واکنش‌های اولیه به طرح مصر برای آتش‌بس

مقام‌های امنیتی مصر می‌گویند اسرائیل از یک سو و حماس و جهاد اسلامی دو گروه اصلی اداره‌کننده نوار غزه، از سوی دیگر، پیشنهاد مصر را مبنی بر کناره‌گیری از قدرت در نوار غزه در ازای آتش‌بس دائمی، رد کرده‌اند. حماس و جهاد اسلامی که مذاکرات جداگانه‌ای با میانجی‌های مصری در قاهره داشته‌اند، ارائه هرگونه امتیازی را فراتر از آزادی احتمالی گروگان‌های بیشتر، رد کرده‌اند. گفته می‌شود که قطر نیز با پیشنهاد دولت مصر موافق بوده ‌است. مقام‌های مصر در گفت‌وگو با مسئولان حماس از آنها خواسته‌اند که در نوار غزه انتخابات سراسری برگزار کنند. در این مذاکرات همچنین به رهبران و اعضای حماس و جهاد‌ اسلامی تضمین داده ‌‌شده ‌است که تحت تعقیب یا پیگرد قانونی قرار نخواهند گرفت. رویترز می‌گوید هم حماس و هم جهاد اسلامی، هیچ پیشنهادی را جز آزادی گروگان‌ها در مقابل آتش‌بس، نپذیرفته‌‌اند. یکی از مسئولان حماس که با مقام‌های مصر گفت‌وگو کرده است، از اظهارنظر مستقیم درباره پیشنهادهای خاص آتش‌بس موقت و دائمی بشردوستانه خودداری کرد. این مقام حماس که نامش منتشر نشده است، صرفا به رویترز گفت: «حماس خواهان پایان‌دادن به تجاوز اسرائیل به مردم ما، قتل‌عام و نسل‌کشی است و ما با برادران مصری خود راه‌های انجام این کار را بررسی کردیم». جهاد اسلامی نیز که گروگان‌های اسرائیلی را در غزه در اختیار دارد، موضع حماس را درباره مخالفت با واگذاری قدرت تکرار کرده ‌است. به گزارش رویترز، هیئتی از گروه جهاد اسلامی به رهبری زیاد نخاله در قاهره است تا با مقام‌های مصر درباره پیشنهادهای مبادله زندانیان و سایر موضوعات تبادل‌نظر کند. یک مقام مصری گفت که جهاد اسلامی اصرار دارد که هرگونه مبادله گروگان‌ها باید بر اساس اصل «همه برای همه» باشد، یعنی «آزادی همه گروگان‌های اسرائیلی حماس و جهاد اسلامی در غزه در ازای آزادی همه فلسطینی‌های زندانی در اسرائیل». به گفته انجمن اسرای فلسطینی، پیش از جنگ اخیر حماس و اسرائیل، پنج هزارو 250 فلسطینی در زندان‌های اسرائیل بودند، اما این تعداد اینک به حدود ۱۰ هزار افزایش یافته، زیرا اسرائیل از هفتم اکتبر به بعد هزاران نفر دیگر را در کرانه باختری و غزه بازداشت کرده است. مصر پیشنهاد اولیه و بلندپروازانه‌ای را برای پایان‌دادن به جنگ اسرائیل و حماس تهیه کرده است که شامل آتش‌بس، آزادی گروگان‌ها و ایجاد یک دولت فلسطینی می‌شود که اداره هر دو بخش نوار غزه و کرانه باختری را بر عهده دارد. این خبر از سوی آسوشیتدپرس به نقل از یکی از مقامات مصر همچنین یک دیپلمات اروپایی منتشر شد. نسخه‌ای از این طرح که با همکاری قطر آماده شده، هم‌اکنون در اختیار اسرائیل، حماس، ایالات متحده و دولت‌های اروپایی است؛ با وجود این بررسی‌های اولیه حاکی از آن است که این طرح هنوز بسیار مقدماتی است، زیرا هم از هدف اعلام‌شده از سوی اسرائیل یعنی سرکوب حماس فاصله دارد و هم به نظر می‌رسد که نتوانسته به خواست اسرائیل مبنی بر حفظ کنترل نظامی بر غزه برای مدت طولانی پس از جنگ، پاسخ مناسبی بدهد. این پیشنهاد در حالی ارائه شده که حملات هوایی اسرائیل به مرکز و جنوب نوار غزه ادامه دارد و همچنان بر شمار قربانیان این جنگ که وزارت بهداشت حماس شمار آنها را بیش از ۲۰ هزار و ۴۰۰ شهید و حدود ۲.۳ میلیون آواره اعلام کرده، افزوده می‌شود. بنا بر اعلام یک مقام مصری، قاهره در این طرح خواستار برقراری یک آتش‌بس اولیه شده که تا دو هفته ادامه می‌یابد و در این مدت گروه‌های فلسطینی حدود ۵۰ گروگان از جمله زنان، بیماران و سالمندان را آزاد خواهند کرد. مصر پیشنهاد داده که در ازای آزادی این تعداد از گروگان‌ها، بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ فلسطینی که در زندان‌های اسرائیل نگهداری می‌شوند نیز آزاد شوند. به گفته این منبع مصری، هم‌زمان باید مذاکرات برای تمدید آتش‌بس و آزادی دیگر گروگان‌ها و تبادل اجسادی که در دست فلسطینی‌ها هستند نیز انجام شود. مصر و قطر همچنین اعلام کرده‌اند که در این میان، با همۀ جناح‌های فلسطینی از جمله حماس، برای توافق بر سر تشکیل «یک دولت واحد» گفت‌وگو خواهند کرد. طبق طرح آنها، این دولت اداره غزه و کرانه باختری را «برای یک دوره انتقالی» بر عهده خواهد داشت تا اینکه جناح‌های فلسطینی اختلافات خود را حل کنند و روی طرحی برای برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی توافق کنند. براساس این طرح، اسرائیل و حماس نیز باید برای رسیدن به یک «توافق جامع» مذاکره کنند. این توافق شامل موضوعات مختلفی از جمله آزادی همه گروگان‌های باقی‌مانده در ازای همه زندانیان فلسطینی در اسرائیل، همچنین خروج ارتش اسرائیل از نوار غزه و توقف حملات راکتی به اسرائیل توسط فلسطینی‌ها خواهد بود. یک دیپلمات غربی که نخواست نامش فاش شود، به آسوشیتدپرس گفت که آنها از پیشنهاد مصر آگاه هستند. با وجود این شک دارند که نتانیاهو حاضر به پذیرش چنین پیشنهادی شود. در اسرائیل خشم گسترده‌ای علیه نتانیاهو شکل گرفته است و بسیاری او و مقامات کابینه‌اش را دلیل ناکامی‌ها در محافظت از غیرنظامیان در جریان حملات هفتم اکتبر حماس و همچنین تقویت قدرت حماس می‌دانند؛ با وجود این نتانیاهو از پذیرش مسئولیت شکست‌های نظامی و سیاسی خودداری کرده است. ارتش اسرائیل اعلام کرد که انهدام مقر زیرزمینی حماس در شمال غزه را تکمیل کرده است؛ اما هنوز معلوم نیست که چه زمانی اهدافی که نتانیاهو و ارتش اسرائیل با صدای بلند اعلام کرده‌اند، تحقق خواهد یافت و در آن سوی جبهه نیز حماس هیچ نشانه‌ای از تسلیم‌شدن در آینده نزدیک، نشان نمی‌دهد.