خسارت خطا

شرق: «اشتباهات سیاست‌گذاری از 120 سال گذشته تاکنون، فرصت‌ها و منابع مالی بزرگی از کشور را هدر داده است. در 60 سال گذشته، پس از تورم‌زدایی، جمعا بیش از پنج هزار میلیارد دلار منابع ارزی را به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در اختیار داشته‌ایم، اما‌ دستاوردهای اقتصادی کشورمان به‌هیچ‌وجه در قواره این منابع نبوده و نیست‌». محمد بحرینیان، صنعتگر و پژوهشگر توسعه، با این مقدمه و در نامه‌‌ سرگشاده دیگری خطاب به مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری، نوشته است‌: فرصت کوتاه است و دیگر زمانی برای آزمون‌و‌خطا وجود ندارد.

خطای سیاست‌گذاری و اتلاف منابع

محمد بحرینیان، صنعتگر و پژوهشگر توسعه، در نامه‌ای خطاب به مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری، نوشته است: «امروز جامعه ایرانی بیش‌از‌پیش‌ می‌نگرد، تحلیل می‌کند و نسبت به هر‌آنچه در ایران و جهان می‌گذرد، آگاه است. با توجه به عصر اطلاعات و پیشرفت فناوری، آگاهی نه‌تنها در ایران، بلکه در کل کره زمین فراگیر شده و به‌سرعت در حال افزایش و انتقال است. این افزایش آگاهی، امروز مردم ما را در تمام جنبه‌ها، به‌خصوص در بحث معیشت و زیست متعادل و مناسب، مطالبه‌گر کرده است‌».

او در ادامه نوشته است: «باید گفت با تصمیم‌های به‌شدت مخرب تصمیم‌گیران و اشتباه‌های فراوانی که حداقل طی 120 سال گذشته، از ابتدای مشروطیت تا‌ به ‌امروز، به‌جز چند دوره خاص محدود، در اقتصاد کشور مرتکب شده‌ایم، فرصت‌ها و منابع مالی بسیاری را اگر نگوییم به فنا، به هدر داده‌ایم. منابع مستقیم ارزی کشور از سال 1338 تا 1399 پس از تورم‌زدایی سه‌هزارو‌ 268 میلیارد دلار و منابع غیرمستقیم ارزی از سال 1352 تا 1397پس از تورم‌زدایی بیش از دو‌هزار میلیارد دلار بوده است. طی 60 سال گذشته، پس از تورم‌زدایی، جمعا بیش از پنج هزار میلیارد دلار منابع ارزی را به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در اختیار داشته‌ایم، اما‌ دستاوردهای اقتصادی کشورمان به‌هیچ‌وجه در قواره این منابع نبوده و نیست و امروز جامعه ایرانی‌ هدررفت این منابع و فرصت‌ها را می‌بیند و با حسرت می‌نگرد‌».

این پژوهشگر همچنین نوشته است: «به نظرم جامعه ایرانی، چه آنانی که به جناب‌عالی رأی نداده‌اند و چه آنانی که رأی داده‌اند، با صدایی بلند ناراحتی، دلزدگی و رنجش خود را از سیاست‌های گذشته تصمیم‌گیران اقتصادی ناکارآمد، مجریان نالایق، سیاست‌زده و غیرپاسخ‌گو اعلام کرده‌اند. به‌واقع مردم در پی بیان یک حقیقت روشن بوده‌اند و آن اینکه می‌خواستند ناراحتی و بیزاری خود را از سیاست‌های اقتصادی که کشور را در باتلاق انواع بحران‌ها اسیر کرده و توان حرکت در مسیر پیشرفت و بهبود معیشت و زیست متعادل و مناسب و آینده آنها را گرفته است، اعلام کنند‌».

بحرینیان تأکید کرده است: «آقای دکتر پزشکیان، صمیمانه التماس می‌کنم‌ صدای این مردم دردمند و دلزده از سیاست‌ها و اقدامات ناکارآمد، پرفساد و بحران‌ساز گذشته را بشنوید و با تدابیر و اقدام‌هایی ویژه و مؤثر، آخرین کورسوهای امید و تغییر را در میان مردم شریف این کشور خاموش نکنید که بعد از خاموشی مطلق این کورسوهای امید، دیگر پشیمانی و وعده‌های مکرر برای اصلاح و تغییر، اثری نخواهد داشت و ناامیدی می‌تواند مردم و کشور ما را که در پرتگاه انواع بحران‌ها قرار داریم، به ناکجا آباد بکشاند. در همین ابتدا، برخلاف آنچه در کارزارهای انتخابی خود فرمودید، شفاف عمل نکرده‌اید و به‌طور رسمی اعضای کمیته‌های انتخاب وزرا را اعلام نکرده‌اید و کار را به حدس‌‌ و گمان‌های فضای مجازی گذاشته‌اید. به‌ هر‌حال آنانی که صاحب تجربه در زمینه‌های تخصصی هستند و دل در گرو منافع ملی دارند، با معرفی شفاف افراد حاضر در کمیته‌ها می‌توانند اطمینان ‌خاطر داشته باشند که افراد صاحب صلاحیت در بین اعضای کمیته‌ها برای انتخاب وزرا حضور دارند. در برخی از اسامی افراد حاضر در این کمیته‌ها که در فضای مجازی منتشر شده، اگر صحت داشته باشد، بیم آن می‌رود اعضایی وجود داشته باشند که صلاحیت انتخاب نداشته و به پاکدامنی شهره نباشند! حال چگونه می‌خواهیم با این نوع عملکرد و وجود افراد ناسالم، تغییرات مثبت و امیدبخش برای کشور بیافرینیم‌».

هشدار درباره بحران انرژی

این پژوهشگر ادامه داده است: «مدت 116 سال از تاریخ نخستین استخراج نفت در منطقه خرسون می‌گذرد. در این بیش از یک سده، مجریان اقتصادی کشور نتوانسته‌اند از این ابزار طلایی استراتژیک استفاده کنند. بر اساس گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، پیش‌بینی شده که احتمالا در جهان تا سال 2030 (1409 شمسی) «مازاد عمده» نفت شکل خواهد گرفت و بازار نفت اشباع خواهد شد. اگر با وجود تحریم‌های فوق‌‌‌سنگین -‌اینجانب اعتقاد ندارم که تحریم‌ها عامل اصلی مشکلات و مصائب اقتصاد کشور عزیزمان باشد- کمر اقتصاد کشور نمی‌شکند، این مقاومت و استقامت کشور را مدیون ملت شریف و تصمیم‌گیری‌های طلایی در چند دوره خاص محدود هستیم که افراد صاحب اهلیت و صلاحیت حرفه‌ای بر مسندهای خود نشسته بودند. بسیاری از مدیران گذشته، همان‌گونه که در نامه سرگشاده خود که در روزنامه «شرق» در 31 تیر‌ماه امسال منتشر شد، عنوان کردم، تنها قادر بودند با پول نفت، خام‌فروشی و حراج منابع زیرزمینی خدادادی مفت و مجانی، کشور را اداره کنند. این‌گونه صاحب‌منصبان اقتصادی و مدیران و معاونان منتصب آنان که شخصیت خود را از میزشان می‌گرفتند، اگر می‌توانستند کاری انجام دهند، در دوران خود انجام می‌دادند!

برای نمونه در مصاحبه اخیر، حضرت‌عالی بیان فرمودید که هشت میلیارد دلار پول می‌دهیم و بنزین را مثلا 30 یا 40 هزار تومان می‌خریم و هزارو 500 تومان می‌فروشیم. با توجه به صحبت‌هایی که مطرح فرموده‌اید، در اینجا از جناب‌عالی استدعا دارم در ذکر حرف‌های خلاف احتیاط کارشناسی پرهیز نمایید؛ چرا‌که درباره اعداد و ارقامی که مطرح شده، مناقشه‌های پرشماری وجود دارد و این نحوه طرح مسئله می‌تواند به جهت‌گیری‌های نادرست و خطرناکی برای مردم و کشور بینجامد‌».

بحرینیان ادامه داد: «بعید است این‌گونه صاحب‌منصبان حتی برای مسئولان رده‌بالا روشن کرده باشند که طی 19 سال، از 1380 تا پایان 1399، برحسب داده‌های ترازنامه انرژی وزارت نیرو، بیش از معادل 220 میلیارد دلار بنزین و بیش از معادل 340 میلیارد دلار گازوئیل را دود کرده و به هوا فرستاده‌ایم! اما دریغ از یک سنت سرمایه‌گذاری برای برنامه‌ریزی جهت رفع معضل این مقدار مصرف سوخت عظیم در کشور! تنها راه‌حل ممکنی هم که می‌دانند، تأمین خوراک ارزان برای تولید این فراورده‌ها یا تخصیص ارز حاصل از صادرات نفت برای واردات آنهاست. شاهد و مثالی دیگر، همین وضعیت برق است که مرتبا بدون برنامه‌ریزی و ناتوان از آینده‌نگری، تصمیم‌گیران ما برای خرید محبوبیت، بدون افزایش توان تولید برق در کشور و بدون توان آینده‌نگری از نیاز مصرف داخلی، اشتراک‌های جدید برق ایجاد می‌کنند و با قطع برق صنایع شهرک‌های صنعتی که اکنون حداقل به 36 ساعت در هفته رسیده است، در پی ارائه راه‌حل‌هایی هستند که در هیچ کشور توسعه‌یافته‌ای انجام نمی‌شود‌».

او همچنین توضیح داده است: «برای اطلاع حضرت‌عالی عنوان می‌کنم که براساس آخرین داده‌های بانک مرکزی در سال 1401، هر 24 ساعت تعطیلی صنایع در کشور، بیش از پنج‌هزارو 700 میلیارد تومان به صنایع ما روزانه زیان وارد می‌کند. لذا از آن رئیس‌جمهور منتخب تقاضا می‌کنم‌ اگر حاکمیت ایران اجازه استفاده از روش‌های تجربه‌شده تصمیم‌گیری جهت توسعه اقتصادی در کشورهای کره‌جنوبی، تایوان، سنگاپور، مالزی و چین را نمی‌دهد، با توجه به فرصت کم باقی‌مانده تا زمان اشباع بازار نفت، با توجه به همان وعده‌هایی که خود نیز در مناظرات انتخاباتی‌تان عنوان کردید، افراد کاملا دانشمند را که گرفتار فقر اندیشه کاربردی نبوده و درماندگی نظری نداشته باشند و از حریت، تجربه و پاکدامنی بهره کافی داشته باشند، در امر تصمیم‌گیری‌های کشور به کمک بگیریم. از آنها خواهش کنیم که در این مسیر سخت، قبول مسئولیت کرده و به کمک مردم بی‌پناه و حاکمیت و ساخت آینده بهتر ایران بیایند‌».

بحرینیان تأکید کرده است: «پیشنهاد مشخص اینجانب به حضرت‌عالی آن است که وزرای انتخابی خود را قبل از معرفی به مجلس، اگر در حضور عامه مردم نمی‌پسندید، حداقل در حضور خودتان برای هر وزارتخانه ذی‌ربط، مقابل نخبگان صاحب صلاحیت، پاکدست، شجاع و بی‌تعارف که منافع ملی و سربلندی ایران بزرگ برای آنان منشأ عمل و تصمیم‌گیری است، به مباحثه بکشانید تا متوجه شوید که افراد انتخابی آیا حداقل قدرت تحلیل ساده و دانش کافی را برای امری که انتخاب شده‌اند،‌ دارا هستند یا خیر؟ همان‌طورکه رهبر انقلاب در تاریخ ششم شهریور 1390 نیز در همین زمینه صحبت و تأکید کرده‌اند. در پایان می‌خواهم دلسوزانه به حضرت‌عالی تأکید ‌کنم که جناب آقای رئیس‌جمهور، فرصت کم است، آینده را دریابید‌».