شرق، سیاست خارجی مارکو روبیو را واکاوی می کند
اولین وزیر
مهدی بازرگان: مارکو روبیو، سناتور سابق آمریکا، منتقد چین و حامی سرسخت پایان جنگ اوکراین، اولین نفر از نامزدهای کابینه ترامپ بود که روز سه شنبه پس از تایید نامزدی اش در مجلس سنای آمریکا به اتفاق آرا، سوگند یاد کرد و پس از آن بود که طی یک سخنرانی سیاست‌های وزارت‌خانه خود را اعلام داشت.
در پیوست همین نکته، وزیر امور خارجه تازه نفس ایالات متحده اظهار داشت که «امروز اولین روز من به‌عنوان وزیر امور خارجه آمریکا است. اما با این حوزه آشنا هستم. در جمهوری ما، شهروندان آمریکا، دونالد ترامپ و ارزش‌های آن، یعنی هرچیزی که آمریکا را قوی‌تر، پر رونق‌تر و ایمن‌تر می‌کند رأی دادند.» این سناتور جمهوریخواه ایالت فلوریدا، رسما جایگزین آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه دولت دموکرات جو بایدن شد و یکی از ۱۵ سناتور جمهوریخواهی است که با اختصاص بسته کمک نظامی ۹۵ میلیارد دلاری به اوکراین مخالفت کرد.
هر چند در اولین سخنرانی روز سه شنبه، روبیو مشخصا از کشوری یاد نکرد، ولی این مقام ارشد جدید آمریکا در جلسه استماع تاییدیه خود با اشاره به اولویت های خود به جدی ترین مسئله سیاست خارجی خود یعنی پابان دادن به جنگ اوکراین پرداخت و در تبیین راه حل مدنظرش برای این امر، متذکر شده بود که «مسکو و کی یف باید امتیازاتی برای پایان دادن به جنگ بدهند» و در همین راستا پیشنهاد کرد که «اوکراین باید از هدف خود برای بازپس گیری تمام سرزمین هایی که روسیه در دهه گذشته تصرف کرده است، صرف نظر کند.»
به نوشته ایرنا، روبیو این نظرات را در برنامه "امروز" شبکه ان بی سی در روز سه شنبه قبل از مراسم تحلیف خود تکرار کرد. به گفته سکاندار جدید سیاست خارجی آمریکا «این سیاست رسمی آمریکا است که جنگ پایان یابد و ما هر کاری که ممکن است برای تحقق آن انجام خواهیم داد.» روبیو در زمینه پایان دادن به جنگ اوکراین به پیچیدگی این امر اذعان داشت چرا که از منظر وی این «هر دو طرف (روسیه و اوکراین) باید امتیاز بدهند.»
با اینحال و به زعم مسئول دیپلماسی دولت دوم ترامپ، «تنها راهی که درگیری‌هایی مانند این پایان می یابد، در بیانیه‌های عمومی نیست. آنها به دیپلماسی سخت و پر جنب و جوش ختم می‌شوند که آمریکا به امید پایان دادن به این درگیری به دنبال آن است. راهی که امنیت اوکراین و شرکای ما در منطقه را تضمین می‌کند، اما کشتار و مرگ و ویرانی را که ما مدت‌هاست شاهد آن بوده‌ایم، متوقف می‌کند.»
دونالد ترامپ نیز پس از ورود به کاخ سفید عنوان داشت که «تمام تلاشم را برای پایان دادن به جنگ اوکراین در اسرع وقت به کار خواهم گرفت و با پوتین دیدار خواهم کرد، اما نمی‌دانم چه زمانی.» گفته‌های ترامپ هم به نوعی حکایت از آن دارد که مدیریت پرونده جنگ اوکراین امری بغرنج به نظر می‌رسد. خاصه آنکه رئیس جمهور جدید آمریکا مدعی شد که همتای روس وی با عدم توافق برای پایان دادن به جنگ با اوکراین، در حال «نابود کردن روسیه» است.
روبیو و رویای پایان جنگ اوکراین
پیرو ادعاهای مارکو روبیو برای پایان دادن به جنگ اوکراین و نیز اذعان وی به پیچیدگی این امر، هادی نوابی هم در گفت وگو با «شرق» بر این موضوع صحه می گذارد و تاکید دارد که «اساسا پایان دادن به یک جنگی که به مدت حدود ۳ سال، تمام معادلات و نظم منطقه‌ای و جهانی را تحت تاثیر قرار داده است، حتی با مدیریت آمریکا و فردی مانند دونالد ترامپ و مارکو روبیو، ساده نخواهد بود و بیشتر به یک رویا برای رئیس جمهور و وزیر امور خارجه امریکا شبیه است.» این کارشناس در ادامه گپ و گفت خود به ادعاهای زلنسکی در نشست داووس هم ورود می‌کند که نشان می‌دهد هنوز رئیس جمهور اوکراین میان جنگ و صلح تردید دارد. لذا به باور این تحلیلگر ارشد حوزه بین‌الملل «وضعیت و فضا برای پایان دادن به جنگ پیچیده‌تر از آن است که در کوتاه مدت منتظر آتش بس بین کی یف و مسکو بود.»
اشاره نوابی به گفته های «ولودیمیر زلنسکی»، رئیس جمهور اوکراین است که عصر سه‌شنبه در نشست داووس به مناقشه جاری کشورش علیه روسیه پرداخت. رئیس جمهور اوکراین در اظهاراتی خطرناک که حاکی از خواست او وقوع از جنگی گسترده بین اروپا و روسیه است، افزود که «از لحاظ تعداد نیرو، فرانسوی‌ها با بیش از ۲۰۰ هزار سرباز دوم هستند. بعد از آن، آلمان، ایتالیا و بریتانیا قرار دارد. بقیه سرباز کمتری دارند! این وضعیتی نیست که یک کشور بتواند خودش را تامین کند.» او در ادامه خواستار ساخت پدافند هوایی اروپایی شد و تاکید داشت که «ما باید با هم شروع به تولید سیستم‌های دفاع هوایی کنیم. اروپا به نسخه خاص خود از گنبد آهنین نیاز دارد، نسخه ای که بتواند بر هر تهدیدی غلبه کند.»
او بدون اشاره مستقیم به روی‌کار آمدن دولت دوم «دونالد ترامپ» فردی که وعده پایان دادن به جنگ اوکراین داده است، بیان داشت: «زمانی که ما به ایالات متحده در اروپا به عنوان متحد خود نگاه می کنیم، می‌فهمیم که این کشور متحدی ضروری است. اما در زمان جنگ، همه ما نگران هستیم که آیا ایالات متحده با ما خواهد بود؟ و همه متحدان نگران این هستند.» اظهارات رئیس جمهور اوکراین و خواست تلویحی او برای ادامه یافتن جنگ درحالی است که مقامات روسیه از جمله «ولادیمیر پوتین»، رئیس جمهور این کشور، آمادگی خود برای مذاکره با دولت ترامپ درباره اوکراین را ابراز کرده‌اند.
به همین دلیل است که هادی نوابی در بخش دیگری از ارزیابی خود اعتقاد دارد، «زلنسکی اگرچه نمی‌تواند از حمایت‌های جدی ایالات متحده چشم پوشی کند و با روی کار آمدن دولت ترامپ به توقف حمایت‌های مالی و تسلیحاتی اذعان دارد، ولی همزمان سعی می کند که با تحریک بیشتر اتحادیه اروپا و ناتو و ایجاد شکاف بین دو سوی آتلانتیک، نهایتاً ادامه جنگ با روسیه در دستور کار خود قرار دهد». از همین رو است که این کارشناس «پایان جنگ اوکراین، ولو با اراده جدی دونالد ترامپ و مارکو روبیو را یک امری پیچیده، زمانبر و در عین حال چند لایه توصیف می کند.»
با مارکو ربیو کنار می‌آییم!
اگر چه مارکو روبیو یک منتقد سرسخت چین است. اما پکن به تازگی اعلام کرد که با وزیر امور خارجه جدید آمریکا که در سال ۲۰۲۰ توسط چینی ها تحریم شد، تعامل و همکاری خواهد داشت. به نوشته خبرآنلاین، به نقل از«آناتولی»، گوئو جیاکون، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در پاسخ به این سوال که آیا پکن در نظر دارد تحریم ها علیه روبیو را لغو کند، خبر داد که «چین به طور قاطعانه از منافع ملی دفاع خواهد کرد. در این میان لازم است مقامات ارشد چینی و آمریکایی به نحوی مناسب با یکدیگر تعامل داشته باشند.» چین در سال ۱۳۹۹ در اقدامی تلافی جویانه، مارکو روبیو را به همراه چندین شهروند آمریکایی از جمله قانون گذاران تحریم کرد.
به گزارش ایرنا، در این سال، دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا پنجشنبه شب در بیانیه‌ای اعلام کرد که یک نهاد و چهار مقام پیشین و کنونی چین را در ارتباط با نقض جدی حقوق بشر علیه اقلیت‌های قومی در منطقه خودمختار اویغور سین‌کیانگ تحریم کرده است. «شن کوانگو»، دبیر حزب کمونیست سین‌کیانگ، «ژو هایلون»، معاون پیشین دبیر حزب کمونیست سین‌کیانگ به همراه اداره امنیت عمومی سین‌کیانگ و «وانگ مینگشان» و «هو لیوجون»، مدیران کنونی و پیشین این اداره هدف‌های تحریم آمریکا بودند.
پرونده چین متفاوت از جنگ اوکرین
با توجه به آنچه که پکن درباره تعامل با مارکو روبیو عنوان داشت، هادی نوابی هم در ادامه گفت وگوی خود با «شرق» تصریح می‌کند که «باید سیاست خارجی چینی‌ها را پرونده روسیه و اوکراین جدا دانست.» چرا که از منظر این تحلیلگر ارشد حوزه سیاست خارجی، «هوشمندی و انعطاف بسیار زیاد شی جین پینگ در تعامل با دولت دوم دونالد ترامپ، عملاً فضای کاملاً متفاوت از جنگ اوکراین را شکل خواهد داد.» تا جایی که به باور وی «حتی با سیاست‌های سختگیرانه مارکو روبیو علیه چین، پکن هیچگاه در دام تنش مستقیم و تقابل با واشنگتن قرار نخواهد گرفت.» کما اینکه به زعم نوابی «از سال ۲۰۰۹ و با تعیین سیاست مهار چین به عنوان اولویت استراتژیک خارجی ایالات متحده آمریکا، هیچگاه پکن وارد منازعه مستقیم با ایالات متحده نشده» و با همین قرائت، تحلیلگر حوزه بین الملل تاکید دارد که «تمام تلاش‌ها برای آنکه تایوان به عنوان اوکراین دیگر برای کشاندن چین به یک جنگ تمام عیار بدل شود، تقریبا دور از ذهن است. چرا که پکن با اشراف به این موضوع از ورود به هرگونه تنش خودداری خواهد کرد.»
