نقشه بهشت خنثی شد

شرق:‌ خیز دوباره شهرداری تهران برای ساخت‌وساز در باغات باقی‌مانده تهران هم خنثی شد‌. شنبه‌شب تصویر بخش‌نامه‌ای در رسانه‌ها منتشر شد که نشان می‌داد شهرداری بخش‌نامه آبان‌ سال 1402 خود را که با ورود سازمان بازرسی متوقف شده بود، ‌تکرار کرده است‌.‌ این بخش‌نامه، مجوز صدور پروانه برای املاکی را که بخشی از عوارض خود را پرداخت کرده بودند، براساس مصوبه باطل‌شده برج‌باغ‌ می‌داد‌. این بخش‌نامه نتیجه جلسه اسفند ۱۴۰۳ شهردار تهران، معاونان و مدیران شهری بود. این در حالی است که در سال‌های اخیر، بازرسی کل کشور، قوه قضائیه و وزارت راه و شهرسازی بارها مخالفت صریح خود را با این رویه اعلام کرده‌اند و حتی مصوبه شورای شهر تهران در سال ۱۳۹۷ برای صدور پروانه ۶۲ باغ نیز ابطال شد.

سال گذشته هم حمیدرضا صارمی، معاون شهرسازی، بخش‌نامه‌ای مشابه را بر‌اساس تفسیری اشتباه از قوانین منسوخ صادر کرد که با واکنش جدی کارشناسان و فعالان اجتماعی روبه‌رو شد. در نهایت، بازرسی کل کشور و سایر نهادهای مسئول دستور لغو این بخش‌نامه را صادر کردند. اما این بار معاونت امور مناطق، اقدام به صدور دستورات جدیدی برای اجرای برج‌باغ کرد. این اقدام در حالی صورت گرفته که قوانین بالادستی و نهادهای نظارتی صراحتا اجرای چنین طرح‌هایی را غیرقانونی اعلام کرده‌اند.

در بخش‌نامه جدید که به امضای مدیرکل دفتر تدوین ضوابط، نظارت و صدور پروانه شهرسازی رسیده، آمده بود: «در راستای مساعدت به درخواست‌های صدور پروانه ساختمانی در املاک دارای سابقه باغ و با توجه به مصوبه جلسه مورخ 11/۱۲/۱۴۰۳ شهرداری تهران، مقرر گردید در صورت پرداخت بخشی از عوارض مربوطه، صدور پروانه ساختمانی مطابق ضوابط طرح تفصیلی بلامانع باشد». مهدی چمران پیش از آغاز جلسه شورا در پاسخ به خبرنگار «شرق» در‌خصوص این بخش‌نامه گفت که هر وقت صلاح بداند درباره آن توضیح می‌دهد‌. بااین‌حال، مهدی عباسی، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران، در صحن شورا در تذکری گفت: این بخش‌نامه‌ها که حاشیه‌ساز هم هست، برای چند پرونده خاص است‌. او با اشاره به جلوگیری از یک تصمیم نادرست در حوزه ساخت‌وساز در باغات، گفت: در این خصوص جای تشکر دارد که با ورود ریاست شورا، جلوی این اقدام گرفته شد.

من این موضوع را مطرح می‌کنم تا افکار عمومی و شهروندان تهرانی در جریان باشند که با نظارت شورا، این کار متوقف شد. از رئیس شورا نیز تشکر می‌کنم. در این میان، دو نکته حائز اهمیت است؛ اول اینکه تصمیمات در چنین سطحی نیازمند هماهنگی با شورا‌ست و یک مدیرکل به‌تنهایی نباید چنین ابلاغ‌هایی صادر کند. البته شاید ایشان از ساختار آگاهی کاملی نداشته باشد، اما لازم است ‌دیگر چنین مواردی تکرار نشود. دوم اینکه در پایان سال باید مراقب ایجاد حواشی بود. این مسائل باعث مشغول‌شدن ذهن افکار عمومی می‌شود و ممکن است برخی افراد به دنبال سوءاستفاده از چنین مواردی برای چند پرونده خاص باشند. ما بارها شاهد بوده‌ایم که در موضوع باغات، برخی تلاش دارند از راه‌های مختلف سوءاستفاده کنند، اما خوشبختانه با نظارت شورا، این اقدامات با موانع جدی روبه‌رو می‌شود. بار دیگر از تمامی همکاران، به‌ویژه آقای چمران، بابت پیگیری این موضوع قدردانی می‌کنم.

نامه محرمانه به سران 3 قوه

روز گذشته باز هم بحران آب و حفر چاه های جدید در تهران در صحن شورای شهر مطرح شد‌. مهدی چمران درباره حفر چاه‌ها با وجود کاهش آب‌های زیر زمینی گفت‌: قرار است آبفا ۵۰ تا ۷۰ حلقه چاه عمیق ۲۵۰‌متری حفر کند که بتواند آب شرب مورد نیاز را تأمین کند که این اقدام دیگر چاه‌ها را خشک خواهد کرد. ما نامه‌ای به رؤسای سه قوه با تمام استدلال‌ها ارسال کردیم که این منابع تا سه سال دیگر مجددا خشک خواهد شد و ما این موضوع را صلاح نمی‌دانیم. مدیریت شهری بودجه‌ای در نظر گرفت که آبفا هدررفت سد لار را به تهران منتقل کند. حفر چاه ساده‌ترین کار است، اما خطرناک است. ما دیگر چاهی حفر نمی‌کنیم؛ اگر چاهی هست به آبفا تحویل می‌دهیم.

مهدی پیرهادی ،رئیس کمیسیون سلامت محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران نیز از ارسال نامه‌‌های محرمانه به پزشکیان، اژه‌ای و قالیباف خبر داد و گفت: بحران کم‌آبی و خطراتی که ممکن است مناطق جنوبی و جنوب غربی استان را در پی بگیرد، از موضوعات مطرح‌شده است و امیدواریم‌ رؤسای سه قوه به این مسئله به‌طور جدی بپردازند. رونوشت این نامه‌ها نیز به شورای امنیت کشور، ستاد فرماندهی قرارگاه ثارالله، وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی، شورای تأمین استان و شهردار تهران ارسال شده است‌.

وی ابراز امیدواری کرد: دستگاه‌های نظارتی موضوع فرونشست زمین را جدی بگیرند و پیگیری دقیق انجام دهند که در دهه‌های آینده شاهد فرونشست‌ در این قسمت‌ها نباشیم. پیرهادی با بیان اینکه سازمان نقشه‌برداری میزان فرونشست را ۳۱ سانتی‌متر اعلام کرده است و بعد از گذشت ۱۰ سال، در این محدوده‌ها سه متر فرو‌نشست اتفاق می‌افتد که با توجه به وضعیت ساختمان‌های فرسوده مناطق جنوبی یک هشدار جدی است، خطاب به سران سه قوا گفت: زودتر از زمان بحران باید به این موضوع فکر کرد و حفر هرگونه چاه در مناطق تهران، مخصوصا مناطق جنوبی و جنوب غربی، موجب خیانت به شهر و شهروندان تهران است. پیرهادی تأکید کرد: با جان آدم‌ها نباید بازی کرد و حفر هرگونه چاه موجب فرونشست بیشتر و از دست دادن جان شهروندان تهرانی است.

کارنامه همیشه مدیر شهرداری

روز گذشته علی‌محمد مختاری که به باغبان پیر شهر معروف است و با گذشت نزدیک به پنج دهه فعالیت در شهرداری هنوز بازنشسته نشده و به گفته حبیب کاشانی، خزانه‌دار، تنها مدیری که نمی‌تواند از گذشتگان انتقاد کند چون از ابتدا خود مسئولیت فضای سبز تهران را بر عهده داشته و در آینده هم خواهد داشت، گزارشی از عملکرد مدیریت شهری ششم در حوزه فضای سبز ارائه کرد‌. مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهرداری تهران با تأکید بر اینکه تلاش ما این است که پوشش گیاهی کمربند سبز حفظ شود، گفت: بر‌اساس طرح جامع سرانه فضای سبز برای هر نفر ۱۰ متر، قانون هوای پاک ۱۵ متر و استانداردهای جهانی حداقل ۱۵ متر است که ما اکنون از سرانه ۱۷.۳ متری بر‌اساس استانداردهای جهانی برخورداریم.

مختاری با تأکید بر اینکه اجازه قطع یک درخت نیز داده نشده، گفت: اگر نتوان درخت را حفظ کرد، جابه‌جایی با حضور کارشناس فضای سبز و در فصل مناسب انجام می‌شود. وی با بیان اینکه در خیابان ولیعصر طرحی وجود داشت که مشاور خارجی آن موارد مختلف را بررسی کرد، یادآور شد: فاضلاب و کانال آب‌های سطحی به سمت جنوب، درختان با بن ۲۲۰‌سانتی‌متر را دچار مشکل کرد. این باعث شد ریشه درختان ضعیف و دچار بیماری شود. مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهرداری تهران با بیان اینکه مشاور در دوره پنجم طرحی ارائه کرد، گفت: بنده به شهردار وقت اعلام کردم که جایز نیست گونه‌های گیاهی از ایتالیا وارد کنیم. در اصفهان سلامت درختان تأیید نشد و از قزوین هزار نهال در میدان مشق کاشتیم و موارد تأیید شد و درختان چنار وارد شده و در خیابان ولیعصر کاشته شدند.

وی ادامه داد: در بزرگراه شهید چمران کاشت درختان کاج اشتباه بود و با یک برف سنگین، درختان شکسته و واژگون می‌شدند و ما به تدریج گونه‌های مناسب را جایگزین کردیم. مختاری با بیان اینکه گونه‌های مقاوم به کم‌آبی و آلودگی هوا برای جایگزینی انتخاب شدند، تصریح کرد: تهران نیاز به درخت دارد. نمی‌گوییم که آلودگی هوا را از بین می‌برد، اما از آن پیشگیری می‌کند. وی با اشاره به تملک ۹۰ باغ برای تبدیل به بوستان، گفت: بیشترین توسعه کمربند سبز را دوره ششم مدیریت شهری داشته‌ایم. مختاری با بیان اینکه بنده بشخصه مخالف قطع حتی یک اصله درخت هستم، اظهار کرد: هفت‌هزارو ۷۵۰ هکتار در عرض چهار سال جنگل‌کاری شده است. در حال مذاکره هستیم که از اراضی در اختیار دستگاه‌ها برای توسعه جنگل‌کاری استفاده کنیم.

مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهرداری تهران اعلام کرد: توانستیم اراضی بلامعارض در اختیار ارگان‌ها را تحویل بگیریم و شش‌هزار‌و ۷۰۰ هکتار جنگل‌کاری منتهی به سد لتیان را انجام دهیم که در اختیار شهرداری تهران قرار گرفته است.

مختاری با اعلام اینکه از شهریور‌ ۱۴۰۰ تا اسفند‌ ‌۱۴۰۳ تعداد ۱۲۰ بوستان و هفت‌هزار‌و ۷۵۰ هکتار جنگل‌کاری اجرا شده و به بهره‌برداری رسیده است، گفت: در هیچ‌یک از بوستان‌ها از چمن استفاده نشده است. ما از هفت سال پیش کاشت چمن را ممنوع کردیم و از درخت و درختچه به‌عنوان جایگزین استفاده کرده‌ایم. وی با بیان اینکه در بهمن‌ماه سال ۱۴۰۲ شهردار تهران گزارش وضعیت منابع آبی را از بنده خواستار شد، گفت: بنده اعلام کردم‌ اگر وضعیت منابع آبی اصلاح نشود و منابع آبی پایدار نداشته باشیم، در سال ۱۴۰۳ نزدیک به ۵۰ درصد درختان تهران خشک خواهد شد. شهردار تهران دستور داد‌ هر کاری می‌توانیم انجام دهیم تا فضای سبز و همچنین منابع آبی حفظ شود و در فروردین ‌امسال پیش از تخصیص بودجه، هشت پیمانکار برای اجرای خط انتقال به کار گرفته شدند.

وی افزود: در بدو ورود مدیریت شهری ششم از ۹ میلیون مترمکعب پساب برای آبیاری استفاده می‌کردیم که تا پایان سال قبل به ۲۳ میلیون متر‌مکعب رسید. بر‌اساس تفاهم وزارت کشور و شهرداری، در افق ۱۴۱۰ باید به ۱۴۵ میلیون متر‌مکعب برسیم. امسال از ۵۶ میلیون متر‌مکعب استفاده می‌کنیم و پنج سال از برنامه جلوتر هستیم. مختاری گفت: در ابتدای این دوره، ۴۷ کیلومتر خط انتقال پساب وجود داشت و امروز ۱۲۹ کیلومتر خط انتقال داریم. از تصفیه‌خانه لواسان برای منطقه ۱ و ۴ و تصفیه‌خانه اکباتان برای منطقه ۵ و ۲۱ استفاده شده است. تصفیه‌خانه فیروز بهرام نیز چند منطقه را پوشش می‌دهد.

وی با بیان اینکه ۱۶ مشاور برای این اقدام به کار گرفته‌ایم، یادآور شد: رئیس کمیسیون خدمات شهری شورا هر دوشنبه با بنده و مشاور ما در طرح، درخصوص وضعیت انتقال پساب تصفیه‌خانه‌ها جلسه برگزار می‌کند و گزارش اقدامات در این جلسات ارائه می‌شود. مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهرداری تهران با بیان اینکه لوله‌گذاری‌ها تا تصفیه‌خانه‌ها انجام شده است، گفت: دوستان می‌گویند تا مبلغ پساب پرداخت نشود، پساب به ما تحویل داده نخواهد شد. با توجه به حفظ منابع آبی، باید ارائه پساب رایگان ‌یا رقمی بسیار کم باشد و ما در این زمینه با آبفا با مشکل مواجه شده‌ایم.

حبیب کاشانی نیز گفت: در برخی از سایت‌ها اجاره درخت برای صدور پایان کار داده می‌شود و چنارهای چندساله به چند میلیون تومان اجاره داده می‌شود و تماس هم گرفته شده و این موضوع را تأیید کردند و حتی فرد فروشنده اعلام کرده که ایرادات شهرداری را هم رفع می‌کند که باید این موضوع با کمک اداره حقوقی شهرداری تهران حل‌وفصل شود. ناصر امانی، عضو ‌شورای شهر تهران در سیصد‌و‌یازدهمین جلسه صحن شورا‌، در واکنش به گزارش رئیس سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران گفت: گرچه در تمامی ادوار مدیریت شهری، توسعه فضای سبز با فراز‌و‌نشیب‌هایی همراه بوده است، اما به نظر می‌رسد‌‌ امروز‌ مهم‌تر از توسعه آن، حفظ درختان تنومندی است که از گذشته به ما ارث رسیده‌اند. درختانی که ده‌ها سال پیش کاشته شده‌اند و اکنون درختان ارزشمند شهر ما را تشکیل می‌دهند. همان‌طور که در آن مصرع معروف گفته شده، دیگران کاشتند و ما خوردیم/ ما بکاریم تا دیگران بخورند.

امانی گفت: در کنار توسعه فضای سبز، باید از این سرمایه‌های طبیعی مراقبت کنیم و اجازه ندهیم تخریب یا قطع شوند. در عین حال، باید درختان جدیدی نیز بکاریم، چه در داخل شهر و چه در حاشیه آن، تا نسل‌های آینده نیز از این نعمت بهره‌مند شوند. یکی از مهم‌ترین موضوعات، بوستان‌های جنگلی تهران است که‌ همان‌طور که جناب آقای مختاری اشاره کردند، از پیش از انقلاب در حومه شهر تهران بوده و اکنون درون شهر قرار گرفته‌اند.

از ابتدای این دوره، بحث عدم آبرسانی مناسب و گرفتار‌شدن درختان ارزشمند این بوستان‌ها به آفات مطرح بوده است. از شهریور ۱۴۰۰، این نگرانی از سوی اعضای شورا و دوستداران محیط‌ زیست تهران بارها مطرح شد و در همین صحن شورا نیز بارها تذکر داده شد، اما متأسفانه اکنون کار به مرحله جراحی رسیده و شاهد قطع درختان ارزشمند هستیم. عضو شورا افزود: مسئله اینجاست که نه‌تنها آبرسانی به‌موقع انجام نشده، بلکه برای جلوگیری از شیوع آفات نیز اقدامی صورت نگرفته است و حالا درختانی که سال‌ها برای رشد آنها زحمت کشیده شده، در حال قطع‌شدن هستند. این مسئله محدود به چند‌صد درخت نیست؛ طبق آمار رسمی منابع طبیعی، در سال گذشته ۱۳ هزار درخت در سه بوستان بزرگ دچار مشکل آبرسانی شده بودند. حالا مشخص نیست که این آمار امروز به چه رقمی رسیده است. آیا واقعا در این چهار سال نمی‌شد اقدامی برای جلوگیری از این فاجعه انجام داد؟

امانی با بیان اینکه موضوع دیگر، نحوه جابه‌جایی درختان و فصل مناسب این کار است، تأکید کرد: بارها درباره این مسئله در صحن شورا تذکر داده شده، اما همچنان شاهد بی‌توجهی در این زمینه هستیم؛ به‌ویژه زمانی که جابه‌جایی درختان توسط پیمانکاران شهرداری انجام می‌شود. آخرین نمونه، جابه‌جایی درختان خیابان ستارخان از محدوده توحید به سمت غرب‌ در جریان یک پروژه عمرانی شهرداری بود. فیلم‌های موجود نشان می‌دهند که در این جابه‌جایی، استانداردهای لازم رعایت نشده است. بخش‌هایی از ریشه درختان در خاک باقی مانده‌ و درختانی که با ریشه جابه‌جا شده‌اند، در محل جدید ممکن است دوام نیاورند. این مشکل در بسیاری از پروژه‌های شهری، از‌جمله زیرگذرها، رمپ‌ها و لوپ‌های بزرگراهی نیز مشاهده شده است.

این عضو شورا با اشاره به قطع درختان در بوستان یاس جنوبی گفت: متأسفانه‌ فیلم‌های موجود نشان می‌دهند در این بوستان‌ که عمر زیادی هم ندارد، تعدادی از درختان در حال قطع‌شدن هستند. چرا چنین اتفاقی در یک بوستان تازه‌تأسیس رخ می‌دهد؟ متأسفانه‌ سازمان‌های دولتی و نهادهای عمومی در‌خصوص نگهداری و حفاظت از درختان، به‌صورت خودمختار عمل می‌کنند. گزارش‌ها و تذکرات متعددی در شورا ارائه شده، اما همچنان شاهد قطع درختان هستیم. شهرداری اعلام کرده که این تخلفات را به مراجع قضائی گزارش داده، اما مشخص نیست که این پرونده‌ها به چه سرانجامی رسیده‌اند. آیا برخوردی با متخلفان صورت گرفته است؟ آیا جریمه‌های سنگینی برای آنها در نظر گرفته شده است؟ یا اینکه این جریمه‌ها تنها هنگام پایان کار اعمال می‌شود و فقط فشار آن بر مردم وارد می‌شود؟

او ادامه داد: نکته مهم دیگر، عدم هماهنگی بین حوزه‌های فضای سبز و شهرسازی در صدور پروانه‌های ساختمانی است. بارها تأکید کرده‌ام که آموزش، اطلاع‌رسانی و هماهنگی بین این دو حوزه می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند. بااین‌حال، همچنان در کمیسیون ماده ۷۷ شاهد پرونده‌هایی هستیم که به دلیل این عدم هماهنگی، پس از صدور پروانه مشخص می‌شود که تعداد و نوع درختان موجود در زمین مشخص نبوده و اطلاعات کافی در این زمینه ثبت نشده است. این مسئله باعث ایجاد مشکلات و اختلافات متعددی در فرایند ساخت‌وساز و نگهداری فضای سبز شده است. او با اشاره به ضرورت حفظ درختان معابر و خیابان‌های شهر تهران‌ گفت: در بازدیدهای میدانی و گفت‌وگو با شهروندان، تقریبا در تمامی مناطق شهر، به این مسئله اشاره شده است. درختان حاشیه معابر، به‌ویژه در خیابان‌ها و کوچه‌های فرعی، در معرض آسیب‌های متعددی قرار دارند. عدم رسیدگی به‌موقع، مشکلات آبیاری، تجمع زباله و ریختن آسفالت و پسماندهای ساختمانی در اطراف درختان، همگی از مواردی هستند که به‌وضوح قابل مشاهده‌اند. این عوامل باعث آسیب‌دیدن درختان و در نتیجه کاهش سرانه فضای سبز می‌شود.

امانی گفت: در نهایت‌ لازم است شهرداری تهران و مجموعه‌های مسئول، برنامه‌ای جامع و دقیق برای نگهداری فضای سبز، جلوگیری از تخریب درختان و حفظ درختان معابر شهری تدوین کنند. جناب آقای مختاری‌ که شخصا حساسیت بالایی روی این موضوع دارند، قطعا می‌توانند نقش مهمی در این مسیر ایفا کنند. امیدوارم این مسائل هرچه سریع‌تر رسیدگی شود.