نمایشی برای تداوم قدرت پوتین

هم‌زمان با ادامه جنگ با اوکراین،‌ روسیه از روز گذشته تا یکشنبه انتخابات ریاست‌جمهوری را برگزار خواهد کرد؛ انتخاباتی که پیش‌بینی می‌شود ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری این کشور، بار دیگر در آن پیروز شود. پوتین از ابتدای قرن بیست‌و‌یکم قدرت را در روسیه در اختیار دارد و اگر پیش‌بینی‌ تحلیلگران درست باشد و اتفاقی غیرمنتظره رخ ندهد، ولادیمیر پوتین می‌تواند حضور در کاخ کرملین را برای شش سال دیگر تثبیت کند و پس از ژوزف استالین، دیکتاتور دوران اتحاد شوروی کمونیستی، دومین رهبر روسیه باشد که طولانی‌ترین دوره ریاست بر این کشور را به نام خود ثبت می‌کند.

نتایج این انتخابات به فاصله کوتاهی پس از اتمام رأی‌گیری اعلام خواهد شد و برنده در ماه می‌ فعالیت را در کاخ کرملین آغاز می‌کند. قرار است در مناطقی که روسیه آنها را «سرزمین‌های جدید» می‌نامد، یعنی بخش‌هایی از اوکراین که اکنون تحت کنترل نیروهای روسیه هستند‌ نیز رأی‌گیری انجام شود؛ هرچند اوکراین تصرف این مناطق را غیرقانونی می‌داند و می‌گوید تا زمانی که آخرین سرباز روس را از سرزمین‌های تصرف‌شده بیرون نکند، آرام نخواهد گرفت.

برگزارکنندگان انتخابات همچنین اعلام کرده‌اند ‌سیستم رأی‌گیری آنلاین و غیرحضوری هم برای اولین بار در این انتخابات ریاست‌جمهوری در دسترس خواهد بود.

در انتخابات پیش‌‌رو، 112.3 میلیون نفر حق رأی دارند و 1.9 میلیون نفر در خارج از روسیه نیز می‌توانند در این رأی‌گیری شرکت کنند. برای ۱۲ هزار نفری که در پایگاه فضایی بایکونور در جنوب قزاقستان کار می‌کنند نیز امکان شرکت در انتخابات فراهم شده است. انتخابات قبلی روسیه نشان می‌دهد‌ معمولا حدود ۷۰ تا ۸۰ میلیون نفر رأی می‌دهند. بر اساس آمار اعلام‌شده از انتخابات سال ۲۰۱۸، در آن سال میزان مشارکت ۶۷.۵ درصد بود.

ولادیمیر پوتین ۷۱‌ساله قرار است در این انتخابات، روی کاغذ رقبایی هم داشته باشد. او با نیکولای خاریتونوف کمونیست، لئونید اسلوتسکی رهبر حزب ملی‌گرای لیبرال‌دموکرات‌ و ولادیسلاو داوانکوف از حزب «مردم جدید» رقابت می‌کند. پیش از این، بوریس نادژدین، نامزد ضدجنگ، مانند یکاترینا دونتسووا از نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری منع شدند. پوتین در بیش از دو دهه‌ای که قدرت را در روسیه در اختیار دارد، تمام رقبای جدی خود را به هر نحوی از میدان رقابت حذف کرده است. الکسی ناوالنی، مخالف سرشناس پوتین نیز اخیرا در زندان سیبری جان خود را از دست داد.

پوتین در حالی بار دیگر برای تصرف قدرت در روسیه می‌جنگد که در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۰۰ این کشور با ۵۳ درصد آرا و در انتخابات سال ۲۰۰۴ با ۷۱.۳ درصد آرا پیروز شد. او در آن زمان وعده داد‌ از اصول دموکراتیک دفاع خواهد کرد و آزادی مطبوعات را افزایش خواهد داد.

در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۰۸ روسیه، دیمیتری مدودف نخست‌وزیر پوتین پیروز شد. ولادیمیر پوتین و پنج حزب سیاسی از نامزدی مدودف پشتیبانی کردند و او ۷۱ درصد آرا را به دست آورد.

در سال ۲۰۱۲، قوانین انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه تغییر کرد و اعلام شد که رئیس‌جمهوری برای شش سال انتخاب خواهد شد، نه برای چهار سال. در آن دوره، پوتین ۶۳.۶ درصد آرا را به دست آورد و برای سومین بار به کرملین راه یافت. پس از آن نیز انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه در ۱۸ مارس ۲۰۱۸ برگزار شد و ولادیمیر پوتین توانست با کسب حدود ۷۷ درصد از آرای عمومی، با فاصله زیادی از رقبایش در انتخابات پیروز شود. بر اساس قانون اساسی روسیه، رئیس‌جمهوری تنها می‌تواند دو دوره چهارساله پشت‌ سر هم این مسئولیت را بر عهده بگیرد، اما بعد از اصلاحات سال ۲۰۰۸ دوره ریاست‌جمهوری به شش سال افزایش یافت و اصلاحات انجام‌گرفته در سال ۲۰۲۰ هم که تعداد سال‌های قبلی ریاست‌جمهوری پوتین را صفر کرد، عملا به پوتین اجازه می‌دهد برای ۱۲ سال دیگر و تا سال ۲۰۳۶ در قدرت بماند.

انتخابات مارس ۲۰۲۴ در روسیه تا حد زیادی تشریفاتی است؛ زیرا پوتین کنترل کامل دولت و رسانه‌های این کشور را در دست دارد و جریان اصلی نارضایتی عمومی را جرم‌انگاری کرده است. غرب، پوتین را یک جنایتکار جنگی و دیکتاتور معرفی می‌کند، اما نتایج برخی نظرسنجی‌ها در داخل روسیه نشان می‌دهد‌ او ۸۵ درصد محبوبیت دارد که از زمان قبل از حمله به اوکراین بالاتر است. کرملین مدعی است پوتین از حمایت قاطع مردم این کشور برخوردار است و مقام‌های روسیه می‌گویند‌ غرب با ایجاد تردید در مشروعیت انتخابات، تلاش می‌کند روسیه را تضعیف کند. رئیس‌جمهوری روسیه در داخل نیز با مخالفت‌هایی روبه‌رو است، اما بیشتر نیروهای عضو اپوزیسیون روسیه به قوانین رسمی نظام سیاسی تحت کنترل شدید پایبند هستند و با وجود داشتن کرسی در پارلمان، در مسائل عمده با کرملین مخالفت نمی‌کنند. این در حالی است که لیبرال‌های طرفدار غرب در مجلس کرسی ندارند و حامیان الکسی ناوالنی، سیاست‌مدار تازه‌ درگذشته اپوزیسیون نیز یا در زندان‌ هستند یا به خارج از کشور گریخته‌اند. آنها پوتین را پدرخوانده‌ای به سبک مافیا می‌دانند که سیستمی از حکومت شخصی متکی بر فساد ساخته است. به گزارش رویترز، ولادیمیر پوتین تصمیم گرفته در انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌‌رو که «به‌شدت صحنه‌آرایی شده است»، به‌‌عنوان یک نامزد مستقل شرکت کند؛ یک فرایند دموکراتیک ساختگی که باعث می‌شود او در جایگاه رهبر روسیه باقی بماند.

رئیس‌جمهوری روسیه 14 نوامبر سال گذشته هم تغییراتی را در قانون انتخابات ریاست‌جمهوری به تصویب رساند که محدودیت‌های جدیدی برای پوشش رسانه‌ای ایجاد می‌کند. بر اساس این تغییرات، تنها خبرنگارانی که «بر اساس قوانین فدرال اجازه کار دارند» می‌توانند از داخل مراکز رأی‌گیری عکس و فیلم بگیرند. به این ترتیب وبلاگ‌نویسان و خبرنگارانی که برای رسانه‌های مستقل یا در تبعید کار می‌کنند، از دسترسی به مراکز رأی‌گیری منع می‌شوند. یک نهاد نظارت بر انتخابات به نام سازمان امنیت و همکاری اروپا، در ماه ژانویه از اینکه روسیه تصمیم گرفته است ناظران آنها را به انتخابات دعوت نکند، ابراز تأسف کرد. پیا کائوما، از مقام‌های سازمان امنیت و همکاری اروپا، گفت: «ما متأسفیم که شرایط در روسیه آن‌قدر بدتر از گذشته شده که نمی‌توانیم برای انتخابات ریاست‌جمهوری در ماه مارس ناظر اعزام کنیم».

این نهاد در سال ۲۰۱۸ ضمن اعلام اینکه برای ارتقای مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه تلاش‌های بسیاری صورت گرفته، در بیانیه‌ای تأکید کرد: «بااین حال، محدودیت‌ها درباره آزادی‌ تجمع، آزادی بیان، آزادی فعالیت تشکل‌ها و همچنین ثبت‌نام نامزدها، فضا را برای مشارکت سیاسی محدود کرده و به فقدان رقابت واقعی منجر شده است».