زخم کاری پرستاران

مهسا کسنوی: شنبه 27 مردادماه، پرستاران دو بیمارستان امام رضا و قائم، از بیمارستان‌های اصلی مشهد، دست به اعتراض صنفی زدند. این اعتراضات در ادامه مطالبات دیگر پرستاران شهرهای ایران انجام شد. پرستاران مشهدی همچون دیگر همکاران خود به علت کمبود نیروی انسانی، عدم شفافیت در پرداخت معوقات، تعرفه پایین اضافه‌کاری و حق پایین مسکن، معترض بودند و درخواست رسیدگی سریع به مطالبات خود را داشتند. این اقدامات پرستاران بیمارستان قائم و امام رضا، تا جایی پیش رفت که منجر به تعطیلی اتاق‌های عمل شد و فقط عمل‌های اورژانسی در این روزها انجام شد.

در بیمارستان‌های مشهد چه گذشت؟

شنبه 27 مرداد‌ماه در دو بیمارستان اصلی مشهد (قائم و امام رضا) که زیر نظر علوم پزشکی مشهد است، اعتراضاتی صنفی توسط پرستاران انجام شد. پرستاران این بیمارستان‌ها سر کار خود حاضر نشدند و اتاق‌های عمل تقریبا تعطیل‌  بود و فقط عمل‌های اورژانسی انجام ‌شد.

پرستاران در محیط بیمارستان تجمع کردند و شعارهایی صنفی نظیر: «نه به اضافه‌کاری اجباری»، «با کرونا جنگیدیم، حمایتی ندیدیم»، «وعده‌وعید کافیه، سفره ما خالیه» و... سر دادند. یک شاهد عینی گفت: «این اعتراضات تا چهارشنبه ادامه داشت و تعداد تحصن‌کنندگان به بیش از 500 نفر ‌رسید. از 31 مردادماه فضا در بیمارستان‌های مذکور کاملا تغییر کرد و تعداد نگهبان‌ها در بیمارستان افزایش یافته و ورود و‌ خروج‌ها به ثبت می‌رسید». روند اعتراضی به شرایط سخت کاری‌ تا پنجشنبه 1 شهریور ادامه داشت و از این تاریخ پرستاران با دادن بیانیه و مهلت به وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی مشهد برای بهبود شرایط، به سرکار خود برگشتند و وضعیت درمان در بیمارستان‌ها به حالت عادی خود بازگشت.

پرستاران: چرا معترضیم؟

در ادامه به بررسی علل اعتراض صنفی پرستاران پرداختیم و پای درد‌دل چند پرستار معترض مشهدی نشستیم.

حقوق‌مان کافی نیست!

«15سال است که پرستارم و واریزی حقوق این ماه برایم‌ فقط 16میلیون‌و 300 هزار تومان بود. مردم فکر می‌کنند حقوق پرستاران بالاست و بیش از 20 میلیون در ماه حقوق می‎‌گیرند. اما حقوق ما نه‌تنها پایین است، بلکه ساعات کاریمان هم بالاست و بیش از 40 ساعت در هفته کار می‌کنیم». این را یکی از پرستاران بیمارستان قائم مشهد می‌گوید و همچنین علت ساعت کاری بالا را عدم استخدام نیروی جدید و مهاجرت بالای پرستاران به دلیل شرایط بد کاری، می‌داند. پرستار معترض دیگری در‌مورد حقوق پایین می‌گوید: «بیشترین حقوقی که یک پرستار با سابقه زیاد دریافت می‌کند، 17 میلیون در ماه است. آیا واقعا این حقوق برای گذران زندگی کافی است؟ برای همین است که بسیاری از پرستاران مجبور به انتخاب شغل دوم شده‌اند».

اضافه‌کاری اجباری؛ ساعتی 20 هزار تومان

یکی از اصلی‌ترین اعتراضات پرستاران، اعتراض به مبلغ اضافه‌کاری‌هاست. یکی از پرستاران بیمارستان قائم دراین‌بار می‌گوید: «به علت کمبود نیرو ما مجبور به انجام اضافه‌کاری در ماه هستیم. مبلغ اضافه‌کاری ما ساعتی 20 تا 28 هزار تومان است». این پرستار اوضاع را این‌گونه شرح می‌دهد: «فکر‌ کنید من بخواهم برای بردن خانواده سه‌نفره‌ام به تفریح و خوردن آبمیوه 250 هزار تومان هزینه کنم. برای این کار باید بین 13 تا 15 ساعت اضافه‌کاری، معادل دو تا 2.5 شیفت اضافه کار کنم. آیا واقعا انصاف است؟». پرستار دیگری در مورد اضافه‌کاری‌های اجباری با اعتراض می‌گوید: «با این حجم کار بالایی که داریم، چرا باید اضافه‌کاری هم انجام دهیم؟ آن هم برای ساعتی 20 هزار تومان!». این پرستار ادامه می‌دهد: «دو ماه است منت بر سر ما گذاشتند و مبلغ اضافه‌کاری را تا ساعتی 40 هزار تومان افزایش دادند‌. اما جالب است بدانید به همین مبلغ اندکی که به ما می‌دهند به صورت جداگانه مالیات تعلق می‌گیرد و تمام مبلغ اضافه‌کاری هم یکجا پرداخت نمی‌شود؛ نصف آن اول ماه و نصف دیگر اواسط ماه پرداخت می‌شود».

حق مسکن؛ ماهی ۱۰۰ هزار تومان

«کدام مسئول می‌تواند با ماهی صد هزار تومان اجاره خانه بدهد یا خانه بخرد که حق مسکن برای ما پرستاران در ماه صد هزار تومان در نظر گرفته شده‌ است؟». این بخشی از صحبت‌های یک پرستار معترض است. او ادامه می‌دهد: «ما سال‌هاست اعتراض داریم، اما همه این سال‌ها با قانون‌هایی که اجرا نمی‌شود و فقط روی کاغذ هستند ما را ساکت کرده‌اند. ما دنبال چیزی بیشتر از حق قانونی خودمان نیستیم. باورتان می‌شود اگر در بیمارستانی که سال‌هاست کار می‌کنیم‌ بستری شویم، باید پول پرداخت کنیم! ما بیمه درمانی کامل و امکانات رفاهی برای داشتن یک زندگی ساده می‌خواهیم. همین!».

اختلاف ۲۰۰ تا ۳۰۰‌برابری بین پرستاران و پزشکان

پرستاران معتقدند که اختلاف ۲۰۰ تا ۳۰۰‌برابری بین کارانه پزشک و پرستار، ناعادلانه است. یک پرستار می‌گوید: «ما اختلاف علمی بین پزشک و پرستار را قبول داریم و اصلا نمی‌گوییم باید کارانه پزشک و پرستار یکی باشد. اما اختلاف باید معقول و در‌حد دو تا سه برابر باشد، نه ۲۰۰ تا ۳۰۰ برابر!».

تعرفه‌هایی که فقط تصویب شده‌اند!

طبق آیین‌­نامه اجرائی قانون تعرفه­‌گذاری خدمات پرستاری که در سال ۱۴۰۰ در مجلس شورای اسلامی‌ به تصویب رسید، باید برای هر کار عملی به پرستاران تعرفه‌ای جداگانه پرداخت شود، اما پرستاران ادعا می‌‌کنند‌ این تعرفه‌ها فقط در مجلس تصویب شده‌اند و اصلا اجرا نمی‌شوند. آنها می‌گویند: «در بیمارستان چیزی به نام تعرفه، ثبت سیستم نمی‌شود و ما فقط حقوق ثابت دریافت می‌کنیم».

پرستار معترض بیمارستان قائم می‌گوید: «در حقیقت ما برای زدن آنژیوکت، چست لید و امثالهم در هر ساعت از شبانه‌روز، تعرفه‌ای دریافت نمی‌کنیم. این در حالی است که با دستور پزشک ما‌ موظف و مجبور به اجرای این موارد هستیم».

پرستاری جزء مشاغل سخت نیست!

«اگر پرستاری، با شب‌بیداری‌ها و شیفت‌های طولانی‌اش جزء مشاغل سخت محسوب نشود، پس چه کاری را باید جزء مشاغل سخت به حساب آورد؟». این را یکی از پرستاران معترض به شرایط موجود می‌گوید و ادامه می‌دهد: «طبق قانون، پرستاری جزء مشاغل سخت به حساب نمی‌آید؛ یعنی ما برای بازنشسته‌شدن باید ۳۰ سال کار کنیم. در‌صورتی‌که هرکسی حتی یک هفته، بیماری در بیمارستان بستری داشته‌ باشد، متوجه سختی و دقت کار ما خواهد بود. یکی از درخواست‌های ما، قرارگرفتن پرستاری در رده مشاغل سخت است».

حقیقت تلخ مهاجرت پرستاران

«ما نه فرشته هستیم و نه مقدس! ما همان پرستارانی هستیم که در دوران کرونا جانمان را کف دستمان گذاشتیم و به مردم خدمت کردیم. حالا شرایط معیشت جوری برایمان سخت شده که تصمیم به مهاجرت گرفته‌ایم». این را پرستار معترضی می‌گوید که خودش قصد مهاجرت دارد و ادامه می‌دهد: «مهاجرت پرستارها آن‌قدر زیاد شده که تقریبا هر‌ ماه شاهد رفتن سه‌ چهار نفر از همکارانمان هستیم. مقصد بیشتر پرستاران کشورهای آلمان، انگلیس و استرالیاست. ما عاشق وطنمان هستیم اما وقتی نمی‌توانیم یک زندگی معمولی داشته باشیم، چاره‌ای جز رفتن و دل‌کندن از خانواده نخواهیم داشت».

بیانیه دادیم و منتظر تحقق وعده‌ها هستیم!

یک پرستار معترض ضمن ارسال بیانیه گروه پرستاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد به «شرق» گفت هنوز هم امیدوار است مسئولین به وعده‌های خود برای بهبود وضعیت پرستاران عمل کنند. متن بیانیه به شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم

اگر جامعه پرستاری تقویت نشود در بزنگاه‌ها ضربه خواهیم خورد (مقام معظم رهبری)

جامعه پرستاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پایان پنجمین روز از اعتراضات خود ضمن تشکر از همدلی و اتحاد و شجاعت همه همکاران در واحد‌های بیمارستانی و پیش‌بیمارستانی، از تمامی نیروهای امنیتی، قضائی و مسئولین دانشگاه که در این مدت از مطالبات برحق همکاران دفاع نمودند تشکر می‌نماید. همچنین از صبر و بردباری مردم و بیماران عزیز تشکر نموده و اعلام می‌دارد که جامعه پرستاری نیز جزء همین مردم بوده و مطالبات بر زمین مانده‌ای دارد که معیشت و زندگی آنان را مختل نموده و مانع از ارائه خدمات با کیفیت به بیماران شده است، فلذا پیگیری این مطالبات همانا خدمت به مردم است.

جامعه پرستاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد با توجه به در پیش بودن ایام اربعین حسینی و شهادت امام رضا (ع) و برای نشان‌دادن حسن نیت خویش به مردم و مسئولان، به شرط تحقق مطالبات خود به شرح ذیل و در فرصت زمانی مشخص‌شده، موقتا دست از اعتراضات و تجمعات خود می‌کشند تا همچون همیشه به بهترین نحو ممکن خدمات مراقبتی و درمانی خود را به زائرین و مجاورین امام هشتم (ع) ارائه نمایند.

جامعه پرستاری از دوران انقلاب شکوهمند اسلامی تا دوران دفاع مقدس و جنگ تحمیلی و تا بحران کرونا با تقدیم هزاران شهید ثابت کرده است که در جبهه سلامت مردم تا پای جان ایستاده است و بدیهی است که درصورت عدم تحقق مطالباتی که مانع ارائه خدمات با کیفیت به همین مردم می‌شود، این حق برای پرستاران ایجاد خواهد شد که در مورد چگونگی ادامه اعتراضات خود تصمیم بگیرند. زیرا مطالبات پرستاری سالیان سال است که از بلندگوهای مختلف به گوش مسئولان و نهادها و سازمان‌های استانی و کشوری در مجلس و دولت و قوه قضائیه رسیده است و تبدیل به یک دمل چرکی شده است که در صورت عدم حل ریشه‌ای مشکلات، به‌زودی دوباره سر باز خواهد کرد و در بزنگاه‌ها ضربه خواهیم خورد.

الف) مطالبات استانی که بایستی توسط دانشگاه علوم پزشکی حداکثر تا 10 روز آینده محقق شود:

۱. لغو تمامی احکام صادر‌شده از سوی کمیته تخلفات اداری و عدم برخوردهای قهری و امنیتی با پرستاران شرکت‌کننده در اعتراضات و تجمعات صنفی تا تاریخ ۳۱ مرداد ۱۴۰۳ و تبدیل موارد عدم حضور در شیفت به مرخصی استحقاقی به‌جای غیبت.

۲. صدور احکام ترمیم حقوق کارکنان نظام سلامت (فوق‌العاده خاص) و پرداخت معوقات آن طبق بخش‌نامه معاونت توسعه وزارت از اول خرداد‌ماه ۱۴۰۳.

۳. حذف اضافه‌کار اجباری از برنامه‌های شهریور‌ماه همکاران و اختیاری‌بودن آن در ماه‌های آتی برای تمام پرستاران بیمارستانی و پیش‌بیمارستانی.

۴. محاسبه شیفت‌های موظفی طبق ضرایب قانون ارتقای بهره‌وری و رأی شماره ۵۱۲ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری.

۵. اجرای کامل دستورالعمل مزایای جانبی کارکنان دولت مثل سایر ارگان‌های دولتی به‌ویژه همسان‌سازی حق مسکن و پرداخت‌های مناسبتی و بیمه تکمیلی مناسب.

۶. پاسخ‌گویی و شفاف‌سازی واریزی‌های انجام‌شده برای گروه‌های مختلف و سهم هر گروه با حضور نهادهای نظارتی.

۷. رعایت کامل شرح وظایف پرستاران و سایر گروه‌ها و حذف ثبتیات اضافی و انجام اقدامات خارج از شرح وظایف توسط پرستاران و عدم افتتاح بخش جدید.

ب) مطالبات کشوری که باید از طریق وزارت بهداشت و سایر سازمان‌های مربوطه حداکثر تا ۱۷ آبان‌ماه سال جاری و روز پرستار محقق شود:

۱. اجرای فرمول تعرفه‌گذاری پرستاری به روش قابل محاسبه و مسبوق‌به‌سابقه درحال اجرا در وزارت بهداشت برای سایر گروه‌های درمانی بر مبنای ثبت اقدامات پرستاری به نام خود پرستاران.

۲. حذف اضافه‌کار اجباری و اصلاح فرمول محاسبه مبلغ ریالی هر ساعت اضافه‌کار حداقل ۱۵۰ هزار تومان برمبنای حقوق پایه.

۳. افزایش پایه حقوقی به نسبت خط فقر و تورم سالانه از طریق افزایش ضریب فوق‌العاده خاص و درج آن در احکام کارگزینی.

۴. ابلاغ فوری افزایش امتیاز سختی شرایط کار پرستاران پیش‌بیمارستانی از ۱۵۰۰ به ۳۰۰۰ امتیاز و تسری آن به همه گروه‌های پرستاری.

۵. اصلاح نحوه اجرای قانون تعرفه‌گذاری در حوزه پیش‌بیمارستانی و افزایش سهم پرستاران پیش‌بیمارستانی از جزء حرفه‌ای.

۶. استخدام نیروی جدید و تبدیل وضعیت تمام گروه‌های پرستاری با رابطه استخدامی غیررسمی با توجه به خالی‌بودن پست‌های سازمانی در چارت و رعایت استاندارد کشوری نسبت پرستار به تخت.

۷. تصویب و ابلاغ دستورالعمل مزایای جانبی کارکنان دولت در هیئت‌ امنای مشترک وزارت بهداشت و تخصیص بودجه لازم جهت اجرای کامل آن به دانشگاه‌های علوم پزشکی.

۸. اجرای کامل قانون مشاغل سخت و زیان‌آور و برخورداری تمام گروه‌های پرستاری (شامل بهیار، پرستار، کمک پرستار، بیهوشی، اتاق عمل و فوریت‌های پزشکی پیش‌بیمارستانی) از مزایای کامل این قانون.

والسلام علی من اتبع الهدی

جامعه پرستاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد