تحریم و اعتراض نثار «بی‌بی»

رئیس‌جمهوری آمریکا در اولین دیدار رسمی خود پس از کناره‌گیری از رقابت‌های انتخاباتی با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در کاخ سفید دیدار کرد. دیدار بایدن و نتانیاهو قبل از ملاقات نخست‌وزیر اسرائیل با کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا، انجام شد که انتظار می‌رود به‌زودی نامزد رسمی حزب دموکرات در انتخابات نوامبر ۲۰۲۴ باشد. جو بایدن در این دیدار دوباره خواستار آتش‌بس فوری در غزه شد. کاخ سفید هم در بیانیه‌ای اعلام کرد که بایدن در دیدار با نتانیاهو بر لزوم نهایی‌کردن هرچه سریع‌تر توافق آتش‌بس تأکید کرده است. این بیانیه می‌گوید که بحران انسانی در نوار غزه و لزوم رفع موانع پیش‌روی امدادرسانی نیز از دیگر محورهای صحبت‌های بایدن بوده است. براساس این گزارش، اکنون آتش‌بس نزدیک‌تر از هر زمان دیگری است. ساعاتی بعد از این دیدار، مقام‌های غربی، فلسطینی و مصری خبر دادند که اسرائیل به دنبال تغییرات در طرح آتش‌بس در غزه و آزادی گروگان‌ها از طرف حماس است که این امر توافق نهایی برای پایان‌دادن به 9 ماه جنگ را پیچیده‌تر می‌کند. رویترز به نقل از چهار منبع نوشته است که اسرائیل از توافقی که به غیرنظامیان اجازه می‌داد آزادانه به خانه‌های خود بازگردند، عقب‌نشینی کرده است. به گفته این منابع، اسرائیل می‌گوید فلسطینی‌های آواره باید هنگام بازگشت به شمال غزه پس از آغاز آتش‌بس بررسی شوند.

یک مقام غربی گفت: «مذاکره‌کنندگان اسرائیلی می‌خواهند سازوکاری برای بررسی جمعیت‌های غیرنظامی که به شمال غزه بازمی‌گردند، وجود داشته باشد، زیرا آنها نگران هستند که این افراد ممکن است از جنگجویان حماس که در آنجا مستقر هستند، حمایت کنند». منابع فلسطینی و مصری می‌گویند که گروه حماس این درخواست جدید اسرائیل را رد کرده است. به گفته منابع مصری، یکی از موارد مورد اختلاف این بوده که اسرائیل درخواست کرده است تا کنترل مرز غزه با مصر را حفظ کند. اما مصر این درخواست را رد کرده، چون معتقد است که این درخواست خارج از چارچوب توافق نهایی است که قبلا از سوی طرف‌های درگیر (اسرائیل و حماس) پذیرفته شده است.

سامی ابو زهری، یک مقام ارشد حماس، مستقیما به خواسته‌های اسرائیل واکنشی نشان نداد، اما اظهار کرد که بنیامین نتانیاهو هنوز در تصمیم‌گیری تعلل می‌کند و موضع او تاکنون تغییری نکرده است. خبر مربوط به نقاط اختلاف جدید در حالی منتشر شد که به نوشته رویترز، جو بایدن در مذاکرات خود در واشنگتن برای دستیابی به یک توافق نهایی و برقراری آتش‌بس، بنیامین نتانیاهو را تحت فشار قرار داده است.

نتانیاهو در سخنرانی خود در کنگره آمریکا گفت که اسرائیل در حال تلاش‌های فشرده‌ای برای تضمین آزادی گروگان‌های نگه‌ داشته‌شده در غزه است. نخست‌وزیر اسرائیل در روزهای گذشته به خانواده‌های گروگان‌هایی که در غزه نگهداری می‌شوند، وعده داده بود که توافق برای آزادی گروگان‌ها نزدیک است. جان کربی، سخنگوی امنیت ملی کاخ سفید، با بیان اینکه «ما اکنون نزدیک‌تر از قبل هستیم»، تأکید کرد که «هنوز اختلافاتی وجود دارد».

در جریان حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل، هزارو 200 نفر کشته و بیش از ۲۵۰ نفر گروگان گرفته شدند. به گفته مقامات اسرائیلی، ۱۲۰ گروگان همچنان در اسارت هستند، اگرچه اسرائیل معتقد است که یک‌سوم آنها جان باخته‌اند. ایالات متحده، قطر و مصر در حال میانجیگری مذاکرات غیرمستقیم بین اسرائیل و حماس هستند که بر‌ چارچوب پیشنهادی از طرف جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، متمرکز است.

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، هفته گذشته اعلام کرد که توافق آتش‌بس اسرائیل و حماس در آستانه «به ثمر نشستن» است اما دو روز بعد، جو بایدن کارزار انتخاباتی ۲۰۲۴ خود را به حالت تعلیق درآورد.

موضع هریس

کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا، هم در پی دیدار با بنیامین نتانیاهو خواهان پایان جنگ در غزه شد و اعلام کرد که درباره شرایط انسانی وخیم در نوار غزه ساکت نخواهد ماند؛ اظهاراتی که اسرائیل را به واکنش واداشته است. خانم هریس پس از این دیدار با نتانیاهو در کاخ سفید، گفت‌وگوی خود با او را «صریح و سازنده» خواند. او گفت همواره اطمینان خواهد یافت که اسرائیل توانایی دفاع از خود را خواهد داشت. کامالا هریس گفت: «اسرائیل حق دفاع از خود را دارد، اما نحوه انجام این کار مهم است». معاون رئیس‌جمهوری ایالات متحده افزود که نگرانی‌های جدی خود را درباره ابعاد رنجی که مردم غزه متحمل می‌شوند، با نخست‌وزیر اسرائیل در میان گذاشته است. او گفت: «زمان پایان این جنگ فرا‌رسیده» و تأکید کرد که «من ساکت نخواهم ماند». اظهارات هریس می‌تواند نشان‌دهنده تغییراتی مهم در سیاست واشنگتن درباره اسرائیل در صورت پیروزی او در انتخابات پنجم نوامبر باشد. سخنان هریس درباره تأکید بر لزوم پایان‌دادن به جنگ غزه و اینکه در برابر «شرایط وخیم انسانی» در نوار غزه سکوت نخواهد کرد، با ناخشنودی اسرائیل روبه‌رو شده است. یک «منبع ارشد سیاسی اسرائیل» گفت امیدوار است که حماس سخنان هریس را به وجود تضاد و شکاف مواضع میان آمریکا و اسرائیل تعبیر نکند و اظهارات او باعث نشود توافقِ در دست تنظیم عقب‌تر بیفتد. قبلا رسانه‌های اسرائیلی تأکید کرده‌اند که منظور از این «منبع ارشد سیاسی اسرائیل»، شخص نخست‌وزیر است که درباره برخی مواضع که ممکن است حساس باشد، مایل به بردن نام خود نیست. گفته می‌شود که بنیامین نتانیاهو از سخنان هریس ناخشنود و نگران شد که گفته‌های علنی او به مذاکراتی که در‌حال‌حاضر در جریان است، لطمه بزند.

سخنرانی و اعتراضات

نخست‌وزیر اسرائیل قبل از دیدار با بایدن و هریس، برای چهارمین‌بار در دوران فعالیت سیاسی خود در نشست مشترک کنگره آمریکا سخنرانی کرد. نخست‌وزیر اسرائیل از جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، بابت حمایتی که در مدت حدود 40 سال فعالیت سیاسی از اسرائیل نشان داده، تشکر کرد. نتانیاهو گفت: «من و جو بایدن بیش از ۴۰ سال است که یکدیگر را می‌شناسیم. می‌خواهم از او بابت نیم‌قرن دوستی با اسرائیل و بابت «یک صهیونیست پرشور بودن»‌ -به قول خودش «یک صهیونیست پرشور ایرلندی-آمریکایی»- تشکر کنم. نتانیاهو از پشتیبانی بیشتر آمریکا برای پایان‌دادن به جنگ و شکست حماس حمایت کرد. او گفت: «ابزار کار را سریع‌تر در اختیار ما بگذارید تا کار را سریع‌تر به پایان برسانیم». اوایل بهار امسال، دولت بایدن اعلام کرد که به دلیل افزایش نگرانی‌ها درباره تلفات غیرنظامیان در نوار غزه، تحویل چند محموله مهمات «سنگین» به اسرائیل را متوقف کرده است.

نخست‌وزیر اسرائیل در سخنرانی خود به مذاکرات صلحی که دولت بایدن در روزهای اخیر روی آن مانور می‌داد، اشاره نکرد. در مقابل، او همچنان روی هدف خود برای از بین بردن حماس تأکید کرد. او گفت: «تا وقتی که ظرفیت نظامی حماس و حکمرانی آن در غزه پابرجا باشد و گروگان‌ها به خانه بازنگردند، اسرائیل به جنگ ادامه خواهد داد. پیروزی کامل یعنی این و ما به کمتر از این رضایت نخواهیم داد». نتانیاهو ادعا کرد که دورنمای او درباره دوران پس از جنگ این است که نوار غزه از شر نظامی‌گری و افراط‌گرایی خلاص شود. او افزود که به دنبال اسکان مجدد مردم نیست اما برای جلوگیری از بازگشت تهدیدات باید کنترل امنیتی منطقه را برای مدتی برعهده بگیرد. نتانیاهو ضمن توصیف دورنمای خود از دوران پس از جنگ، از دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا، بابت تلاشی که برای توافق تاریخی ابراهیم -عادی‌سازی روابط دیپلماتیک اسرائیل و کشورهای همسایه- انجام داد، بابت به رسمیت شناختن اورشلیم به‌عنوان پایتخت اسرائیل و بابت انتقال سفارت آمریکا در اسرائیل به اورشلیم در دوران زمامداری او تشکر کرد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا، روز گذشته با نتانیاهو دیدار کرد. با وجود اینکه تعدادی از نمایندگان دموکرات و چپ‌گرای کنگره سخنرانی نتانیاهو را تحریم کرده بودند و به معترضان حامی فلسطین پیوسته بودند، برخی از چهره‌های دموکرات و چپ‌گرا از سفر نخست‌وزیر اسرائیل انتقاد کردند. ده‌ها نفر از نمایندگان دموکرات کنگره اعلام کردند که در اعتراض به شیوه مدیریت جنگ نخست‌وزیر در سخنرانی او شرکت نمی‌کنند. هزاران فعال حامی فلسطین در خیابان‌های اطراف کنگره آمریکا تجمع کردند و خواستار آتش‌بس و بازداشت نخست‌وزیر اسرائیل به جرم جنایات جنگی شدند. پلیس کنگره اعلام کرد که مأموران بیشتری در اطراف ساختمان کنگره مستقر خواهند شد. مأموران همچنین چندین خیابان را در اطراف ساختمان کنگره مسدود کردند. سناتور لیندسی گراهام، جمهوری‌خواه کارولینای جنوبی، پس از سخنرانی نتانیاهو به اپک‌تایمز گفت: «سخنرانی نتانیاهو مهم بود. دیدگاه او تنها راه شکست حماس است». گراهام افزود که امیدوار است به بخش‌هایی از سخنرانی او که از دورنمای خود درباره دوران پس از جنگ می‌گفت، توجه ویژه شود. دریک ون اردن، نماینده جمهوری‌خواه ویسکانسین، پس از سخنرانی نتانیاهو به اپک‌تایمز گفت: «جنگ اسرائیل، جنگ ما نیز هست. کاش نمایندگان حزب مقابل نیز این مسئله را درک کنند. آنها فرزندان خود را برای محافظت از آمریکا در معرض خطر قرار می‌دهند. این کاری است که می‌کنند. و مردم باید این مسئله را بدانند». در آن سو، سناتور دبی استبنو، دموکرات میشیگان، گفت: «شکی نیست که حکمرانی حماس باید به پایان برسد. با این حرف موافقم اما اینکه بگوییم هرکسی که به راهبرد اسرائیل در جنگ معترض است، در کنار حماس ایستاده، درست نیست». سناتور کریس مورفی، دموکرات کنتیکت، گفت که احساس می‌کند سخنرانی نتانیاهو مملو از «شعارهای جنگی» بود و او راهکار دقیق و سنجیده‌ای برای حفظ امنیت اسرائیل در بلندمدت ارائه نداد.