مقدمات و زمینه‌های صلح موجود است
تبلیغات رسمی جمهوری آذربایجان بیش از پیش بر این تز متمرکز است که ارمنستان تسلیح‌شده آماده حمله علیه آذربایجان می‌شود؛ بنابراین آذربایجان مجاز است از خود دفاع کند و اقدامات پیشگیرانه‌ای به کار بگیرد. اگر بخواهیم به اختصار و شفافیت بیشتر اشاره داشته باشیم به این تزهای تبلیغاتی آذربایجان تمام آنها به این ختم می‌شوند که ارمنستان آماده می‌شود حمله‌ای علیه آذربایجان صورت دهد، بنابراین بهتر است آذربایجان به عنوان اقدامی پیشگیرانه به ارمنستان حمله کند. دو گزینه برای کشف منشأ این تزهای تبلیغاتی وجود دارد: یا آذربایجان واقعا فکر می‌کند که ارمنستان در اندیشه حمله به آذربایجان است یا خود در فکر حمله است و سعی در آماده‌سازی مقدمات دارد. ماهیت هردو مورد از تأکید آذربایجان بر تصمیم حمله از سوی ارمنستان به آذربایجان حکایت دارد.
نیکول پاشینیان-نخست‌وزیر جمهوری ارمنستان: تبلیغات رسمی جمهوری آذربایجان بیش از پیش بر این تز متمرکز است که ارمنستان تسلیح‌شده آماده حمله علیه آذربایجان می‌شود؛ بنابراین آذربایجان مجاز است از خود دفاع کند و اقدامات پیشگیرانه‌ای به کار بگیرد. اگر بخواهیم به اختصار و شفافیت بیشتر اشاره داشته باشیم به این تزهای تبلیغاتی آذربایجان تمام آنها به این ختم می‌شوند که ارمنستان آماده می‌شود حمله‌ای علیه آذربایجان صورت دهد، بنابراین بهتر است آذربایجان به عنوان اقدامی پیشگیرانه به ارمنستان حمله کند. دو گزینه برای کشف منشأ این تزهای تبلیغاتی وجود دارد: یا آذربایجان واقعا فکر می‌کند که ارمنستان در اندیشه حمله به آذربایجان است یا خود در فکر حمله است و سعی در آماده‌سازی مقدمات دارد. ماهیت هردو مورد از تأکید آذربایجان بر تصمیم حمله از سوی ارمنستان به آذربایجان حکایت دارد.
آیا ارمنستان در تدارک حمله به آذربایجان است؟: هر ناظر بی‌طرفی می‌تواند گواهی دهد که دولت جمهوری ارمنستان در این مورد جای هیچ‌گونه برداشت ابهامی نگذاشته است. بارها اعلام کرده‌ام، اینک نیز لازم می‌دانم تصریح کنم که جمهوری ارمنستان به توافق راهبردی ششم اکتبر سال 2022 پراگ مبنی‌بر شناخت حاکمیت و تمامیت ارضی متقابل از سوی ارمنستان و آذربایجان متعهد و وفادار است. این بدان معنی است که دولت جمهوری ارمنستان تمامیت ارضی و حاکمیت جمهوری آذربایجان را به وسعت جمهوری آذربایجان شوروی سوسیالیستی و جمهوری آذربایجان تمامیت ارضی و حاکمیت جمهوری ارمنستان را به وسعت جمهوری ارمنستان شوروی سوسیالیستی به رسمیت می‌شناسند. هر دو تز در هر دو جمهوری رسمیت یافته؛
زیرا در آیین‌نامه «اقدامات مشترک کمیسیون جمهوری ارمنستان و جمهوری آذربایجان ترسیم و امنیت مرز ملی و کمیسیون ملی جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان ترسیم مرز ملی» که به تصویب هر دو کشور رسیده اعلامیه آلما آتا به عنوان اصل اساسی روند ترسیم مرزهای بین دو کشور به ثبت رسیده است. همچنین با عنایت به این شواهد بارها اعلام کرده‌ام جمهوری ارمنستان حتی برای بازگرداندن 200 کیلومتر مربع اراضی جدایی‌ناپذیر واقع در پهنه 29 هزار‌و 743کیلومتری حاکمیت شناخته‌شده جمهوری ارمنستان که اینک در اشغال آذربایجان است گزینه نظامی ندارد؛ زیرا آیین‌نامه پیش‌گفته اصولا این موضوع را حل کرده و امکان واقعی و حتمی حل‌وفصل این موضوع در روند ترسیم مرزها وجود دارد. در این چارچوب لازم به تأکید است که در سی‌و‌سومین سالگرد تشکیل ارتش ارمنستان اعلام کردم ارتش ما نباید در خارج از مرزهای شناخته‌شده جمهوری ارمنستان به کار گرفته شود (البته شرکت واحدهای نظامی جمهوری ارمنستان در قالب نیروهای حافظ صلح بین‌المللی از این امر مستثناست). بنابراین تزهای مربوط به تصمیم جمهوری ارمنستان برای حمله علیه جمهوری آذربایجان خیالاتی بیش نیست.
آیا جمهوری ارمنستان تسلیح می‌شود (به تسلیحات نظامی مجهز می‌شود)؟: جمهوری ارمنستان ارتش خود را در چارچوب اصل یادشده بالا یعنی برای دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی شناخته‌شده بین‌المللی از جمله از سوی جمهوری آذربایجان بازسازی می‌کند. این حق شناخته‌شده بین‌المللی همه کشورهاست که بحث درباره آن نقض شدید حق بین‌المللی است.
آیا اصلاحات و بازسازی ارتش ارمنستان ربطی به آذربایجان دارد؟: هم آری هم خیر. آری، زیرا تهدید‌ها علیه امنیت جمهوری ارمنستان در خود آذربایجان تولید و تهیه می‌شود. اولا با وجود توافق‌نامه پراگ از حلقه‌های عالیه آذربایجان اعلامیه‌هایی برای تردید در تمامیت ارضی جمهوری ارمنستان پخش می‌شود. خیر، زیرا همان‌گونه که در بالا تصریح کردم، ارمنستان علیه جمهوری آذربایجان هیچ‌گونه برنامه نظامی و تصمیمی ندارد و هدفی را دنبال نمی‌کند. این اعلامیه‌ها تماما در گفتمان به‌اصطلاح «جمهوری آذربایجان غربی» شکل گرفته‌اند که تحت حمایت رهبریت عالی آذربایجان قرار دارند و در اسناد اصلی سازمان هم‌نام حدود 60 درصد سرزمین واقع در پهنه حاکمیت جمهوری ارمنستان «سرزمین‌هایی که در حال حاضر تحت تسلط جمهوری ارمنستان است» یا «سرزمین تحت نظارت واحد سیاسی و حقوقی به نام جمهوری ارمنستان» نام برده می‌شود. حال این را اگر هماهنگ با دادرسی‌های نمایشی که در باکو جریان دارد، کسب تسلیحات نظامی چند میلیارد دلاری آذربایجان و گفتمان تهاجمی و خصمانه رسمی باکو بررسی کنیم، مشخص می‌شود که در آذربایجان تهدید‌های واقعی علیه امنیت ارمنستان در حال شکل‌گیری است.
راه‌حل‌ها: راه‌ها برای حل این وضعیت روی میز قرار دارند و اینها در نتیجه اقدامات مشترک نمایندگان ارمنستان و آذربایجان تهیه شده‌اند. ابتدا مواد توافق‌شده قرارداد صلح که نه‌تنها موضوع عدم ادعای ارضی نسبت به یکدیگر و نیز عدم ارائه ادعا در آینده را به طور اساسی حل کرده است، امضای قرارداد صلح درباره ارائه هرگونه ادعای ارضی نسبت به یکدیگر را که هرچند در پراگ بسته شده بود هم به روی ارمنستان و هم به روی آذربایجان می‌بندد. قسمت توافق‌شده قرارداد صلح به اندازه کافی وزین و آماده امضا‌ست، هرچند برای دو ماده توافق‌نشده نیز جمهوری ارمنستان راه‌حل‌های جامع پیشنهاد کرده که منتظر واکنش مثبت آذربایجان است.
علاوهبراین جمهوری ارمنستان درباره ایجاد سازوکار کنترل متقابل تسلیحات و تحقیقات مشترک درباره وقایع مرزی پیشنهاد کتبی به آذربایجان ارائه کرده و منتظر واکنش مثبت آذربایجان است. علاوهبراین جمهوری ارمنستان درمورد تحقق حمل‌ونقل ریلی آذربایجان به آذربایجان و بین‌المللی و از پهنه آذربایجان از ارمنستان به ارمنستان و بین‌المللی پیشنهاد کتبی به آذربایجان ارائه کرده و منتظر واکنش مثبت آذربایجان است. به‌علاوه کمیسیون جمهوری ارمنستان و جمهوری آذربایجان ترسیم و امنیت مرز ملی و کمیسیون ملی جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان ترسیم مرز ملی به طور طبیعی و سازنده در حال فعالیت هستند. در روزهای اخیر ملاقات بین کمیسیون وزارتخانه‌های متولی انجام امور اسرا، گروگان‌ها و مفقودالاثرهای جمهوری ارمنستان و کمیسیون دولتی اسرای نظامی و شهروندان مفقودالاثر برگزار شده است. معنی و مفهوم همه این امور این است که هیچ‌گونه پیش‌زمینه‌ای برای ایجاد بحران در منطقه وجود ندارد و در عوض همه پیش‌زمینه‌ها برای تحقق صلح ایجاد شده است. پرهیز از عملیات نمایشی و سیاست نمایشی ایجاد بحران و اقدام به استقرار صلح بین‌المللی ضرورت دارد. ارمنستان نه‌تنها آمادگی موارد فوق را دارد، بلکه از این امر صرف‌نظر نخواهد کرد.
