج‌ها، شکست‌ها و ناکامی‌های ریز و درشتی دست و پنجه نرم کرده و همچنان ظرفیت‌های زیادی برای پشت‌سرگذاردن مسائل و چالش‌ها و بحران‌های سهمناک دارد اما به شرطی که مدیریت کشور با حفظ منافع ملی، بیش از پیش برای ایران اندیشناک باشد و با کمک خرد جمعی و ظرفیت‌های مغفول کشور به دنبال تجدیدنظر در راه‌های پرهزینه و روش‌های ناکارآمد اداره کشور باشد. آیا اصرار بر راه‌های پرهزینه پیشین به جز تحمیل هزینه‌های فراوان به ملت دستاورد محسوسی برای ملت دارد؟ باید پذیرفت که دردها و مشکلات مزمن داخلی و خارجی کشور نیازمند تجدید نظر در روش‌های پیشین و افق‌گشایی بر مبنای تداوم تاریخی ایران است. منطق حکمرانی نباید قربانی اصرار بر ادامه اشتباهات شود. جسارت در طراحی‌های نو نیاز امروز کشور است. امروز زمان بازبینی و تجدیدنظر و اصلاحات است.