به نام خبرنگاران، به کام «خراسان»

‌مهسا کسنوی، الهه توانا: اواسط سال 1399 و 1400، مدیران روزنامه «خراسان» به دلیل مشکلات مالی مؤسسه، دست به اقدام عجیبی زدند. مسئولان وقت «خراسان» تصمیم گرفتند برای تأمین بودجه با هدف پرداخت حقوق معوق کارکنان خود، به نام تمام افراد تحریریه (اعم از صفحه‌آرا، خبرنگار و نیروهای منابع انسانی) از بانک «قرض‌الحسنه مهر ایران» وام دریافت کنند و تعهد کردند اقساط آن را بپردازند؛ وامی که مبلغ کل دریافتی آن به حساب روزنامه واریز شد و اقساط آن بعد از گذشت چند سال هنوز پرداخت نشده‌ است.عدم بازپرداخت وام‌های گرفته‌شده، امروز باعث به‌وجودآمدن مشکلات متعددی برای خبرنگاران و کارکنان حاضر و سابق «خراسان» شده‌ است. این در حالی‌ است که نه مدیران سابق و نه مدیران فعلی، زیر بار مسئولیت این وضعیت اسفناک نمی‌روند.

در کمال ناباوری، مدیرمسئول وقت این مجموعه، در پاسخ به خبرنگاران معترض به این وضعیت، گفته‌ است: «خودتان وام را تسویه کنید، ما بعدا پرداخت می‌کنیم».

وامی که قرار بود اوضاع را بهتر کند

«حقوق‌ها در چند نوبت پرداخت می‌شد. اعتراض کردیم، مثلا چاره کردند و گفتند برای پرداخت به‌موقع حقوق‌، به نام خودتان یا بستگانتان وام می‌گیریم و بعد خودمان اقساط را پرداخت می‌کنیم». این را یکی از کارکنان سابق روزنامه «خراسان» می‌گوید و ادامه می‌دهد: «مبلغ وامی که از بانک «مهر ایران» گرفته شد، به اسم ما بود و مستقیم به حساب روزنامه واریز شد. من در این مورد با چند وکیل صحبت کرده‌ام و همگی می‌گویند این کار تخلف است. حتما پیگیری خواهم کرد».

این کارمند سابق «خراسان» گلایه می‌کند: «قبل از امضای فرم از مدیران پرسیدم اگر با مؤسسه «خراسان» قطع همکاری کنم و اقساط تمام نشده‌ باشد، چه خواهد شد؟ آنها به من اطمینان دادند به‌ محض رفتن همکاران از مجموعه، تسویه با بانک انجام خواهد شد. اما حالا تسویه‌حساب صورت نگرفته‌ است و هر روز با پیام‌های تهدیدآمیز بانک مواجه می‌شوم. مگر مجموعه «خراسان» ضامن کارکنان نبوده؟ چرا پیام‌های بانک برای ما می‌آید؟ چرا پول اقساط از حساب «خراسان» کسر نمی‌شود؟».

این فرد از تخلف عجیب دیگری نیز پرده برمی‌دارد و می‌گوید: «از طرف مجموعه «خراسان» به ما گفته‌ شد می‌توانیم به‌نام اقوام‌ خود نیز برای پرداخت حقوق وام بگیریم. فرم را به فرد مدنظر می‌دادیم و او امضا می‌کرد. یعنی برای شناسایی فرد وام‌گیرنده، اصلا احتیاجی نبود که به بانک مراجعه کند!».

مشتری بدحسابم و نمی‌توانم از هیچ بانکی وام بگیرم‌

دو سال است با روزنامه‌‌ «خراسان» قطع همکاری کرده اما هنوز درگیر قسط‌های پرداخت‌نشده این مؤسسه است و به ‌دلیل کاهش امتیاز در اعتبارسنجی بانک، نتوانسته‌ است وام بگیرد.

خبرنگار سابق «خراسان» مشکلاتش را این‌گونه عنوان می‌کند: «بعد از جداشدن از خراسان در ظاهر مشکلی نبود، به‌جز چند پیامکی که گهگاه از طرف بانک «مهر ایران» می‌آمد که جدی نمی‌گرفتم‌. در حقیقت من تا زمانی که برای گرفتن وام به بانک مراجعه نکرده‌ بودم، متوجه مشکل نشدم. بعد از مراجعه به بانک فهمیدم به دلیل پرداختن‌نشدن وامی که چند سال پیش مؤسسه برای پرداخت به‌موقع حقوق‌ها، به‌ نام ما گرفته بود، مشتری بدحساب شناخته شدم و نمی‌توانم از هیچ بانکی وام بگیرم». او ادامه می‌دهد: «بعد از متوجه‌شدن این موضوع، با مدیرمسئول فعلی خراسان، آقای «سعیدی» تماس گرفتم. قرار شد پیگیری کنند و اقساط معوق پرداخت شود. اما فقط یک ماه این اقساط پرداخت شد و دوباره اوضاع به شرایط قبل بازگشت. شاید مدیریت فعلی‌ مقصر اصلی بازپرداخت وام‌ها نباشد، اما این حجم از بی‌توجهی به شرایط‌ واقعا کاری درست و اخلاقی نیست». از این خبرنگار سابق خراسان درباره مبلغ وام می‌پرسیم، پاسخ می‌دهد: «من حتی مبلغ وام را هم نمی‌دانستم. بعد از پیگیری متوجه شدم صد میلیون به نام من‌ وام گرفته شده‌ است. البته به نام مادرم هم وام گرفته شد و این مشکلات برای مادرم هم به وجود آمده است».

برنامه‌های بلندپروازانه و ایده‌های پوچ

دبیر سابق یکی از صفحات روزنامه‌ «خراسان» درباره وام‌های گرفته‌شده به ‌اعتبار کارکنان این مجموعه می‌گوید: «‌به اسم من چهار وام گرفته شد و حالا در هر بار اخطار از طرف بانک، چهار پیامک و چهار تماس تلفنی دریافت می‌کنم».

 او ادامه می‌دهد: «وام‌ها به ‌خاطر شرایط بد پرداخت حقوق‌ها از بانک مهر ایران گرفته‌ شد. در ابتدا اوضاع خوب بود و ما بعد از مدتی لذت پرداخت حقوق کامل اول ماه را چشیدیم، اما متأسفانه مدت زیادی نگذشت که مدیران تصمیم گرفتند قسط‌های بانک را پرداخت نکنند و احتمالا این پول را برای برنامه‌های بلندپروازانه و ایده‌های پوچ خود‌ سرمایه‌گذاری کنند که ثمری هم برای مجموعه نداشت. در همان دورانی که خبرنگاران «خراسان» با وام گرفته‌شده از بانک، حقوق خود را می‌گرفتند، بعضی از مدیران «خراسان» حقوق‌های بالا و پاداش‌های نجومی دریافت می‌کردند. ای کاش حداقل مسئولان درست وام‌ها را خرج می‌کردند».

احدیان: مسئولیت شرعی‌اش با من است

این ابتکار عالمانه را آقای احدیان، مدیرمسئول اسبق خراسان، اجرا کرد و در جلسه‌‌‌ای که قبل از گرفتن وام‌ها برگزار شد، در پاسخ به خبرنگاران و کارکنان مجموعه خراسان که از پرداخت‌نشدن اقساط در آینده ابراز نگرانی کرده بودند، گفت: «مسئولیت شرعی‌اش با من است».

این توضیحات یکی دیگر از دبیران سابق خراسان است. او در ادامه می‌گوید: «گرفتن این وام‌ها، پیش‌خورکردن درآمد آینده «مؤسسه فرهنگی-هنری خراسان» بود که در زمان مدیرمسئولی آقای احدیان صورت گرفت. علاوه ‌بر پرداخت‌نکردن اقساط وام‌ها، پول بیمه تأمین اجتماعی هم با اینکه از حقوق خبرنگاران کسر می‌شد،پرداخت نمی‌شد.

بسیاری از اموال و املاک این مجموعه، در چند سال اخیر برای صاف‌کردن بدهی‌ها فروخته شد که نتیجه‌ای نداشت. همچنین بسیاری از خبرنگاران در خراسان نه بیمه داشتند و نه قرارداد. می‌خواهم بدانید تخلف در خراسان زیاد بوده و پرداخت‌نشدن اقساط وام‌ها، فقط بخشی از این موارد است».

خبرنگار سابق خراسان از مشکلاتی که به ‌واسطه پرداخت‌نشدن اقساط توسط «خراسان»، برایش ایجاد شده‌ است، می‌گوید: «نه وام می‌توانم بگیرم، نه دسته‌چک! وضعیت مالی من با مشکل مواجه شده‌ است و به لطف روزنامه خراسان، 40 میلیون تومان به بانک بدهکارم».

کسی مسئولیت شرایط فعلی را نمی‌پذیرد‌

«از آذرماه 1399 تا سال 1400، هفت وام به ‌نام من گرفته شده‌ است. درحال‌حاضر بیش از یک سال است که با «خراسان» همکاری ندارم و دو وام هنوز تسویه نشده‌ است. طبق آماری که از بانک گرفتم، این اوضاع در خوشبینانه‌ترین حالت تا آذرماه 1404 ادامه دارد. این اتفاق اگر ضعف مدیریتی نیست، پس چیست؟».

خبرنگار سابق «خراسان»، برای گرفتن وام به مشکل اعتبارسنجی خورده‌ و بعد از پیگیری‌ از بانک «مهر ایران» متوجه شده این مشکل به ‌دلیل پرداخت‌نشدن اقساط معوق مجموعه «خراسان» بوده‌ است.

او مقصر شرایط موجود را مدیریت خراسان می‌داند و دراین‌باره توضیح می‌دهد: «در دوره‌‌ای که وام‌ها گرفته شد، خراسان حداقل صد پرسنل داشت و به ‌اندازه سه ماه حقوق معوق پرسنل از بانک «مهر ایران» وام گرفته‌ شد؛ یعنی مبلغ کل سه ماه را از بانک گرفتند. این پول چند ماه در حساب خراسان ماند و حقوق یک‌ ماه ما را دادند، نه سه ماه عقب‌افتاده را». او ادامه می‌دهد: «بعد از اتمام دوره مدیریت آقای احدیان، اوضاع بدتر شد و کسی هم مسئولیت شرایط فعلی مؤسسه را نپذیرفت. مدیرمسئول بعدی، یک سال بیشتر نماند و مدیر فعلی هم پاسخ‌گوی شرایط نیست. تنها توضیح‌شان این است که خودتان وام را با بانک تسویه کنید، ما بعدا پولتان را می‌دهیم».

موضوع قابل پیگرد قضائی است‌

پیامک‌های هشدارآمیزی که این‌ روزها روی گوشی خبرنگاران روزنامه خراسان ظاهر می‌شود و تن و بدنشان را می‌لرزاند، غیر از گرفتاری‌های مالی که برای کارکنان این مجموعه ایجاد کرده‌ است، ابعاد حقوقی هم دارد. آیا تعامل بانک و مؤسسه خراسان، از نظر قانونی مورد تأیید است؟ «احسان سهرابی»، فعال کارگری در مشهد، دراین‌باره توضیح می‌دهد: ماجرای وام‌گرفتن روزنامه خراسان به‌ اعتبار کارکنانش، بسیار عجیب، غیراخلاقی و غیرقانونی است. بانک در ازای اعطای وام، باید رسید پرداختی به خبرنگاران داده‌ باشد. این موضوع هم وقتی وجاهت قانونی دارد که مبلغ فیزیکی وام به حساب آنها نشسته‌ باشد تا دین تحقق پیدا کند و بانک بتواند نسبت به این موضوع اقامه دعوی کند. اگر فرد ثالثی در این میان سوء‌استفاده کرده و وام را دریافت کرده‌ باشد، قابل پیگرد قانونی است. باید پرونده تشکیل و از طریق مراجع قضائی اقدام شود.

اما بُعد حقوقی، یک‌سوی ماجراست. من سال‌هاست که کار تشکیلاتی می‌کنم و موردی مشابه مسئله مذکور ندیده‌ام. موارد بسیاری سراغ دارم که پیمانکارها قانون را به ضرر کارکنانشان دور می‌زنند، اما وقتی پای یک نشریه به میان می‌آید، به ‌نظرم نگاه مدیریتی باید فراتر از رویکرد پیمانکاری باشد. می‌توانم این‌طور بگویم که توقع من به‌عنوان فعال کارگری این است که حداقل‌های قانونی در یک نشریه رعایت شود و از حیث اجرای قوانین، یک‌ سر و گردن بالاتر از پیمانکاران باشد.

رفتار «خراسان» در شأن برندش نیست

موضوع دیگری که لازم می‌بینم به آن اشاره کنم، مسئله سخت و زیان‌آوربودن حرفه خبرنگاری است. وزارت ارشاد، به ‌استناد قانون و در تعامل با مدیر‌کل اداره کار استان، تلاش و تأکید دارد که مجموعه خبرنگاری جزء مشاغل سخت و زیان‌آور قرار بگیرد؛ بااین‌حال، اطلاع دارم که اخیرا پرونده‌های همکاران شما که شرایط احراز سخت و زیان‌آور را داشتند، متأسفانه رد شده‌ است. به‌زعم من باعث تأمل و تأسف است که در عین انفعال بیش از 

11 هزار تشکل در کشور و وقتی تنها اصحاب رسانه هستند که درد جامعه را مطرح و مطالبه‌گری می‌کنند، چنین به آنها کم‌لطفی شود. این رویه برخورد دور از انصاف و غیراخلاقی با خبرنگاران، در هر حال محکوم است، اما وقتی پای برند مؤسسه خراسان در میان است، بیشتر به‌ چشم می‌آید. یک نشریه شناخته‌شده و کشوری‌ طبیعتا باید متناسب با اعتبار برندش با کارکنانش برخورد کند.

تلاش ناکام «شرق» برای تماس با مدیرمسئول خراسان‌

در روزهای گذشته، روزنامه «شرق» خودش را موظف دانست در تماس با مؤسسه خراسان، موضوع را از منظر مدیران این مجموعه هم بشنود و بررسی کند؛ منتها مدیرمسئول وقت خراسان، «سعیدی»، پاسخ‌گوی خبرنگار «شرق» نبود. دوشنبه‌ هفتم مهرماه، مطلبی با عنوان «پیگیری وضعیت خبرنگاران مؤسسه خراسان» در کانال تلگرامی «باشگاه روزنامه‌نگاران ایران» منتشر شد که عینا آن را نقل می‌کنیم‌ به ‌جای پاسخی که روزنامه «خراسان» به ما نداد:

«با درخواست برخی از اعضای تحریریه مؤسسه خراسان، رئیس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران پیگیر وضعیتی شد که برای برخی از اعضای روزنامه خراسان رخ داده است. بنا بر آنچه پیش از این در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده بود، ظاهرا در سنوات قبل به دلیل آنکه حقوق اعضای روزنامه عقب افتاده بود، مدیران مؤسسه خراسان به اعضای تحریریه پیشنهاد می‌دهند از بانک وام بگیرند تا این وام به صندوق روزنامه ریخته شود و از این محل حقوق عقب‌افتاده پرسنل پرداخت شود. اما اکنون چند ماهی است که اقساط پرداخت نشده و بانک با ارسال پیامک به خبرنگاران وام‌گیرنده آنها را از عقب‌افتادن اقساط مطلع کرده و از آنان خواسته است که این اقساط را پرداخت کنند.

آقای سعیدی، مدیر مؤسسه خراسان، در گفت‌وگو با اکبر منتجبی، رئیس انجمن روزنامه‌نگاران استان تهران، توضیح داد این اتفاق در دوره آقای احدیان مدیر قبلی مؤسسه رخ داده است، اما خراسان و مدیران جدید خودشان را متعهد می‌بینند که این ماجرا را برطرف کنند و این‌گونه نیست که شانه خالی کنند.

سعیدی همچنین گفت: مشکلات روزنامه از سال ۹۸ آغاز شد. وام از بانک مهر گرفته شده و ضمانت آن با مؤسسه است. حقوق معوقه بچه‌ها نیز از همین محل پرداخته شده است. اقساط عقب‌افتاده نیز بین دو تا پنج ماه است. بااین‌حال از آنجایی‌ که مؤسسه خراسان ضامن بچه‌هاست، جای نگرانی نیست و مؤسسه خود را متعهد می‌داند اقساط را همچون گذشته‌ پرداخت کند. همچنین به‌زودی توضیحات کاملی در این خصوص منتشر خواهد کرد».