افشاگری فساد با حفظ محرمانگی!
شرق: سرانجام طرح الزام شهرداری تهران به اصلاح و بهبود فرایند دریافت و رسیدگی به گزارشهای شهروندان درباره فساد و رشوه و تشویق گزارشگران تخلفات در شهرداری تهران معروف به سوتزنی، در دستور کار شورا قرار گرفت. شهرداری نیز لایحهای در این رابطه به شورا آورده بود و این طرح و لایحه همزمان در صحن بررسی شد. موضوعی که بررسی این طرح را کمی با دشواری مواجه کرد. مدیران شهرداری معتقد بودند لایحهای که در صحن بررسی میشود تفاوتهای بنیادی با لایحه تقدیمی به شورا دارد و اعضای مدافع بهسرانجامرسیدن آن میگفتند در صورت پسگرفتن این لایحه از سوی شهرداری طرح خود را در صحن به رأی میگذارند. محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران هم از برخی از تغییرات طرح گلایه داشت و این را که کمیته رسیدگی به تخلفات رئیس شورا باشد و با هر سوتزنی رئیس شورا به پرونده ورود کند با مسئولیتهای زیاد رئیس شورای شهر تهران در تضاد میدانست؛ اما سرانجام با وجود این حاشیهها کلیات این لایحه یا طرح! در صحن شورای شهر تهران رأی آورد. یکی از نکات عجیب این طرح مخفیماندن اسامی افشاکنندگانی بود که قرار بود به آنها پاداش داده شود.
در ابتدا بهاره آروین گزارش کمیسیون مشترک برنامه و بودجه و نظارت و حقوقی از طرح «الزام شهرداری تهران به اصلاح و بهبود فرایند دریافت و رسیدگی به گزارشهای شهروندان درباره فساد و رشوه و تشویق گزارشگران تخلفات در شهرداری تهران» و لایحه «آییننامه مصونیت و حمایت از افشاگران فساد در شهرداری تهران» را قرائت کرد و گفت: ضرورت حمایت از گزارشگران تخلف اولینبار در سال ۹۷ و در قالب مصوبه «مدیریت تعارض منافع در شهرداری تهران» طرح شد. در آن مصوبه شهرداری مکلف شد لایحه حمایت از گزارشگران تخلف را ظرف شش ماه به شورا بیاورد.
عضو شورای شهر تهران افزود: متأسفانه پروسه ارائه لایحه از سوی شهرداری طولانی شد و همین امر سبب شد آقای فراهانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه، در پیگیری مصوبه اول طرحی را تدوین کند تا خود شورا مصوبه را اجرا کرده باشد. از سوی دیگر همزمان با ارائه طرح از سوی آقای فراهانی لایحه شهرداری هم رسید و در نهایت با هم توافق کردیم نکات مثبت لایحه را در طرح ادغام کنیم و مصوبه نهایی کمیسیون مشترک را به صحن آوریم.
نکته مهم در گزارش نهایی این است که اصل حمایت از گزارشگران تخلف در مجموعه شورای شهر دیده شده نه شهرداری؛ چراکه ممکن است مجموعه شهرداری در حمایت جدی از گزاشگران تخلف و حفظ محرمانگی آنها دچار تعارض منافع باشد. بههرحال وقتی گزارش تخلفات یک سازمان مطرح باشد، اگر حمایت از گزارشگران به همان سازمان ارجاع داده شود، احتمال دارد در کار خللهایی پیش آید؛ بنابراین کمیسیونی که باید بر فرایند رسیدگی به تخلفات و حمایت از گزارشگران تخلف نظارت کند، در شورای شهر دیده شده است.
رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند دراینباره توضیح داد که ممکن است این اشکال گرفته شود که فرایند رسیدگی به تخلفات از امور اجرائی است و قابلیت اجرای آن در شورا وجود ندارد. اما با توجه به اینکه هماکنون برای رسیدگی به تخلفات مختلف فرایندهایی در شهرداری وجود دارد، ما در مصوبه خود آن فرایندها را تغییر ندادهایم؛ تغییر اصلی که داده شده این بوده که کمیسیونی برای نظارت بر فرایند رسیدگی به تخلفات و حمایت از گزارشگران تخلف در شورای شهر تشکیل شود و رئیس شورای شهر ریاست این کمیسیون نظارتی را بر عهده بگیرد. همچنین در اعضای کمیسیون سعی شده میان افراد دعوتشده از شهرداری و شورا تعادل برقرار شود.
محرمانگی هویت گزارشگران تخلف یکی دیگر از موضوعاتی است که در این طرح دیده شده، در این طرح شهرداری ملزم شده است به جای ایجاد سامانهای جدید، با استفاده از بستر سامانههای موجود امکان گزارشگری امن تخلف را مهیا کند؛ البته هر سامانهای برای این کار انتخاب شود باید ویژگیهایی داشته باشد؛ ازجمله امکان گزارشگری امن و حفظ محرمانگی هویت گزارشگر. همچنین باید دسترسیهای کمیسیونی که برای نظارت بر فرایند در شورا تشکیل میشود در سامانه کامل باشد.
مجید فراهانی هم درباره این طرح گفت: مسئله مبارزه با فساد در همه نظرسنجیهایی که درخصوص شهرداری صورت گرفته است، جزء پنج مطالبه اصلی شهروندان از منتخبان مردم و مدیران شهرداری است و با اینکه در این زمینه کارهای خوبی صورت گرفته، ولی کافی نیست.
به گفته او در کشورهایی که مبارزه با فساد را در اولویت گذاشتند، مانند گرجستان که رتبه بالایی را در فساد در گذشته داشته و در 10 سال پیش جزء 15 کشور اول در فساد بوده، یکی از مهمترین راههایی که توانست در این موضوع رتبه خود را بیش از صد شاخص ارتقا دهد، همین مسئله حمایت از سوتزنان فساد و تشویق گزارشگران فساد بوده است. در نهایت با موافقت اعضا کلیات این طرح به رأی گذاشته شد و با 18 رأی موافق به تصویب رسید و مقرر شد جزئیات آن در جلسه بعدی شورا بررسی شود.
شرق: سرانجام طرح الزام شهرداری تهران به اصلاح و بهبود فرایند دریافت و رسیدگی به گزارشهای شهروندان درباره فساد و رشوه و تشویق گزارشگران تخلفات در شهرداری تهران معروف به سوتزنی، در دستور کار شورا قرار گرفت. شهرداری نیز لایحهای در این رابطه به شورا آورده بود و این طرح و لایحه همزمان در صحن بررسی شد. موضوعی که بررسی این طرح را کمی با دشواری مواجه کرد. مدیران شهرداری معتقد بودند لایحهای که در صحن بررسی میشود تفاوتهای بنیادی با لایحه تقدیمی به شورا دارد و اعضای مدافع بهسرانجامرسیدن آن میگفتند در صورت پسگرفتن این لایحه از سوی شهرداری طرح خود را در صحن به رأی میگذارند. محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران هم از برخی از تغییرات طرح گلایه داشت و این را که کمیته رسیدگی به تخلفات رئیس شورا باشد و با هر سوتزنی رئیس شورا به پرونده ورود کند با مسئولیتهای زیاد رئیس شورای شهر تهران در تضاد میدانست؛ اما سرانجام با وجود این حاشیهها کلیات این لایحه یا طرح! در صحن شورای شهر تهران رأی آورد. یکی از نکات عجیب این طرح مخفیماندن اسامی افشاکنندگانی بود که قرار بود به آنها پاداش داده شود.
در ابتدا بهاره آروین گزارش کمیسیون مشترک برنامه و بودجه و نظارت و حقوقی از طرح «الزام شهرداری تهران به اصلاح و بهبود فرایند دریافت و رسیدگی به گزارشهای شهروندان درباره فساد و رشوه و تشویق گزارشگران تخلفات در شهرداری تهران» و لایحه «آییننامه مصونیت و حمایت از افشاگران فساد در شهرداری تهران» را قرائت کرد و گفت: ضرورت حمایت از گزارشگران تخلف اولینبار در سال ۹۷ و در قالب مصوبه «مدیریت تعارض منافع در شهرداری تهران» طرح شد. در آن مصوبه شهرداری مکلف شد لایحه حمایت از گزارشگران تخلف را ظرف شش ماه به شورا بیاورد.
عضو شورای شهر تهران افزود: متأسفانه پروسه ارائه لایحه از سوی شهرداری طولانی شد و همین امر سبب شد آقای فراهانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه، در پیگیری مصوبه اول طرحی را تدوین کند تا خود شورا مصوبه را اجرا کرده باشد. از سوی دیگر همزمان با ارائه طرح از سوی آقای فراهانی لایحه شهرداری هم رسید و در نهایت با هم توافق کردیم نکات مثبت لایحه را در طرح ادغام کنیم و مصوبه نهایی کمیسیون مشترک را به صحن آوریم.
نکته مهم در گزارش نهایی این است که اصل حمایت از گزارشگران تخلف در مجموعه شورای شهر دیده شده نه شهرداری؛ چراکه ممکن است مجموعه شهرداری در حمایت جدی از گزاشگران تخلف و حفظ محرمانگی آنها دچار تعارض منافع باشد. بههرحال وقتی گزارش تخلفات یک سازمان مطرح باشد، اگر حمایت از گزارشگران به همان سازمان ارجاع داده شود، احتمال دارد در کار خللهایی پیش آید؛ بنابراین کمیسیونی که باید بر فرایند رسیدگی به تخلفات و حمایت از گزارشگران تخلف نظارت کند، در شورای شهر دیده شده است.
رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند دراینباره توضیح داد که ممکن است این اشکال گرفته شود که فرایند رسیدگی به تخلفات از امور اجرائی است و قابلیت اجرای آن در شورا وجود ندارد. اما با توجه به اینکه هماکنون برای رسیدگی به تخلفات مختلف فرایندهایی در شهرداری وجود دارد، ما در مصوبه خود آن فرایندها را تغییر ندادهایم؛ تغییر اصلی که داده شده این بوده که کمیسیونی برای نظارت بر فرایند رسیدگی به تخلفات و حمایت از گزارشگران تخلف در شورای شهر تشکیل شود و رئیس شورای شهر ریاست این کمیسیون نظارتی را بر عهده بگیرد. همچنین در اعضای کمیسیون سعی شده میان افراد دعوتشده از شهرداری و شورا تعادل برقرار شود.
محرمانگی هویت گزارشگران تخلف یکی دیگر از موضوعاتی است که در این طرح دیده شده، در این طرح شهرداری ملزم شده است به جای ایجاد سامانهای جدید، با استفاده از بستر سامانههای موجود امکان گزارشگری امن تخلف را مهیا کند؛ البته هر سامانهای برای این کار انتخاب شود باید ویژگیهایی داشته باشد؛ ازجمله امکان گزارشگری امن و حفظ محرمانگی هویت گزارشگر. همچنین باید دسترسیهای کمیسیونی که برای نظارت بر فرایند در شورا تشکیل میشود در سامانه کامل باشد.
مجید فراهانی هم درباره این طرح گفت: مسئله مبارزه با فساد در همه نظرسنجیهایی که درخصوص شهرداری صورت گرفته است، جزء پنج مطالبه اصلی شهروندان از منتخبان مردم و مدیران شهرداری است و با اینکه در این زمینه کارهای خوبی صورت گرفته، ولی کافی نیست.
به گفته او در کشورهایی که مبارزه با فساد را در اولویت گذاشتند، مانند گرجستان که رتبه بالایی را در فساد در گذشته داشته و در 10 سال پیش جزء 15 کشور اول در فساد بوده، یکی از مهمترین راههایی که توانست در این موضوع رتبه خود را بیش از صد شاخص ارتقا دهد، همین مسئله حمایت از سوتزنان فساد و تشویق گزارشگران فساد بوده است. در نهایت با موافقت اعضا کلیات این طرح به رأی گذاشته شد و با 18 رأی موافق به تصویب رسید و مقرر شد جزئیات آن در جلسه بعدی شورا بررسی شود.