بازنگری شاخص‌های جنسیتی حوزه زنان و خانواده

مشاور آماری معاون امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری با اشاره به راه‌اندازی مرکز رصد چالش‌ها و آسیب‌های حوزه زنان و خانواده، به تشریح فرایند بازنگری شاخص‌های جنسیتی حوزه زنان و خانواده و نحوه گردآوری داده‌ها برای رصد امور زنان پرداخت. رضایی در مراسم رونمایی از مرکز رصد چالش‌ها و آسیب‌های حوزه زنان و خانواده، به ارائه فرایند بازنگری شاخص‌های جنسیتی حوزه زنان و خانواده و نحوه گردآوری داده‌ها برای رصد امور زنان پرداخت و گفت: یکی از اهداف معاونت، راه‌اندازی سامانه رصد پایش مستمر شاخص‌های جنسیتی در حوزه زنان و خانواده است. برای راه‌اندازی سامانه، یک‌سری چالش‌ها و مسائلی وجود داشت که نیاز به رفع آنها بود. مسئله دیگر این بود که براساس داده‌های گردآوری‌شده، جامعیتی که بتواند ابعاد مختلف شاخص را در نظر بگیرد وجود نداشت. به عبارتی شاخص‌ها عمدتا به صورت جنسیتی در نظر گرفته شده بودند، اما ابعاد دیگر مانند گروه‌های سنی، استانی، روستایی، وضع فعالیت‌های اقتصادی و جنبه‌های مختلف شاخص پوشش داده نشده بود. از سوی دیگر، داشبورد موجود، شاخص‌های محدودی را پوشش می‌داد. در بحث بازنگری شاخص‌های جنسیتی سعی شده براساس مطالعات صورت‌گرفته، در‌خصوص احصای شاخص‌های جنسیتی مطالعاتی صورت گیرد. از سوی دیگر، سالنامه تمام دستگاه‌ها بررسی شد تا بتوان پوشش شاخص‌های جنسیتی را کامل کرد.

مشاور آماری معاون امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری با اشاره به اینکه به سامانه تعاریف و مفاهیم مرکز آمار ایران و سامانه‌هایی که در دستگاه‌ها وجود داشت، مراجعه شد و همچنین از متخصصان حوزه‌های مختلف جهت احصای شاخص‌ها استفاده شد، تأکید کرد: از همین‌ رو، براساس گزارش طراحی‌شده در معاونت در سال ۹۹ که ۱۷۷ شاخص احصا شده بود، براساس فرایندهای صورت‌گرفته، تعداد شاخص‌ها را به ۵۴۶ مورد افزایش دادیم که ۱۸۱ شاخص مربوط به شاخص‌های «عدالت جنسیتی» بود. پس از این فرایند، جداول استاندارد و پوشش کامل براساس تفکیک‌های مختلف و در بسته‌های مختلف طراحی شد؛ این فرم‌ها برای ۲۶ دستگاه طراحی و ارسال شد که ۲۰ دستگاه پاسخ‌گوی معاونت بودند. از ۵۴۶ شاخص احصا‌شده، اطلاعات ۳۱۵ شاخص دریافت و در سامانه رصد و پایش بارگذاری شد، پس از دریافت داده‌ها از سوی دستگاه‌ها و رفع مغایرت‌ها، پیش‌پردازش و پاک‌سازی داده‌ها صورت گرفت تا اطلاعات برای داشبوردسازی آماده شود. در مرحله دوم نیز برای این شاخص‌ها شناسنامه طراحی شد تا عنوان و فرمول شاخص، دستگاه‌های متولی گردآوری داده‌ها و تعاریف و مفاهیم شاخص‌ها در آن تعبیه شود. پس از آن، براساس مطالعات صورت‌گرفته و مشاوره از متخصصان، ۲۲۰ شاخص‌ به عنوان شاخص‌های عدالت جنسیتی انتخاب شد. همچنین گروهی از خبرگان و متخصصان حوزه جمعیت‌شناسی و زنان انتخاب شدند و شاخص‌ها برای آنها ارسال شد که براساس رأی اکثریت، این ۲۲۰ شاخص عدالت جنسیتی به ۱۸۱ شاخص تقلیل یافت. در‌نهایت دو نشریه در مورد شناسنامه شاخص‌های آماری زنان و خانواده و عدالت جنسیتی منتشر شد. یکی از ویژگی‌های این فعالیت این بود که تعیین شاخص‌ها، گردآوری و داشبوردسازی سه فرایند مجزا نبودند، بلکه ویژگی این اقدام این بود که مرحله تعیین شناسنامه شاخص‌ها و گردآوری داده‌ها و داشبوردسازی مراحلی بودند که کمک می‌کردند مشکلات پیدا و اصلاح شوند. در گزارش سال ۹۹، شش شاخص در حوزه طلاق طراحی شد که این شاخص‌ها جزء شاخص‌های عدالت جنسیتی بودند. بعد از بررسی‌های انجام‌شده، در حوزه طلاق، اکثریت توافق داشتند که جزء شاخص‌های عدالت جنسیتی نیست. ممکن است احصای شاخص‌ها نیازمند هزینه‌های زیاد باشد یا سامانه‌های دستگاه‌ها باید به‌قدری قوی باشد تا ریز اطلاعات را احصا کند، این ۱۸۱ شاخص عدالت جنسیتی و ۵۴۶ شاخص‌های کل، در هشت محور آموزش و پژوهش، جمعیت و خانواده، حقوق و امنیت، حمایت‌های اجتماعی، سلامت و تندرستی، کار و اقتصاد و مشارکت سیاسی و تصمیم‌گیری بوده است.