«مودی» از «پوتین» چه می‌خواهد؟
نخست‌وزیر هند دوشنبه گذشته در اولین سفرش به روسیه از زمان آغاز جنگ اوکراین، وارد روسیه شد؛ سفری دو روزه که نشانه نزدیکی دو کشور با وجود وابستگی عمیق کرملین به چین است.
نخست‌وزیر هند دوشنبه گذشته در اولین سفرش به روسیه از زمان آغاز جنگ اوکراین، وارد روسیه شد؛ سفری دو روزه که نشانه نزدیکی دو کشور با وجود وابستگی عمیق کرملین به چین است.
ولادیمیر پوتین از مودی در اقامتگاهش در نوو‌ــ‌اگاریوو در خارج از مسکو استقبال کرد. تصاویر و ویدئوهای منتشرشده نشان می‌دهد که دو رهبر یکدیگر را به‌گرمی در آغوش گرفته‌اند، چای می‌نوشند و گفت‌وگو می‌کنند، سوار خودرو برقی می‌شوند و به تماشای نمایش اسب‌ها می‌روند. این درحالی است که درست هم‌زمان با ورود مودی به مسکو، روسیه حملات گسترده‌ای به چند شهر مختلف اوکراین از جمله کی‌یف انجام داد. اتفاقی که سبب شد ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، بگوید: «تماشای اینکه رهبر بزرگ‌ترین دموکراسی جهان در همان روز، خونین‌ترین جنایتکار دنیا را در مسکو در آغوش می‌کشد، یک ناامیدی بزرگ و ضربه‌ای ویرانگر به تلاش‌های صلح است». با این‌حال مودی روز گذشته هنگام صحبت با مهاجران هندی در مسکو هم به حمله روز دوشنبه روسیه به بیمارستان کودکان اوکراین اشاره نکرد و روابط کشورش با روسیه را ستود. او همچنین از افتتاح دو کنسولگری جدید در شهرهای یکاترینبورگ و کازان برای تسهیل سفر و تجارت خبر داد و تأکید کرد: «مهم نیست که دمای هوا در روسیه منفی است، دوستی روسیه و هند همیشه مثبت بوده است. این رابطه‌ای است که بر پایه اعتماد و احترام متقابل بنا شده است». به نظر می‌رسد نخست‌وزیر هند برای دیدار با پوتین بیش از هرچیز، منافع کشورش را در نظر گرفته است. از زمانی که مودی در انتخابات ماه گذشته هند برای سومین‌بار متوالی پیروز شد، این اولین سفر او برای یک دیدار دوجانبه محسوب می‌شود. اما چرا نخست‌وزیر هند درست در بحبوحه شدت‌گرفتن حملات روسیه به اوکراین تصمیم گرفت با ولادیمیر پوتین دیدار کند؟
به‌نوشته ایندیپندنت و به‌گزارش سی‌ان‌ان، راندیر جیسؤال، سخنگوی وزارت خارجه هند، هفته گذشته در دهلی‌نو به خبرنگاران گفت که این دیدار «فرصتی» برای دو رهبر فراهم می‌کند تا «طیف وسیعی از مسائل دوجانبه را بررسی کنند» و افزود که مودی و پوتین دیدگاه‌هایشان را در‌مورد تحولات منطقه‌ای و جهانی دارای منافع مشترک برای دو طرف، با یکدیگر به اشتراک خواهند گذاشت. با این‌حال، کارشناسان معتقدند که فراتر از گفت‌وگو درباره تحولات منطقه‌ای و جهانی، باید این موضوع را در نظر گرفت که هند همچنان برای تأمین تجهیزات نظامی خود به‌شدت به کرملین متکی است. از طرفی دهلی‌نو هم خرید نفت‌خام با تخفیف از مسکو را نیز افزایش داده و برای کشور پوتین که با انزوای ناشی از تحریم‌های غرب روبه‌روست، راه نجات مالی بزرگی فراهم کرده است.
به‌گفته سخنگوی وزارت خارجه هند، ارزش تجارت بین دو کشور در سال‌های ۲۰۲۴-۲۰۲۳ به نزدیک ۶۵ میلیارد دلار رسید که بیشتر به‌دلیل همکاری قوی در حوزه انرژی بود؛ هرچند سود روسیه در این معامله بیشتر بوده است. این مقام وزارت خارجه هند خاطرنشان کرد که رفع این فقدان تعادل تجاری از مسائل اصلی در گفت‌وگوهای مودی با پوتین خواهد بود.
مودی آخرین‌بار در حاشیه نشست سازمان همکاری شانگهای ۲۰۲۲ در ازبکستان با پوتین دیدار کرد و در آن زمان به رهبر روسیه گفت: «اکنون زمان جنگ نیست». اما هند با اینکه خواستار توقف خصومت‌ها در اوکراین و بازگرداندن صلح به منطقه شد، به قطع‌نامه‌های سازمان ملل درباره اوکراین رأی نداد و تهاجم روسیه را محکوم نکرد.
نخست‌وزیر هند پیش از عزیمت به روسیه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «مشتاقانه منتظر بررسی همه جنبه‌های همکاری دوجانبه با دوستم، ولادیمیر پوتین و به اشتراک گذاشتن دیدگاه‌ها در‌مورد مسائل مختلف منطقه‌ای و جهانی‌ام. ما به‌دنبال ایفای نقش حمایتی برای منطقه‌ای صلح‌آمیز و باثباتیم». به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، این دیدار درحالی صورت می‌گیرد که روسیه روزبه‌روز به چین نزدیک‌تر می‌شود؛ آنچه دهلی‌نو از آن احساس نگران می‌کند. سفر مودی پس از بازگشت پوتین از قزاقستان انجام می‌شود؛ رهبر روسیه هفته گذشته در نشست سالانه رهبران سازمان همکاری شانگهای به این کشور رفت و در آنجا تأکید کرد که روابط مسکو و پکن در‌حال گسترش است. ناندان اوننیکریشنان، یکی از همکاران بنیاد تحقیقات آبزرور در دهلی‌نو، در این زمینه معتقد است: «برای هند، این روابط روبه‌رشد یک نگرانی عمیق است». او افزود: «به‌رغم عضویت هند در سازمان همکاری شانگهای، مودی در نشست قزاقستان غایب بود و به برخی تحلیلگران نشان داد که رهبر بزرگ‌ترین دموکراسی جهان این سازمان را مسیری مؤثر برای پیگیری منافع دهلی‌نو نمی‌داند». سفر مودی به روسیه به‌عنوان جدیدترین ضربه به تلاش‌های رهبران غربی برای انزوای جهانی پوتین تلقی می‌شود. دهلی‌نو به‌رغم تضعیف تحریم‌های غرب علیه روسیه از طریق خرید مقدار زیادی نفت از این کشور، همچنان با ایالات‌متحده ارتباط نزدیکی دارد، زیرا هر دو کشور در مورد نفوذ چین در منطقه و اقیانوس آرام نگرانی‌های مشترکی دارند. مودی از پوتین بابت میزبانی‌اش تشکر کرد و در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «منتظر مذاکرات فردا هستم که بدون‌شک به استحکام بیشتر پیوند دوستی بین هند و روسیه کمک خواهد کرد». در همین حال، هم‌زمان با انتقاد زلنسکی از دیدار مودی با پوتین، متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، نیز در یک نشست خبری گفت که ایالات‌متحده نگرانی‌هایش را با هند در‌مورد روابط این کشور با روسیه، در میان گذاشته است. میلر تأکید کرد: «امیدواریم هند و هر کشور دیگری، هنگامی که با روسیه تعامل می‌کنند، روشن کنند که روسیه باید به منشور سازمان ملل احترام بگذارد و حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین را در نظر بگیرد».
