مسعودنامه

صادق زنگنه: بر متون عربی تسلط چندانی ندارم که مثالی درخور بیاورم، آشنا به گوش رئیس‌جمهور. اما سخنم را ارجاع می‌دهم به ادبیات فاخر فارسی و مثالی می‌آورم از قابوس‌نامه اثر امیر عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر زیاری، در باب حکمرانی.

در باب چهل‌ودوم این اثر ارزشمند‌ که آیین حکمرانی را ترسیم می‌کند، آمده است: «کم گوی و کم‌خنده باش تا کهتران بر تو دلیر نشوند. که گفته‌اند بدترین کار برای پادشاه بی‌فرمانی حاشیت است. عزیز دیدار باش تا بر چشم رعیت و لشکر خوار نگردی و زنهار خوار مباش و بر خلقان خدای تعالی رحیم باش و بر بی‌رحمتان رحمت مکن و بخشایش مکن و لکن با سیاست باش».

این جملات، گویای آن است که حفظ اقتدار و صلابت، لازمه یک حکمرانی موفق است. به عبارت دیگر، رئیس‌جمهور باید ضمن حفظ ارتباط صمیمانه با مردم، از جایگاه و اختیارات قانونی خود نیز به‌درستی استفاده کند و اجازه ندهد دیگران، چه در داخل دولت و چه در خارج از آن، از تواضع او سوءاستفاده کنند.

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور منتخب، با شعار «وفاق ملی» پا به عرصه قدرت گذاشت و رویکردی متفاوت را در پیش گرفت؛ رویکردی فروتنانه و خاکسارگونه. او در روزهای آغازین ریاست‌جمهوری، در اولین سخنرانی‌های خود در دیدار با فرماندهان ارشد نظامی و انتظامی، نمایندگان ادوار و مجلس دوازدهم و علمای اهل تسنن، تصویری از خود نشان داد که جای تأمل دارد و به نظر نویسنده چنان بود چون خشت اول. او در این دیدار خود را چنین معرفی کرد: «هیچ‌گونه برتری‌ در خود نسبت به شما نمی‌بینم؛

وقتی با من به‌گونه‌ای رفتار می‌شود که کسی شده‌ام، از خود می‌ترسم. من مثل شما هستم؛ همان آدم هستم؛ هیچ اتفاقی نیفتاده! اگر راه درست را رفتم و به این حرف‌ها پایبند بودم، قبولم کنید؛ اگر نه، انذارم کنید! و اشتباهاتم را بگویید. اگر بیخودی از من تعریف کنید، تصور می‌کنم کسی شده‌ام». گویی فراموش کرده بود که دیگر مجلس و مجلسیان هم‌تیمی‌های او نیستند و اکنون در مقام حریف رو‌در‌روی او ایستاده‌اند. او با این حرکت اشتباه در همان ابتدای کار شانه‌های خود را به خاک مالید؛ در خیال وفاق.

بی‌شک تواضع و فروتنی صفات پسندیده‌ای است، اما آیا این میزان از تواضع در جایگاه ریاست‌جمهوری، آن‌هم در کشوری با پیچیدگی‌های سیاسی و اجتماعی فراوان، کارآمد خواهد بود؟ به نظر می‌رسد این رویکرد‌ نه‌تنها منجر به همدلی بیشتر نشده، بلکه زمینه‌ساز سوءاستفاده و تضعیف جایگاه ریاست‌جمهوری شده است. استیضاح وزیر اقتصاد، فشار برای استعفای معاون راهبردی درست زمانی که روسیه در سودای میانجیگری میان ایران و آمریکاست و تلاش برای تحمیل طرح‌هایی که قاطبه مردم با آن همراهی ندارند، همگی نشانه‌هایی از جدی‌نگرفتن دولت از سوی برخی نهادها و افراد است. گویی برخی با مشاهده این تواضع بیش از حد، تصور کرده‌اند که می‌توانند به‌راحتی خواسته‌های خود را به دولت تحمیل کنند یا حتی آن را به انزوا بکشانند.

تحقق شعار «وفاق ملی» نیز نیازمند اقتدار و صلابت در عین اعتدال است. نمی‌توان با رویکردی منفعلانه و صرفا با تکیه بر حسن نیت، انتظار داشت که همه جناح‌ها و گروه‌ها با دولت همراه شوند. وفاق ملی نیازمند مدیریت قاطع و توانمند است که بتواند با ایجاد توازن بین منافع مختلف، همه را گرد هم بیاورد.

آقای پزشکیان، شما بارها در سخنان خود از عبارت «باید باور داشته باشیم» استفاده کرده‌اید. اما اجازه دهید عرض کنم که بیش از همه، خود شما باید باور داشته باشید. باور داشته باشید که رئیس‌جمهور هستید؛ رئیس‌جمهوری که مسئولیت خطیری بر‌ عهده دارد و باید با قاطعیت و تدبیر، تصمیمات لازم را اتخاذ کند. شما باید باور داشته باشید که رئیس‌جمهور، نه یک فرد معمولی، بلکه شخصیتی است که قانون اساسی اختیارات گسترده‌ای را به او تفویض کرده است تا بتوانید در راستای منافع ملی، تصمیم‌گیری و عمل کنید.