چالش آتش‌بس کریسمسی

 رئیس‌جمهور روسیه با آتش‌بس جنگ اوکراین در کریسمس موافقت کرده، اما اوکراین هنوز با این پیشنهاد ‌موافقت نکرده است. به گفته کرملین، ولادیمیر پوتین از پیشنهاد ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان، برای آتش‌بس کریسمسی و تبادل زندانیان در اوکراین حمایت می‌کند. این در حالی است که کی‌یف از اوربان انتقاد کرده که چرا با مقامات اوکراینی مشورت نکرده و گفته‌ این اقدام وحدت جبهه غرب را در قبال تهاجم روسیه تضعیف می‌کند. به گزارش کرملین و مجارستان، اوربان در تماسی تلفنی با پوتین پیشنهاد آتش‌بس و تبادل زندانیان را مطرح کرد.

اندکی پس از تماس تلفنی، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، ضمن انتقاد از اوربان در شبکه اجتماعی ایکس، او را متهم کرد که «وجهه شخصی خود را به بهای لطمه‌زدن به وحدت» تقویت می‌کند و تأکید کرد هرگونه بحث بر سر جنگ بدون مشارکت اوکراین در مذاکرات نتیجه عکس خواهد داد. زلنسکی همچنین از دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا و رهبران اروپایی به دلیل اقدامات‌شان در راستای «دستیابی به راهکارهای صحیح و منسجم برای صلح واقعی» تمجید کرد؛ اقداماتی که به گفته رئیس‌جمهور اوکراین، با مشارکت کی‌یف انجام می‌گیرند.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، یک روز بعد گفت‌ پوتین از پیشنهاد اوربان حمایت می‌کند و افزود که سرویس امنیت فدرال روسیه پیشنهادات ویژه‌ای را برای تبادل زندانیان به سفارت مجارستان در مسکو ارائه کرده تا به پیشنهاد اوربان جامه عمل بپوشاند. پسکوف گفت: «طرف روسی به‌‌طور کامل از تلاش اوربان در راستای دستیابی به راه‌حل مسالمت‌آمیز و حل‌و‌فصل مسائل بشردوستانه درباره تبادل زندانیان حمایت می‌کند».

اوربان در پستی در شبکه اجتماعی ایکس از واکنش زلنسکی به تماس تلفنی او با پوتین انتقاد کرد و گفت‌ رئیس‌جمهور اوکراین صراحتا با پیشنهاد آتش‌بس کریسمسی و تبادل زندانیان مخالفت کرده است. اوکراین اظهارات اوربان را مردود دانست و دمیترو لیتوین، دستیار رئیس‌جمهور اوکراین، به کی‌یف‌پست گفت‌ پیشنهاد خاصی به زلنسکی ارائه نشده که بخواهد آن را قبول یا رد کند.

پیشنهاد آتش‌بس کریسمسی و تبادل زندانیان در اوکراین در بحبوحه درخواست فزاینده برای انجام مذاکرات صلح به بن‌بست خورد. ترامپ گفته است در اولین فرصت پس از ورود به کاخ سفید، برای دستیابی به توافق صلح بین دو کشور میانجیگری خواهد کرد. او جزئیات چندانی در‌باره نحوه انجام این کار ارائه نکرده و صرفا گفته‌ از روابط شخصی‌اش با پوتین و زلنسکی استفاده می‌کند تا این‌ دو را بر سر میز مذاکره بنشاند و به یک راه‌حل برسد. رئیس‌جمهور منتخب آمریکا چندی پیش کیت کلوگ، ژنرال بازنشسته ارتش را به‌‌‌عنوان نماینده ویژه خود در امور اوکراین و روسیه منصوب کرد.

کلوگ، رئیس مشترک مرکز امنیت آمریکایی مؤسسه سیاست‌گذاری اول آمریکا، در گزارشی در ماه آوریل از رویکرد خود برای خاتمه‌دادن به جنگ اوکراین گفت. پیشنهادات او شامل پیگیری آتش‌بس رسمی، به تعویق انداختن عضویت اوکراین در ناتو به ‌ازای دستیابی به توافق صلح، اعطای کمک‌های نظامی در مقابل موافقت اوکراین با مذاکره، تعلیق محدود تحریم‌ها برای جلب رضایت روسیه و تصویب پیمان‌های دفاعی دوجانبه برای تضمین امنیت اوکراین در درازمدت هستند.

پوتین گفته است روسیه آمادگی دارد تا با دولت آتی آمریکا درباره وضعیت اوکراین گفت‌و‌گو کند. رهبر روسیه همچنین ابراز امیدواری کرد که ترامپ بتواند پیچیدگی‌های مناقشه را کنار بزند و شرایط را برای توافق صلح مهیا کند. در‌عین‌حال، پوتین گفته‌ خواسته‌های او برای پایان‌دادن به درگیری‌ها تغییر نکرده‌اند. پوتین در نشست ماه ژوئن با رهبران وزارت امور خارجه روسیه درباره شرایط مذاکرات صلح صحبت کرد که شامل خروج نیروهای اوکراینی از مناطق مورد مناقشه، بی‌طرفی اوکراین، «پاکسازی کشور از نیروهای نظامی» و لغو تحریم‌های غرب می‌شدند.

جو بایدن متعهد شده‌ تا حد امکان کمک‌های نظامی به اوکراین را افزایش ‌دهد و گفته‌ این اقدام کی‌یف را در میدان نبرد در قوی‌ترین حالت ممکن قرار می‌دهد و باعث می‌شود که این کشور در مذاکرات صلح احتمالی دست بالا را داشته باشد. جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی، در کنفرانس خبری در کاخ سفید، پس از اطلاعیه وزارت امور خارجه مبنی ‌بر اعطای کمک ۵۰۰ میلیون دلاری به اوکراین، به خبرنگاران گفت: «همان‌طور که آقای رئیس‌جمهور گفتند، ما تا روز پایانی این دولت به اعطای بسته‌های کمکی بیشتر ادامه خواهیم داد».

 وضعیت قرمز در مولداوی

در همین حال، دورین رچان، نخست‌وزیر مولداوی، هشدار داد‌ کشورش با «وضعیت ویژه» روبه‌رو بوده و ممکن است مسکو به‌‌طور عمدی انرژی را به سلاحی برای بی‌ثبات‌کردن کشور تبدیل کند.

پارلمان مولداوی با تصویب وضعیت اضطراری در بخش انرژی، نگرانی خود را از احتمال قطع گاز توسط روسیه ابراز کرد. مقامات این کشور نگران هستند ‌در زمستان پیش‌رو، مولداوی که نامزد عضویت در اتحادیه اروپا‌ست، به دلیل قطع جریان گاز از سوی روسیه با کمبود انرژی مواجه شود. اکثریت اعضای پارلمان مولداوی با تصویب وضعیت اضطراری در بخش انرژی موافقت کردند. این وضعیت از ۱۶ دسامبر آغاز و به ‌مدت ۶۰ روز ادامه خواهد داشت. در صورتی که روسیه نتواند گاز مورد نیاز برای تأمین نیروگاه کوچیورگان، بزرگ‌ترین نیروگاه کشور را که در منطقه جدایی‌طلب ترانس‌نیستریا قرار دارد، تأمین کند، یک کمیسیون ویژه به‌‌طور فوری اقدامات لازم را برای مقابله با «خطرات قریب‌الوقوع» اتخاذ خواهد کرد.

دورین رچان، نخست‌وزیر مولداوی، با اشاره به شرایط بحرانی کشورش گفت که مولداوی در یک «وضعیت ویژه» قرار دارد و مسکو ممکن است به‌‌طور عمدی جریان‌های انرژی را به ابزاری برای بی‌ثبات‌کردن کشور تبدیل کند.

او هشدار داد‌ این اقدام می‌تواند باعث شود مردم مولداوی «در میانه زمستان بدون گرما و برق» باقی بمانند. نیروگاه کوچیورگان‌ که تأمین گاز آن بر‌ عهده غول انرژی روسی گازپروم است، بخش عمده‌ای از برق مصرفی مولداوی را تأمین می‌کند.

رچان اعلام کرد: «این باید آخرین زمستانی باشد که کشور ما با تهدیدات انرژی مواجه است». او افزود: «واضح است که این بحران‌ها عمدا ایجاد می‌شوند و هدف آنها ایجاد ترس و بی‌ثباتی است». نخست‌وزیر مولداوی همچنین هشدار داد که قطع گاز طبیعی می‌تواند بحران‌های اقتصادی و انسانی شدیدی به‌ دنبال داشته باشد، اما تأکید کرد‌ هیچ‌کس در مولداوی «در سرما و تاریکی» نخواهد ماند. ترانس‌نیستریا‌ که پس از جنگ کوتاه‌مدت در سال ۱۹۹۲ اعلام استقلال کرد و هنوز توسط کشورهای زیادی به رسمیت شناخته نمی‌شود‌ نیز در هفته جاری وضعیت اضطراری خود را به‌ منظور آماده‌سازی برای احتمال قطع تأمین گاز اعلام کرد.