«شرق» از تقابل برخی تریبون‌های سیاسی به‌دلیل انتشار خبرها درباره احتمال آغاز گفت‌وگوهای ایران با کشورهای غربی گزارش می‌دهد
مخالف‌خوانی برای مذاکرات
مذاکره با آمریکا در حد گمانه‌زنی است اما صدای مخالفانش چنان بلند شده که گویی تیم مذاکره‌کننده دو کشور دور یک میز نشسته‌اند و هر لحظه ممکن است توافق‌نامه‌ای امضا شود و این افراد همیشه مخالف، نگران تبصره‌ها و بندهای آن هستند.
مذاکره با آمریکا در حد گمانه‌زنی است اما صدای مخالفانش چنان بلند شده که گویی تیم مذاکره‌کننده دو کشور دور یک میز نشسته‌اند و هر لحظه ممکن است توافق‌نامه‌ای امضا شود و این افراد همیشه مخالف، نگران تبصره‌ها و بندهای آن هستند.
البته نمی‌توان از این واقعیت چشم پوشید که مخالفت برخی از چهره‌های اصولگرا با مذاکرات ایران و آمریکا ریشه در چندین عامل تاریخی، سیاسی و ایدئولوژیک دارد. این مخالفت‌ها به دلیل بی‌اعتمادی عمیق به نیت‌های آمریکا، تجربه‌های ناموفق گذشته و تأثیرات منفی تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی بر کشور شکل گرفته است. در این بین رادیکال‌ها معتقدند که مذاکره با آمریکا نه‌تنها به بهبود وضعیت اقتصادی و سیاسی ایران منجر نمی‌شود، بلکه می‌تواند به تضعیف استقلال و عزت ملی کشور نیز بینجامد. آنها بر این باورند که آمریکا به تعهدات خود پایبند نیست و تجربه‌های گذشته نشان داده که این کشور بارها از توافقات خود عقب‌نشینی کرده است.
در دیگر سوی ماجرا حامیان مذاکره یا در حقیقت حامیان راهکار دیپلماتیک در حل چالش‌های میان ایران و غرب هستند و دیپلماسی را بهترین گزینه برای عبور ایران از بحران‌ها می‌دانند. با تغییر رئیس‌جمهور در آمریکا و آمدن دوباره ترامپ به کاخ سفید، بحث مذاکراتی که حتی در دوره بایدن توسط دولت سیزدهم پیگیری شد به نتیجه نرسیده و اگر قرار باشد همچنان بلاتکلیف بماند و ایران تحت تحریمهای یک‌جانبه آمریکا بماند احتمال فعال‌شدن مکانیسم ماشه و تحمیل شرایط سخت‌تر بر ایران دور از انتظار نیست. بنابراین گزینه مذاکره با پیش‌شرط‌هایی چون مذاکره عزتمندانه، برابر و همراه با اعتمادسازی که رئیس‌جمهور پزشکیان بارها بر آن تأکید داشته مهم‌ترین راهکار پیش‌روی ایران است. اما با هربار سخن از مذاکره، مخصوصا مذاکره با آمریکا موجی از حملات توسط برخی فعالان سیاسی به شکلی انگار سازمان‌یافته روانه فضای رسانه‌ای و خبری میشود و تریبون‌های مختلفی مانند برخی تریبون‌های نماز جمعه به محلی برای این برخوردها تبدیل می‌شوند. علم‌الهدی امام جمعه مشهد که از مخالفان مذاکره با غرب است برخلاف موضع‌گیری‌هایش درمورد مذاکره در زمان دولت سیزدهم، دیروز گفت: یک عده افرادی که در داخل کشور هنوز دل به غرب دارند و ساز مذاکره را کوک کرده‌اند، بدانید با چه کسی می‌خواهید مذاکره کنید؟ با عناصر شکست‌خورده‌ای که به این ذلت افتاده‌اند؟
البته او در زمان ریاست‌جمهوری شهید رئیسی در حمایت از «تیم قهرمان» مذاکره‌کننده ایرانی، رئیس وقت تیم مذاکراتی را «نمازشب‌خوان» توصیف کرده بود.
احمد خاتمی هم در خطبه‌های دیروز نماز جمعه تهران فرصت را برای مقابله با مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا غنیمت شمرد و گفت: دنیا بداند آمریکایی‌ها هم بدانند که موضع نظام در رابطه با آمریکا موضع امام و مقام معظم رهبری است. امام فرمود آمریکا شیطان بزرگ است. بارها مقام معظم رهبری همین موضع را داشتند. حرف ما به طرفداران مذاکره که امروز برخلاف نظر امام و مقام معظم رهبری تجاهر به مذاکره با آمریکا می‌کنند این است که آمریکا شیطان کوچک شده است یا شیطان بزرگ‌تر شده است قدرتش بحمدلله کم شده اما شیطنتش زیاد است. آمریکا مذاکره را برای مقابله با انقلاب می‌خواهد.
او افزود: اگر آمریکا دم از مذاکره می‌زند برای مقابله با نظام است. معمار تحریم‌ها در آمریکا یک مقاله نوشته است که در آن سه راه برای مقابله با نظام دارند؛ راه اول حمله نظامی است که نتیجه ندارد، چراکه ایران امروز ایران دیروز نیست. دوم بمباران مراکز هسته‌ای است که گفته است، این هم فایده ندارد چراکه دانش هسته‌ای بومی شده و باز می‌سازند. راه سوم و تنها راه، مذاکره با ایران است. بشنوند آنها که دم از مذاکره می‌زنند آمریکایی‌ها به صراحت می‌گویند راه مقابله با ایران مذاکره است. اینها می‌گویند مشکلات ایران حل میشود. بنده عرض می‌کنم که قرآن می‌گویند مشکلاتتان دو برابر میشود. خدا هم دست از حمایت‌تان برمی‌دارد. من با این تحلیل می‌گویم تنها راه مقاومت است در برابر خیره‌سری‌های آمریکایی‌ها آن‌چنان که غزه‌ای‌ها در این مقاومت پیروز شدند ما هم به فضل خدا یک روز در نماز جمعه جشن شکست آمریکایی‌ها را خواهیم گرفت.
خاتمی ادامه داد: آمریکا مذاکره را برای مقابله با انقلاب می‌خواهد. اگر آمریکا دم از مذاکره می‌زند برای مقابله با انقلاب است. آمریکایی‌ها به صراحت می‌گویند راه مقابله با ایران مذاکره است. اینها می‌گویند مشکلاتمان با مذاکره با آمریکا حل میشود بنده به والله قسم می‌خورم که گرانی‌ها دو برابر میشود و مشکلات مضاعف میشود همان‌طورکه خدا در قرآن خطاب به پیامبر درباره مذاکره با کفار نکات دقیقی را بیان کرده است. تنها راه مقاومت در برابر خیره‌سری‌های آمریکاست و نه مذاکره.
حجت‌الاسلام احمد مطهری‌اصل نیز در خطبه‌های نماز جمعه این هفته تبریز درباره مذاکره با آمریکا گفت: همان‌طورکه رهبر معظم انقلاب فرمودند، آمریکا با ایران کینه عمیق و شتری دارد که به این راحتی دست‌بردار نیست.
او افزود: برخی‌ها پس از ۴۵ سال با این همه توطئه و فتنه علیه ایران، هنوز به مذاکره با آمریکا خوش‌بین هستند. این مار خوش خط و خال را نمی‌توان خوش‌بینانه نگاه کرد.
حجت‌الاسلام محمد مختاری هم در خطبه‌های دیروز نماز جمعه بیرجند گفت: آمریکا با بیش از ۳۶ تریلیون بدهکاری به بدهکارترین کشور جهان تبدیل شده است. آمریکا و اسرائیل که حماس را نتوانستند شکست دهند، چگونه می‌توانند با ایران بجنگند و امروز بیش از هر زمانی قدرت پوشالی آنها از بین رفته و همه انسان‌های آزاده جهان فریاد مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسرائیل سر می‌دهند.
او افزود: امروز ایران اسلامی در اوج قدرت و استکبار در ذلت و خواری است و ما در ۴۵ سال گذشته ثابت کرده‌ایم که طرفدار حق هستیم و از مذاکره عادلانه هیچ‌گاه نمی‌ترسیم. اگر مذاکرات عادلانه و منصفانه نباشد ما چگونه می‌توانیم به آمریکا اعتماد کنیم زیرا هدف آنها براندازی نظام جمهوری اسلامی با بهره‌گیری از همه روش‌های ممکن است. نماینده ایران در مذاکره باید فردی مانند مالک اشتر باشد و ملت ما هرگز به مذاکرات قدرت‌مآبانه و غیرمنصفانه تن نخواهد داد.
حجت‌الاسلام سیدمحمدنبی موسوی‌فرد هم در آیین سیاسی - عبادی نماز جمعه این هفته اهواز بیان کرد: از ابتدای انقلاب تاکنون برخی مشکلات وجود داشته اما باید تفاوت‌ها را به خوبی لمس کرد. او افزود: به فرموده امام راحل تا زمانی که آمریکا خوی درندگی دارد مذاکره با آن ممنوع است؛ مشکلات داخلی کشور به دست خود ما حل میشود اما متأسفانه برخی‌ها این موضوع را باور ندارند. مذاکره با آمریکا در قد و قواره مقام معظم رهبری بوده و ما نباید در کار ایشان دخالت کنیم بلکه باید مطیع امر ولی فقیه باشیم. او ادامه داد: تجربه ثابت کرده که آمریکا در مقام مذاکره به هیچ عنوان به اندازه یک قدم عقب‌نشینی نمی‌کند و حضرت آقا بارها بر این موضوع تأکید کرده‌اند. زمانی ۱.۵ میلیون لیتر نفت صادر می‌کردیم اما بعد از مذاکرات در برخی دولت‌های گذشته کمتر از ۳۰۰ هزار لیتر نفت صادر می‌شد. کسانی که بر این باورند دشمن ما اسرائیل و نه آمریکا است باید بدانند که همین آمریکایی‌ها، سلاح را در اختیار رژیم صهیونیستی قرار می‌دهند. دولت آمریکا چه دموکرات یا جمهوری‌خواه، زیاده‌خواه، زورگو، جنایتکار و عهد‌شکن است، اما برخی‌ها آمریکا را به همین شکل می‌خواهند. او افزود: از این‌‌همه جنایت در غزه و لبنان، اسرائیل و آمریکا و دیگر حامیان‌شان مجبور شدند پای میز مذاکره آمده و تمام منویات جبهه حماس را محقق کنند و این امر جز با مقاومت انجام نمی‌شد.
حجت‌الاسلام مطیعی، امام‌جمعه سمنان هم در سخنانی در نماز جمعه این هفته گفت: دولت جدید آمریکا به طور حتم بحران‌های تاریخی و اجتماعی و جمعیت ماهر، شهروند سلامت و بیزاری مردم را پیش‌رو دارد. اظهارات رئیس‌جمهوری آمریکا در نخستین سخنرانی خود درباره جنسیت زن و مرد نشان می‌دهد که در آن کشور چه می‌گذرد. مردم کشور ما پیروز هستند و به‌طور حتم آمریکا و مزدورانش هیچ غلطی نخواهند کرد.
البته در کنار برخی تریبون‌های نماز جمعه برخی فعالان سیاسی نیز از اردوگاه اصولگرایان واکنش‌هایی از این دست درباره مذاکرات دارند. این تقابل‌ها در حالی ادامه دارد که به گزارش انتخاب؛ علم‌الهدی و سایر امامان جمعه که اکنون منتقد مذاکرات هستند؛ حتی در مقابل توافق نانوشته دولت رئیسی و دولت آمریکا درمورد منطقه نیز سکوت کردند که لابد ناشی از رضایت آنها بوده است. براساس توافقی در مسقط در اسفند ۱۴۰۱ که نیویورک‌تایمز در ۱۴۰۲ خبر آن را درز داد، «ایران موافقت کرد که غنی‌‌سازی اورانیوم خود را از سقف ۶۰ درصد فراتر نبرد، از برخورد با نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه توسط گروه‌‌های متحد جلوگیری کند، همکاری‌‌هایش را با بازرسان آژانس بین‌‌المللی انرژی اتمی تقویت کند و از فروش موشک بالستیک به روسیه خودداری کند». «در مقابل آمریکا متعهد میشود از وضع تحریمهای جدید اجتناب کند، نفتکش‌‌های خارجی حامل نفت ایران را توقیف نکند، به دنبال تصویب قطع‌نامه‌‌های جدید در شورای امنیت سازمان ملل متحد و آژانس بین‌‌المللی انرژی اتمی علیه ایران نباشد». این استاندارد دوگانه به اینجا منتهی نمی‌شود. این جریان سیاسی در مقابل مذاکره و قدم‌زنی ۴۵ دقیقه‌ای سعید جلیلی با ویلیام برنز مذاکره‌کننده آمریکا در سال ۲۰۰۹ نیز سکوت کردند.
به نظر می‌رسد برخورد رادیکال برخی افراد یا جریان‌های سیاسی با مذاکرات، چه از تریبون‌های نماز جمعه باشد چه تریبون‌های سیاسی، فارغ از نیازها و ضرورت‌های کشور است که این روزها ترمیم و اصلاح بسیاری از سیاست‌ها، مخصوصا در حوزه دیپلماسی را به امری لازم‌الاجرا تبدیل کرده است. قطعا اکنون در جایی ایستاده‌ایم که توسعه ایران باید در صدر قرار بگیرد و اتفاقا مسئولان عالی‌رتبه نیز بر این امر تأکید می‌کنند. توجه به تولید و بخش خصوصی نشان از درایتی دارد که پشتوانه آن اهمیت‌دادن به توسعه کشور است. این چشم‌انداز قطعا ترمیم سیاست‌های دیپلماتیک را برای دستیابی به چنین هدفی رد نمی‌کند. ای کاش تریبون‌های سیاسی نیز با چنین عمقی به ضرورت‌های امروز ایران نگاه می‌کردند.
