چه کسی نخواست فرزانه به انگلیس برود

دوومیدانی در ایران در بخش سرعت و دوهای 60 و 100 متر در زمره ورزش‌هایی که مانند فوتبال، کشتی یا والیبال مورد توجه قرار بگیرد نیست، ولی با ظهور یکی، دو چهره نو در این ورزش، خاصه در بخش زنان، چند وقتی است که اخبار مربوط به آن در کانون توجهات قرار گرفته است. بدون درنظرگرفتن فعالیت طولانی‌مدت دونده‌ای مثل حسن تفتیان، این فرزانه فصیحی است که چندصباحی توانسته بخش زیادی از اخبار مربوط به رشته را به خود اختصاص دهد. او که به‌طور تخصصی در ماده 60 متر داخل سالن مهارت دارد، با درخشیدن در همین ماده در چند تورنمنت ریزودرشت خارجی، یکی دو عنوان ارزشمند را هم به دست آورده است. البته حضور ناموفقش در المپیک توکیو که بسیاری آن حضور را به‌ناحق توصیف کردند یا همراهی همسرش در بازی‌های آسیایی اخیر هم به پررنگ‌ترشدن نقش او در این رشته دامن زده است. در کنار این موارد ولی نام فرزانه فصیحی بعد از غیبتی محسوس در فضای رسانه‌ای، 29 بهمن دوباره مطرح شد. او این‌بار در رقابت‌های قهرمانی آسیا، ضمن شکستن رکورد 60 متر دوی ایران، عنوان قهرمانی را به دست آورد. فصیحی در آن روز و در جدال فینال رکورد ۷.۲۰ ثانیه را ثبت کرد و اولین طلای ایران در یازدهمین دوره رقابت‌های دوومیدانی داخل سالن آسیا را به نام خودش ثبت کرد. اتفاق مهم‌تر ولی برای او یک هفته قبل‌تر، یعنی روز 22 بهمن افتاد؛ چراکه اسمش به‌عنوان تنها نماینده دوی ایران برای حضور در رقابت‌های دوومیدانی داخل سالن قهرمانی جهان از سوی فدراسیون دوومیدانی رد شده بود. در آن روزها احتمالا کسی به غیر از مسئولان فدراسیون و شخص فرزانه از اینکه اسم این دونده بدون درنظرگرفتن نتایجش در قهرمانی آسیا به‌عنوان نماینده ایران رد شده، خبر نداشت. فدراسیون بعدها فاش کرد که نام چهار نفر که خودشان حدس می‌زدند رکوردهای خوبی به جا بگذارند را رد کرده ولی نهایتا اسم فرزانه فصیحی را به‌عنوان نفر برگزیده به فدراسیون جهانی تحویل داده بودند. در این بین البته فصیحی با کسب مدال طلا مهر تأییدی بر تصمیم مسئولان فدراسیون دوومیدانی زد؛ هرچند خود مسئولان امر هم از این گفته بودند که فصیحی تنها دونده ایران بود که توانست از طریق رنکینگ سهمیه حضور در رقابت‌های دوومیدانی قهرمانی جهان را به دست بیاورد. اما حالا اتفاق شوکه‌کننده مربوط به خبری است که خود فصیحی در صفحه اینستاگرامش منتشر کرده و نوشته که «اجازه حضورش در این رقابت‌ها صادر نشده» و نوشته از این حضور تاریخی برای ورزش ایران، جلوگیری شده است. او در پستی در صفحه شخصی اینستاگرام خود در‌این‌باره نوشت: «از یک مسابقه دیگر هم جاماندم؛ قهرمانی جهانی. بدون اینکه خطایی کرده یا تقصیری داشته باشم. شاید درک ارزش حضور و سختی کسب ورودی مسابقات قهرمانی جهان برای عده‌ای قابل لمس نباشد اما من هیچ‌وقت بابت آن نه پاداش خواستم، نه حواله‌ای و نه اینکه خبرش را در سایت فدراسیون بزنند. بدون هیچ توقع و انتظاری حتی یک لوح تقدیر ساده. من در سال‌های اخیر یاد گرفتم سطح توقعاتم را تا حد زیر صفر پایین بیاورم و امروز با وجود این حجم از ناملایمتی و نادیده‌گرفته‌شدن‌ها باز هم ادامه دادم. من فقط توقع داشتم در آماده‌ترین سال ورزشی‌ام و بعد از رکوردشکنی بروم با بزرگان جهان مسابقه بدهم و کاری کنم که در تاریخ ورزش بی‌سابقه بوده است، اما این اجازه به من داده نشد. دلیلش دیگر برایم مهم نیست که چرا این‌گونه شد، چون بار اول نیست و بار آخر هم نخواهد بود اما حالا پرچم ایران در محل مسابقات نیست. از وقوع اتفاق بی‌سابقه در تاریخ ورزش کشور جلوگیری شد و ناراحت‌کننده‌ترین اتفاق اینکه زحمات، تلاش و رؤیاهای یک ورزشکار زیر پا له شد. هیچ کاری از دستم برنمی‌آید. چند روز ناراحتی می‌کنم، به خودم می‌آیم و ادامه می‌دهم. این روتین ۱۵ سال سابقه ورزش من بوده است».

‌با توجه به اتفاقی که در این بین رخ داده و فرصت مهمی که از کف فرزانه فصیحی رفته است، این پرسش مطرح می‌شود که چه کسی اجازه نداده فرزانه فصیحی به مسابقات قهرمانی جهان در اسکاتلند برود؟ از شیوه گلایه فصیحی مشخص است که پای نفر یا افراد دیگری هم در میان است. این موضوع وقتی قوی‌تر شد که همین روز گذشته شایعاتی مبنی بر نگرانی برای مهاجرت فصیحی در صورت حضور در این رقابت مطرح شد؛ به‌ویژه آنکه یکی دو ورزشکار دیگر ایران هم پیش‌تر با حضور در اسکاتلند قید برگشتن به ایران را زده بودند. البته که با توجه به نورچشمی‌بودن فصیحی برای فدراسیون دوومیدانی و توجه ویژه مسئولان این فدراسیون به این دختر دونده، درباره صحت چنین فرضیه‌ای شک و تردید زیاد است. هم‌زمان ولی ادعا شده که عدم صدور ویزا برای فرزانه فصیحی اصلی‌ترین دلیل غیبت او در رقابت‌های جهانی است. این یکی ادعایی است که محمد مشهدی‌یاری، سرپرست دبیری فدراسیون دوومیدانی در صحبت‌هایی که با ایسنا داشته عنوان کرده و گفته است: «فصیحی مشکل ویزا داشت و صادر نشد. سفارت انگلیس باید ویزا را صادر می‌کرد که مشکلات خود را دارد. ما نامه زده بودیم که ممکن است ورزشکاران ما ورودی قهرمانی جهان بیاورند با ما همکاری کنید اما گفتند تا دعوت‌نامه به اسم نیاید، کاری انجام نمی‌دهیم. ورودی دیر آمد. فکر می‌کنم فرزانه فصیحی هم ۲۲ بهمن ورودی گرفت که بچه‌ها ۲۵ بهمن به سفارت رفته بودند. سفارت به آنها دو ماه بعد وقت داد. بچه‌ها از بین‌الملل وزارت ورزش کمک گرفتند اما باز‌ هم سفارت تاریخ را دو هفته بعد انداخته بود. این اتفاق افتاد و متأسفانه ویزا نیامد. مسئله دیگری غیر از ویزا نبوده است». این اظهارنظرها در شرایطی مطرح شده که مهدی مبینی، سرپرست فدراسیون دوومیدانی از اهمال یکی از افرادش در فدراسیون برای گرفتن ویزا و اخراج او به همین دلیل صحبت کرده است. مبینی در گفت‌وگو با تسنیم جزئیات دیگری را عنوان کرده است: «استارت کار از دو ماه قبل خورد که ما چهار نفر به نام‌های مهدی صابری، حمیده اسماعیل‌نژاد، فرزانه فصیحی و حسن تفتیان را برای دریافت ویزا معرفی کرده بودیم اما اعلام شد که بدون دعوت‌نامه حضور در مسابقات نمی‌توانیم اقدام کنیم. روز 22 بهمن از ما خواستند یک نفر را معرفی کنیم که این حق فصیحی بود و ما نیز او را معرفی کردیم. دو روز بعد یعنی 26 بهمن دعوت‌نامه آمد و مسئول امور بین‌الملل فدراسیون کارهای مربوطه را انجام داد. روز 29 بهمن که مسابقه فصیحی هم در ایران تمام شده بود، او در فهرست نهایی مسابقات جهانی اسکاتلند حضور داشت. مسئول امور بین‌الملل هم اقدام برای ثبت‌نام را انجام داد، اما برای ویزا خبر دادند که حداقل یک ماه طول می‌کشد. امور بین‌الملل فدراسیون باید در همان روز 13 فوریه یعنی 24 بهمن به وزارت امور خارجه نامه می‌زد و پیگیری می‌کرد و به ما اطلاع می‌داد که احتمالش خیلی ضعیف است این اتفاق بیفتد. این تعلل از سوی امور بین‌الملل بوده و به نوعی یک کوتاهی صورت گرفته؛ چون اگر زودتر اعلام کرده بود‌ ویزا در ایران صادر نمی‌شود، اقدام دیگری می‌کردیم و فصیحی را به صربستان می‌فرستادیم تا از طریق آنجا ویزا بگیرد و به اسکاتلند برود. سهل‌انگاری اتفاق افتاده که این اتفاق هزینه دارد و منجر به برکناری مسئول امور بین‌الملل شده است. اینکه فصیحی گفته هیچ اقدامی نشده، بی‌انصافی است. در‌واقع فدراسیون اقدامات برای ویزا را انجام داد اما تعلل و سهل‌انگاری صورت گرفت. اگر به من می‌گفتند که از ایران نمی‌شود، خودم تدبیر می‌کردم فصیحی به صربستان برود و از آنجا ویزا بگیرد».

به هر روی اگر مسئله نرفتن فرزانه فصیحی به رقابت‌های جهانی داستان آزاردهنده صدور ویزا باشد که امر چندان تازه‌ای نیست. تقریبا هر ماه خبری مبنی بر اینکه تعدادی از ورزشکاران ایرانی به دلیل عدم صدور روادید از سوی کشوری حضور در رقابت‌های جهانی را از دست داده‌اند، مخابره می‌شود. امری که برای چنددهمین بار لزوم تقویت دیپلماسی ورزشی را می‌طلبد. البته درباره داستان فصیحی و ادعایی که فدراسیون دوومیدانی کرده این پرسش بزرگ مطرح است که وقتی می‌شود از طریق میان‌بر برای ورزشکاران ایرانی، شبیه به ادعایی که سرپرست ریاست فدراسیون دوومیدانی کرده، ویزا گرفت، چرا بقیه فدراسیون‌ها دست به کار نمی‌شوند؟ هرچند این مورد، امری تخصصی است که توجه به جزئیات آن اهمیت بسیاری دارد و احتمالا شامل همه ورزشکاران یا رشته‌ها نخواهد شد.