قطر میگوید مذاکرات غیرمستقیم اسرائیل و حماس برای آزادی گروگانها به مرحله حساسی رسیده است
اختلافهای جزئی در مسیر توافق
مذاکرات غیرمستقیم اسرائیل و حماس با میانجیگری قطر به مراحل سرنوشتسازی رسیده و براساس گزارشهای رسانهها احتمال برقراری آتشبسی کوتاهمدت در ازای آزادی تعدادی از گروگانهایی که در اختیار حماس هستند، وجود دارد. قطر میگوید چالشهای باقیمانده در توافق تبادل گروگانها میان حماس و تلآویو آسان است و دوحه مطمئنتر شده که دو طرف به یک توافق در این زمینه نزدیک شدهاند
مذاکرات غیرمستقیم اسرائیل و حماس با میانجیگری قطر به مراحل سرنوشتسازی رسیده و براساس گزارشهای رسانهها احتمال برقراری آتشبسی کوتاهمدت در ازای آزادی تعدادی از گروگانهایی که در اختیار حماس هستند، وجود دارد. قطر میگوید چالشهای باقیمانده در توافق تبادل گروگانها میان حماس و تلآویو آسان است و دوحه مطمئنتر شده که دو طرف به یک توافق در این زمینه نزدیک شدهاند. «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی»، وزیر خارجه قطر، در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، حضور یافت و گفت: «در سایه ناتوانی جامعه بینالملل از جلوگیری تجاوزات، فاجعه در غزه همچنان در حال تشدید شدن است. ما حملات به بیمارستانهای نوار غزه و نمایشهای طنز اشغالگران را دیدیم. آنچه در بیمارستان الشفاء رخ داد، جنایت بود و متأسفانه ما صدای محکومیتی از سوی جامعه بینالملل نشنیدیم». نخستوزیر قطر گفت: «چالشهای باقیمانده در مذاکرات جزئی هستند... و بیشتر جنبه لجستیکی و عملی دارند». نماینده سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در اظهارات خود بر اجرای قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل تأکید کرد که چهارشنبه به تصویب رسید و خواستار وقفه در نبردهای جاری غزه برای ارسال کمکهای بشردوستانه شده است. محمد بن عبدالرحمن آل ثانی افزود: «جنایتها علیه غیرنظامیان ادامه دارد و به قوانین و پروتکلهای بینالمللی احترام گذاشته نمیشود. بسیاری از کشورها در قبال آنچه برای برادرانمان در غزه روی میدهد، استانداردهای دوگانه دارند؛ جنایتهایی که جدیدترین مورد آن در مدرسه الفاخوره رخ داد، احترامنگذاشتن اسرائیل به قوانین بینالمللی را ثابت میکند». او در بخش دیگری بیان کرد: «موانعی در توافق تبادل مطرح شده؛ اما ما مطمئنتر شدهایم که به یک توافق نزدیک هستیم. چالشها در مذاکرات آسان هستند و مربوط به مسائل لجستیکی و عملی هستند و ما میتوانیم از آنها عبور کنیم. مردم غزه گرسنه و تشنه و نیازمند سوخت و برق هستند». در مقابل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اشاره به میانجیگری قطر برای آزادی گروگانها، اظهار کرد: «بار دیگر ما خواستار آتشبس در نوار غزه هستیم. ما خواستار برقراری وقفههای انسانی فوری، مبرم و پایدار هستیم». جوزپ بورل اضافه کرد: «راهکار
دو دولتی بهترین راه است. ما باید هر آنچه در توان داریم، انجام دهیم تا این راهکار عملی شود. اتحادیه اروپا به همه طرفها برای آزادی گروگانها فشار میآورد». در همین حال، روزنامه واشنگتنپست هم در گزارشی نوشت که اسرائیل، آمریکا و حماس به توافق اصولی برای آزادکردن دهها نفر از زنان و کودکان اسرائیلی دست یافتهاند که حماس در حمله هفتم اکتبر به اسرائیل گروگان گرفت و به غزه منتقل کرد. واشنگتنپست تصریح کرده است که حماس در ازای آزادی این گروگانها خواستار توقف پنجروزه در نبردهای غزه شده است.
البته ایالات متحده آمریکا و اسرائیل هرگونه توافقی را رد کردهاند؛ اما براساس گزارشها مذاکرهکنندگان در قطر در حال رفع «موارد جزئی» در این توافق هستند. در این گزارش به نقل از «افراد آشنا با موضوع» آمده است که اسرائیل و حماس بر سر توافقی با میانجیگری ایالات متحده آمریکا نزدیک شدهاند تا «دهها زن و کودک که در غزه گروگان گرفته شدهاند، در ازای توقف پنجروزه جنگ آزاد شوند». اما آدرین واتسون، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، در پیامی که در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرده، نوشته است: «ما هنوز به توافق نرسیدهایم؛ اما سخت روی آن کار میکنیم تا به توافق برسیم». ساعاتی پس از موضعگیری سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، برت مکگورک، مشاور رئیسجمهوری آمریکا در امور خاورمیانه، بر اهمیت دستیابی به توافق بر سر آزادی گروگانهای اسرائیلی تأکید کرد. مشاور جو بایدن، رئیسجمهوی ایالات متحده که به بحرین سفر کرده است، وضعیت در نوار غزه را «وحشتناک» و «تحملناپذیر» خواند. برت مکگورک با این حال افزود که توقف در درگیریها و ارسال کمکهای بشردوستانه و سوخت هنگامی انجام خواهد شد که گروگانهای اسرائیلی آزاد شده باشند. او وعده داد که آزادی شمار درخورتوجهی از گروگانها منجر به «وقفه درخورتوجه» در درگیریها خواهد شد. مشاور جو بایدن گفت که مذاکراتی «فشرده» با میانجیگری قطر برای دستیابی به توافق بر سر آزادی گروگانها در جریان است. اما در اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در یک نشست خبری گفته است: «گزارشهای نادرست زیادی درباره توافقهای قریبالوقوع برای آزادی بعضی یا همگی تقریبا ۲۴۰ نفری که در بازداشت هستند، وجود دارد». او گفته است تاکنون توافقی در این زمینه به دست نیامده است.
بایدن و تکرار ایده کنترل تشکیلات خودگردان بر غزه
در تحولی دیگر، جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا، در یادداشتی که در روزنامه «واشنگتنپست» منتشر شد، خواستار «اتحاد مجدد نوار غزه و کرانه باختری رود اردن» زیر نظر «تشکیلات فلسطینی احیاشده» شد.
جو بایدن در این یادداشت دیدگاهش را درباره بحرانهای جاری در جهان، ازجمله جنگ در نوار غزه و درگیری بین روسیه و اوکراین، تشریح کرد. او در ابتدای این مقاله مینویسد: «جهان امروز در یک نقطه عطف قرار گرفته است؛ جایی که انتخابهای ما ازجمله در بحرانهای اروپا و خاورمیانه جهت و راهکار آینده ما برای نسلهای آینده را تعیین خواهد کرد».
بایدن میپرسد: «آیا اسرائیلیها و فلسطینیها روزی کنار هم در صلح و آرامش زندگی خواهند کرد، با دو کشور برای دو ملت؟ آیا ما ولادیمیر پوتین را مسئول تجاوزاتش خواهیم دانست تا مردم اوکراین بتوانند آزادانه زندگی کنند و اروپا لنگرگاه صلح و امنیت جهانی باقی بماند؟». رئیسجمهوری آمریکا سپس سؤال اساسی مدنظرش را چنین مطرح میکند: «آیا ما چشمانداز مثبتمان برای آینده را دنبال خواهیم کرد یا اینکه به کسانی که به ارزشهای ما باور ندارند، اجازه میدهیم جهان را بیشازپیش به دو بخش خوب و بد و خطرناک تقسیم کنند؟». بایدن میافزاید که کشورش متحدان را گرد هم میآورد تا مقابل متجاوزان بایستند و به سوی «آیندهای روشن و صلحآمیز» قدم بردارند: «دنیا برای حل مشکلات زمانه ما به ما نگاه میکند. این وظیفه رهبری آمریکا است؛ چراکه اگر از چالشهای امروز دور شویم، خطر درگیری و جنگ میتواند گسترش یابد و هزینهها را افزایش دهد. ما اجازه نخواهیم داد این اتفاق بیفتد». بایدن با اشاره به جنگهای جهانی، تأکید کرد که به تهاجم باید پاسخ داده شود؛ چراکه اگر تهاجم بیپاسخ بماند، درجا از بین نمیرود و از همه مهمتر آمریکا را مستقیما «غرق میکند». به گفته بایدن، «به همین دلیل است که تعهد امروز آمریکا به اوکراین، بهنوعی، سرمایهگذاری در امنیت کشور است تا از یک درگیری گستردهتر در آینده جلوگیری کند».
او در بخش دیگری نوشت که «در راستای تلاشها برای رسیدن به راهحل تشکیل دو کشور فلسطین و اسرائیل پس از شکست حماس، غزه و کرانه باختری باید تحت یک حاکمیت واحد و در شکلی احیاشده از تشکیلات خودگردان فلسطین، دوباره یکپارچهسازی شوند». جو بایدن معتقد است که «هدف آمریکا نباید صرفا متوقفکردن جنگ امروز باشد؛ «بلکه هدف باید این باشد که جنگ برای همیشه پایان پیدا کند، چرخه خشونت بیوقفه متوقف شود و در غزه و سراسر خاورمیانه چیزی قویتر بسازیم تا تاریخ مدام تکرار نشود». گروه حماس از سال ۲۰۰۷ کنترل نوار غزه را در دست دارد؛ اما پیشازآن برای مدتی این باریکه مانند کرانه باختری رود اردن زیر نظر تشکیلات خودگردان فلسطینی اداره میشد. اظهارات جو بایدن به نظر میرسد در راستای سیاست قدیمی آمریکا در چند دهه گذشته مبنی بر تشکیل و همزیستی دو کشور (اسرائیل و کشور فلسطینیها) باشد.
به گفته بایدن، یکی از پروژههای مهم خاورمیانه آینده این است که اردن و اسرائیل و هند از طریق امارات متحده عربی و عربستان سعودی به اروپا متصل شوند تا «یکپارچگی قویتر بین کشورها بازارهای پیشبینیپذیر ایجاد و سرمایهگذاری بیشتری جذب کند».
رئیسجمهوری آمریکا همچنین تهدید کرده است که کشورش «افراطگرایانی را که به غیرنظامیان در کرانه باختری حمله میکنند» از دریافت ویزا محروم خواهد کرد. جو بایدن نوشته است: «خشونت افراطگرایان علیه فلسطینیها در کرانه باختری باید متوقف شود و کسانی که این خشونتها را مرتکب میشوند، باید حساب پس دهند».
