گفت‌وگو با دکتر سعید ابراهیمی، مديركل برنامه‌ريزي و بودجه شهرداري اصفهان:
بودجه سال 1400: هشت‌هزارو 650 میلیارد تومان
مدیریت و برنامه‌ریزی بودجه شهرداری‌ها، یکی از حساس‌ترین مسئولیت‌هاست. مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه، به همراه دیگر معاونین با برآورد هزینه‌های یک سال پیش‌روی شهرداری، موظف به ارزیابی و تخمین‌زدن مبالغ مورد نیاز مدیریت شهری در عرض یک سال هستند. در این روند پیچیده، برای اهالی یک شهر باید مشخص باشد که مدیران شهری چه برنامه‌ای برای شهر دارند و چه هزینه‌هایی و در چه اموری خرج می‌شود. این یکی از ارکان اصلی شفافیت است که در دوره جدید مدیریت شهری اصفهان، به آن توجه ویژه شده است. دکتر سعید ابراهیمی، مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان، در گفت‌وگوی پیش‌رو، درباره جزئیات بودجه شهرداری اصفهان که هم‌اکنون در شورای شهر در حال بررسی است، توضیحاتی ارائه می‌دهد که در ادامه خواهید خواند.
آقای دکتر، کمی درباره بودجه شهرداری اصفهان برای ما بگویید.
بودجه شهرداری اصفهان در سال 1348 یعنی 51 سال قبل، 36میلیون‌و صد هزار تومان بود. برآوردها می‌گوید در همان سال جمعیت شهر اصفهان بالغ بر 500 هزار نفر بوده؛ یعنی یک‌چهارم جمعیت فعلی که حدود دو میلیون نفر است. شهرداری‌ها هم جنس فعالیتشان بیشتر خدمات شهری بوده ولی اکنون به نظر می‌رسد شهرداری‌ها، فراتر از یک سازمان خدماتی شده‌اند و به نوعی به یک نهاد اجتماعی تبدیل شده و تلاش می‌کنند خدماتشان را به لحاظ سطح کیفیت افزایش دهند. بودجه شهرداری اصفهان در سال 1396، دوهزارو 750 میلیارد تومان بوده، در سال 1397 سه هزار میلیارد تومان، سال 98، چهارهزارو 100 میلیارد تومان. از سال 99 شهرداری‌ها مکلف شدند بودجه‌شان را به همراه سازمان‌های وابسته ارائه دهند که شهرداری حدود 15 سازمان وابسته دارد و با احتساب سازمان‌های وابسته بودجه شهرداری به شش هزار میلیارد تومان رسید. سال 1400 هم همان شرایط را داریم؛ یعنی شهرداری اصفهان به همراه سازمان‌های وابسته به علاوه چهار شرکت با مالکیت بالای 50 درصد، برآوردی که برای سال 1400 انجام دادیم، مبلغ هشت‌هزارو 650 میلیارد تومان است. البته این بودجه در حال حاضر در کمیسیون‌های تخصصی شورا بررسی
می‌شود و احتمال افزایش و تغییرات در آن وجود دارد. اگر بخواهیم نسبت به بودجه شش‌هزارمیلیاردی سال قبل در نظر بگیریم، بودجه حدود 44 درصد رشد نسبت به سال قبل را نشان می‌دهد. البته بودجه شش‌هزارمیلیاردی امسال به احتمال زیاد، با افزایش حدود هزارمیلیاردتومانی هم مواجه می‌شود. یعنی امسال به بیش از این بودجه می‌توانیم برسیم و رشد 44 درصد اگر بخواهیم با اصلاح بودجه سال 99 در نظر بگیریم، به رشد 20درصدی نسبت به سال 1400 می‌رسد. سال 1400 اولین سال برنامه راهبردی اصفهان 1405 است. اصفهان 1405 ششمین برنامه از سری برنامه‌های پنج‌ساله شهرداری اصفهان است که برای افق زمانی 1400 تا 1404 تنظیم شده و خوشبختانه در یکی دو ماه اخیر در شورا هم مصوب شد و بودجه 1400 اولین بودجه برنامه اصفهان 1405 می‌شود. در برنامه اصفهان 1405 که یک برنامه راهبردی برای شهر اصفهان است، سه نقطه تمرکزی در نظر داریم. یکی بخش کاهش آلودگی‌های محیطی با تأکید بر آلودگی هوا، بحث ارتقای جایگاه شهر اصفهان با تأکید بر گردشگری، فرهنگ و هنر، بحث افزایش بهره‌وری سرمایه‌های سازمانی است. شهرداری اصفهان در حوزه برنامه‌ریزی تجربه خوبی دارد. از سال 75 که برنامه اصفهان
+22 اولین برنامه پنج‌ساله شهرداری اصفهان رقم خورده، پنج دوره برنامه پنج‌ساله تهیه کرده‌ایم تا رسیدیم به ششمین برنامه‌ای که از سال آینده اولین سالش آغاز می‌شود. برنامه‌ها نقاط قوت و ضعف خودشان را دارند. برنامه 1405 که به نوعی عصاره راهبرد در تمرکز است، یعنی روی این سه نقطه تمرکز داشته باشیم، تحقق‌پذیری و عمل‌کردن به نقاط تمرکز را بیشتر می‌کند. اگر هدف‌ها و نقاط تمرکزی متعدد داشته باشیم عملا منابعمان توزیع می‌شود و نمی‌توانیم به اهدافمان برسیم. این ویژگی در برنامه 1405 رعایت شده. از نظر اعتباری، حدود 32 درصد از بودجه 1400 ما به مقوله محیط زیست و آلودگی هوا برمی‌گردد. حدود 10 درصد از بودجه سال آینده به موضوع گردشگری و بحث جایگاه شهر از منظر گردشگری فرهنگ و هنر پرداخته و حدود سه درصد به بحث بهره‌وری سرمایه‌های سازمانی. مابقی در حوزه‌های پروژه‌های اقتضائی و هزینه‌های پشتیبانی و نگهداری آمده. بحث‌های نیروی انسانی را در اهداف نیاورده‌ام. می‌توانستیم کارکنانی که در بخش‌های مختلف کار می‌کنند هم بیاوریم ولی فقط اقدامات و پروژه‌هایی را که در آن زمینه‌ها هست، آوردم و آنچه تحت عنوان عمومی پشتیبانی و نگهداری مطرح
می‌شود را جدا کردم. ذیل هر کدام از این اهداف در برنامه 1405 اهداف خرد هم وجود دارد مثلا در هدف محیط زیست و بحث کاهش آلودگی هوا، از اهداف خردمان، بحث حمل‌ونقل همگانی و غیرموتوری است. دنبال افزایش محدودیت سیستم حمل‌ونقل همگانی و غیرموتوری نسبت به وسیله شخصی هستیم که همین هدف حدود 23 درصد از بودجه سال آینده را به خودش اختصاص داده. دومین هدف خرد ذیل همین موضوع بحث حفظ سرانه فضای سبز اکولوژیک با تأکید بر عدم فشار منابع آب زیرزمینی است. مثلا ما توسعه فضای سبز سرانه را ندیده‌ایم، چون به دلیل قابلیت‌ها و مشکلاتی که در حوزه منابع آبی داریم، حفظ و رشدی که شهر به لحاظ افقی و عمومی و هم افزایش جمعیت دارد، حفظ سرانه فضای سبز را مورد توجه قرار داده‌ایم. در این موضوع هم پنج درصد از بودجه را اختصاص داده‌ایم. بحث کاهش آثار نامطلوب دفع پسماند و کاهش آلودگی ناشی از تردد ناوگان بار در داخل رینگ چهارمی ترافیک شهر هم از اهداف خرد دیگر هستند. در هدف دوم که بحث ارتقای جایگاه گردشگری فرهنگی و هنری اصفهان است، موضوعاتی مثل ارتقای کمی و کیفی فضاهای شهری، جاذبه‌ها و رویدادها و بازاریابی صنایع دستی و محصولات هنری هستند که اینها هم
اهداف خردی هستند که ذیل این هدف کلان بودجه‌هایی دارند. در حوزه ارتقای کمی و کیفی فضاهای شهری 850 میلیارد تومان در بودجه سال آینده پیش‌بینی کرده‌ایم و در هدف سوم که بحث بهره‌وری سرمایه‌های سازمانی است، بحث‌هایی مثل هزینه‌های نت، انرژی، چرخه امور دارایی هم موضوعاتی است که ذیل آن دیده شده و بحث سرمایه‌های فرایندی و اطلاعاتی که ذیل این هدف کلان دیده شده و در بودجه اعتباراتی را به خودش تخصیص داده است.
اولویت‌های بودجه و نکات برجسته بودجه سال 1400 نسبت به سال 99 چیست؟
اولین اولویت در بودجه 1400، توجه به نقاط تمرکزی برنامه در بودجه بوده. بحث خیلی مهم در بودجه 1400 در حوزه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است. بخشی از منابعمان را از محل جذب سرمایه‌گذار و مشارکت بخش خصوصی داریم که وضعیت خوبی دارد و بالغ بر 600 میلیارد تومان بحث درآمدهای ناشی از سرمایه‌گذاری در بودجه سال 1400 را دیده‌ایم که نقطه ویژه است. سرمایه‌گذاری محصول کاری است که حداقل از یکی، دو سال قبل باید انجام شده باشد که خروجی‌هایش در بودجه بنشیند. این یکی از اتفاقاتی است که در بودجه 1400 افتاده. یکپارچگی برنامه بودجه سازمان‌های وابسته با بودجه شهرداری اصفهان هم یکی از نکات دیگر بودجه 1400 است. اگرچه سال 99 هم بودجه تلفیقی شهرداری و سازمان‌ها را ارائه کردیم ولی به لحاظ کمیت و کیفیت بودجه سال 1400 نسبت به سال 99 شسته‌رفته‌تر و مرتب‌تر است که به لحاظ طبقه‌بندی‌شده، اقلام مصارف یکسان‌سازی شد، بحث ارقام تکراری که از یک طرف در بودجه شهرداری و سازمان‌ها می‌نشیند، یکسان‌سازی شده که البته با احتساب ارقام تکراری، بودجه شهرداری و سازمان‌های وابسته‌مان به حدود 10هزارو 500 میلیارد تومان می‌رسد. منظور از ارقام تکراری این است که
مثلا الان سازمان عمران ما، بحث اجرای پروژه‌های عمران و شهری را برعهده دارد. پروژه‌های بزرگ و کلان را سازمان عمران انجام می‌دهد، از یک طرف در هزینه‌های ما پیش‌بینی می‌شود و از یک طرف هم پروژه‌های ما به عنوان ورودی در بودجه سازمان عمران ثبت می‌شود. ما اینها را به عنوان ارقام تکراری می‌بینیم که سازمان‌های ما بدون احتساب ارقام تکراری یعنی خالصی که سازمان‌های بودجه شهرداری اضافه می‌کنند، هزارو 228 میلیارد تومان برای سال 1400 است که با هفت‌هزار‌و 422 میلیارد شهرداری اصفهان مجموعا هشت‌هزارو 650 میلیارد تومان می‌شود. یکپارچگی خیلی شفاف‌تر و دقیق‌تر شده و یکی از بحث‌های جدی که برای بودجه 1400 داریم، بحث مبادله موافقت‌نامه با سازمان‌هاست. در بودجه سال جاری موافقت‌نامه برای تملک دارایی‌های سرمایه یا پروژه‌های عمرانی را با مناطق انجام می‌دادیم و سازمان‌ها نبودند. این موضوع را در سال آینده برای سازمان‌ها هم اجرا می‌کنیم که به نظم بیشتر خیلی کمک می‌کند. بحث کمیته تخصیص است که برای مناطق داریم و برای سازمان‌ها در سال 1400 تسری می‌دهیم. کمیته تحقیق هم کمک می‌کند به توزیع درست اعتبارات در طول سال و هم به برنامه‌ریزی
بهتر. یکی دیگر از ویژگی‌های بودجه 1400 این است که بودجه‌ای را تحت عنوان تعادل‌بخشی منطقه‌ای برای کمک به مناطق ضعیف‌تر دیده‌ایم. از مناطقی که به لحاظ درآمدی قوی‌تر هستند، درصدی را به عنوان درصد متمرکز می‌‌گیریم و بخشی را به مناطقی که نیازمند کمک هستند، در جهت تعادل‌بخشی منطقه‌ای تزریق می‌کنیم. ضمن اینکه یک‌سری پروژه‌های محرک توسعه در مناطق تعریف شده که می‌تواند در جهت افزایش توانمندی مؤثر باشد و اینکه مناطق بتوانند بیشتر به خودشان اتکا داشته باشند. انضباط‌های ما در اجرای بودجه که تبلورش در تفریغ بودجه و متمم بودجه است، در سال 99 خوب بود. متمم بودجه سال 99 خیلی متمم جمع و جوری بود و ناشی از انضباط در اجراست؛ یعنی صورت وضعیت‌ها و پرداخت‌هایمان را بتوانیم در همان سال مالی ثبت کنیم و عملکرد را به خوبی نشان دهند. انضباط‌های مالی در بحث‌های دقت و صحت و ثبت هزینه‌ها بهتر شده و کنترل می‌کنیم. در بحث خزانه متمرکز در حوزه نقدی امسال وارد شده‌ایم. سال آینده خزانه متمرکز غیرنقدی را هم دنبال می‌کنیم. کار خیلی ویژه‌ای که انجام می‌دهیم این است که معمولا ارتباط بین برنامه و بودجه در شهرداری‌ها حتی در سیستم دولتی و
سازمان‌های عمومی و خصوصی دچار مشکل است. لایحه ارتباطی که برنامه می‌خواهد به بودجه گره بخورد، دچار گسست است. یعنی برنامه‌هایی با اهداف خوب می‌نویسیم اما در تأمین بودجه کار خودمان را انجام می‌دهیم. یکی از کارهایی که تلاش کردیم این اتفاق کمتر بیفتد، این بود که ما طرح‌های برنامه را در سازمان مدیریت پروژه‌هایمان برگزار می‌کنیم که به نوعی بتواند ورودی سبد پروژه‌های ما باشد؛ یعنی فرایند پروژه‌مان از سبد طرح‌های برنامه استفاده کند. این کار هم خیلی کمک‌کننده است. در سال جاری حداقل تورمی که مرکز آمار ایران رسما اعلام کرد، 32 درصد بود. در بحث پروژه عمرانی و خریدها افزایش‌های 50-60 درصدی داریم. در پروژه‌های توسعه معابر و ساخت افزایش تا 100 و 200 درصد هم داریم. ولی با همه این افزایش‌ها اصلاح بودجه سال جاری‌مان 10 درصد انجام شد؛ یعنی افزایش دستمزدی، افزایش قیمت کالا و خدمات را حساب کنید، در جاری باید حداقل 30، 40 درصد افزایش داشته باشیم که به دلیل انضباط‌های اجرائی و مالی که اتفاق افتاد اصلاح امسال خیلی کم شد. برای سال آینده تملک دارایی‌های سرمایه‌ای که همان پروژه‌های عمرانی هستند، با 43 درصد رشد نسبت به بودجه مصوب
سال 99 پیش‌بینی شده که شامل این طبقات است؛ سه دسته گروه داریم؛ پروژه‌های شاخص عمرانی که مقیاس اثرگذاری‌شان در سطح شهر و فراتر از منطقه است. در سال 1400 حدود 14 پروژه شاخص پیش‌بینی کردیم که نسبت به سال 99، مبلغشان 19 درصد افزایش داشته با مبلغی بالغ بر دوهزارو 545 میلیارد تومان. پروژه‌های مهم منطقه‌ای با صددرصد افزایش به مبلغ 804 میلیارد تومان رسیده که مجموعا 49 پروژه است و پروژه‌های منطقه‌ای با 104 درصد افزایش به 637 میلیارد تومان بالغ بر 286 پروژه پیش‌بینی شده. به جز این سه دسته پروژه شاخص، مهم منطقه‌ای و منطقه‌ای، یک‌سری پروژه‌ها که مستمر عمرانی نامیده می‌شوند، هستند مثلا زیباسازی، ایستگاه اتوبوس و پیاده‌رو که جزء کارهای عمرانی ولی از جنس مستمر شهرداری است که آن هم بخشی از پروژه‌هاست و بالغ بر هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده و اعتبارات جاری ما در بودجه 1400 نسبت به بودجه سال 1399، 40 درصد رشد داشته و بالغ بر دوهزارو 138 میلیارد تومان است. البته این 40 درصد رشد در اعتبارات جاری ما بخشی مربوط به حقوق و دستمزد است که مطابق دستورالعمل ابلاغی وزارت کشور 25 درصد افزایش دادیم و این مابه‌التفاوت تا 40 درصد که
گفتم، بحث خدمات و نگهداری فضای سبز و ترافیکی است و قراردادهایی در نگهداری فضای سبز، خدمات شهری، زیباسازی و نگهداری‌های ترافیکی، علائم و مواردی از این قبیل است که افزایش‌های خیلی بیشتر داشتیم.
برایند برنامه عملیاتی شما برای بودجه 1400 به چه شکل است؟ پیش‌بینی می‌کنید چقدر از بودجه عملیاتی شود؟ درست است که اجرائی‌شدنش باید در تفریغ مشخص باشد اما به هر حال برآورد احتمالی هم دارید... .
تفریغ 98 ما که چند ماه قبل تصویب شد، حدود 70 درصد تحقق در حوزه عمرانی را نشان می‌دهد. قاعدتا در تفریغ 99 که در شش‌ماهه سال 1400 خودش را نشان می‌دهد، تمام تلاشمان این است که این رقم بهتر از 70 درصد باشد و ابزارهایی مثل تخصیص، تأمین اعتبار که به اجرائی‌شدن پروژه‌ها کمک می‌کنند در همین راستاست و هدف‌گذاری ما هم این است که پروژه‌ها را به سمتی ببریم که در همان سال اجرائی شوند. یکی از ابتکارات امسال ما این بود قبل از اصلاح که در اسفند ماه برای شورا باید فرستاده شود، در آذر و دی ماه، بررسی کردیم و پروژه‌هایی که در هشت، 9 ماه سال زمینه‌های عدم اجرا را داشتند، سریع در اصلاح تغییر دادیم و آنها را به سمت پروژه‌هایی بردیم که قابلیت اجرا تا پایان سال را دارند. درواقع اصلاح پیش از اصلاح پایان سال ارسال کردیم که خیلی برای مناطق کمک‌کننده بود. این کار باعث می‌شود درصد تحقق‌هایمان بالاتر نشان داده شود. برآورد من این است که حداقل 75 درصد تحقق پیدا کند.
درباره پروژه‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای اصفهان توضیح می‌دهید؟
پروژه‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای همان پروژه‌های عمرانی هستند که در شهرداری اصفهان اگر بودجه کل را در نظر بگیریم از منظر مصارف، بخش هزینه‌های اعتباری و جاری هزینه می‌شود که در بودجه 1400، 29 درصد اعتبارات جاری در نظر گرفته‌ایم و مابقی 71 درصد در بحث تملک دارایی‌های سرمایه‌ای است که در حوزه‌های پروژه‌های شاخص شهری، مهم منطقه‌ای و منطقه‌ای و مستمر خودش را نشان می‌دهد که هزینه‌ها در این زمینه است. مثلا تکمیل خط یک و اجرای خط دو. بحث رینگ چهارم و مجموعه پروژه‌های رینگ ترافیکی شهر، بحث توسعه معابر، حمل‌ونقل همگانی، توسعه فضای سبز. در حوزه تملک دارایی‌های سرمایه‌ای بودجه شهرداری اصفهان هزینه می‌شود.
در منابعی که برای سال آینده در نظر گرفته‌ایم، بالغ بر هزار میلیارد تومان، اوراق مشارکت است که بیشتر در حوزه مترو و توسعه حمل‌ونقل همگانی و خرید اتوبوس استفاده می‌شود. کلان‌شهرها از طریق اوراق توانسته‌اند پروژه‌هایشان را ادامه دهند. کار دیگری که امسال کردیم برای سازمان‌هایمان به جز اینکه درآمد خارج از شهرداری تعریف کردیم، چون بعضا این نگرانی هست درباره اینکه استمرار وابستگی سازمان‌ها به شهرداری در بلندمدت مشکل‌ساز باشد. یکی از شاخص‌ها برای سال 1400 بحث درآمدهای سازمان خارج از شهرداری است و در نظر داریم سازمان‌ها توان کارکردن با بیرون از مجموعه را پیدا کنند که کمک می‌کند سازمان‌ها به مرور استقلال مالی پیدا کنند.
مدیریت و برنامه‌ریزی بودجه شهرداری‌ها، یکی از حساس‌ترین مسئولیت‌هاست. مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه، به همراه دیگر معاونین با برآورد هزینه‌های یک سال پیش‌روی شهرداری، موظف به ارزیابی و تخمین‌زدن مبالغ مورد نیاز مدیریت شهری در عرض یک سال هستند. در این روند پیچیده، برای اهالی یک شهر باید مشخص باشد که مدیران شهری چه برنامه‌ای برای شهر دارند و چه هزینه‌هایی و در چه اموری خرج می‌شود. این یکی از ارکان اصلی شفافیت است که در دوره جدید مدیریت شهری اصفهان، به آن توجه ویژه شده است. دکتر سعید ابراهیمی، مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان، در گفت‌وگوی پیش‌رو، درباره جزئیات بودجه شهرداری اصفهان که هم‌اکنون در شورای شهر در حال بررسی است، توضیحاتی ارائه می‌دهد که در ادامه خواهید خواند.
آقای دکتر، کمی درباره بودجه شهرداری اصفهان برای ما بگویید.
بودجه شهرداری اصفهان در سال 1348 یعنی 51 سال قبل، 36میلیون‌و صد هزار تومان بود. برآوردها می‌گوید در همان سال جمعیت شهر اصفهان بالغ بر 500 هزار نفر بوده؛ یعنی یک‌چهارم جمعیت فعلی که حدود دو میلیون نفر است. شهرداری‌ها هم جنس فعالیتشان بیشتر خدمات شهری بوده ولی اکنون به نظر می‌رسد شهرداری‌ها، فراتر از یک سازمان خدماتی شده‌اند و به نوعی به یک نهاد اجتماعی تبدیل شده و تلاش می‌کنند خدماتشان را به لحاظ سطح کیفیت افزایش دهند. بودجه شهرداری اصفهان در سال 1396، دوهزارو 750 میلیارد تومان بوده، در سال 1397 سه هزار میلیارد تومان، سال 98، چهارهزارو 100 میلیارد تومان. از سال 99 شهرداری‌ها مکلف شدند بودجه‌شان را به همراه سازمان‌های وابسته ارائه دهند که شهرداری حدود 15 سازمان وابسته دارد و با احتساب سازمان‌های وابسته بودجه شهرداری به شش هزار میلیارد تومان رسید. سال 1400 هم همان شرایط را داریم؛ یعنی شهرداری اصفهان به همراه سازمان‌های وابسته به علاوه چهار شرکت با مالکیت بالای 50 درصد، برآوردی که برای سال 1400 انجام دادیم، مبلغ هشت‌هزارو 650 میلیارد تومان است. البته این بودجه در حال حاضر در کمیسیون‌های تخصصی شورا بررسی
می‌شود و احتمال افزایش و تغییرات در آن وجود دارد. اگر بخواهیم نسبت به بودجه شش‌هزارمیلیاردی سال قبل در نظر بگیریم، بودجه حدود 44 درصد رشد نسبت به سال قبل را نشان می‌دهد. البته بودجه شش‌هزارمیلیاردی امسال به احتمال زیاد، با افزایش حدود هزارمیلیاردتومانی هم مواجه می‌شود. یعنی امسال به بیش از این بودجه می‌توانیم برسیم و رشد 44 درصد اگر بخواهیم با اصلاح بودجه سال 99 در نظر بگیریم، به رشد 20درصدی نسبت به سال 1400 می‌رسد. سال 1400 اولین سال برنامه راهبردی اصفهان 1405 است. اصفهان 1405 ششمین برنامه از سری برنامه‌های پنج‌ساله شهرداری اصفهان است که برای افق زمانی 1400 تا 1404 تنظیم شده و خوشبختانه در یکی دو ماه اخیر در شورا هم مصوب شد و بودجه 1400 اولین بودجه برنامه اصفهان 1405 می‌شود. در برنامه اصفهان 1405 که یک برنامه راهبردی برای شهر اصفهان است، سه نقطه تمرکزی در نظر داریم. یکی بخش کاهش آلودگی‌های محیطی با تأکید بر آلودگی هوا، بحث ارتقای جایگاه شهر اصفهان با تأکید بر گردشگری، فرهنگ و هنر، بحث افزایش بهره‌وری سرمایه‌های سازمانی است. شهرداری اصفهان در حوزه برنامه‌ریزی تجربه خوبی دارد. از سال 75 که برنامه اصفهان
+22 اولین برنامه پنج‌ساله شهرداری اصفهان رقم خورده، پنج دوره برنامه پنج‌ساله تهیه کرده‌ایم تا رسیدیم به ششمین برنامه‌ای که از سال آینده اولین سالش آغاز می‌شود. برنامه‌ها نقاط قوت و ضعف خودشان را دارند. برنامه 1405 که به نوعی عصاره راهبرد در تمرکز است، یعنی روی این سه نقطه تمرکز داشته باشیم، تحقق‌پذیری و عمل‌کردن به نقاط تمرکز را بیشتر می‌کند. اگر هدف‌ها و نقاط تمرکزی متعدد داشته باشیم عملا منابعمان توزیع می‌شود و نمی‌توانیم به اهدافمان برسیم. این ویژگی در برنامه 1405 رعایت شده. از نظر اعتباری، حدود 32 درصد از بودجه 1400 ما به مقوله محیط زیست و آلودگی هوا برمی‌گردد. حدود 10 درصد از بودجه سال آینده به موضوع گردشگری و بحث جایگاه شهر از منظر گردشگری فرهنگ و هنر پرداخته و حدود سه درصد به بحث بهره‌وری سرمایه‌های سازمانی. مابقی در حوزه‌های پروژه‌های اقتضائی و هزینه‌های پشتیبانی و نگهداری آمده. بحث‌های نیروی انسانی را در اهداف نیاورده‌ام. می‌توانستیم کارکنانی که در بخش‌های مختلف کار می‌کنند هم بیاوریم ولی فقط اقدامات و پروژه‌هایی را که در آن زمینه‌ها هست، آوردم و آنچه تحت عنوان عمومی پشتیبانی و نگهداری مطرح
می‌شود را جدا کردم. ذیل هر کدام از این اهداف در برنامه 1405 اهداف خرد هم وجود دارد مثلا در هدف محیط زیست و بحث کاهش آلودگی هوا، از اهداف خردمان، بحث حمل‌ونقل همگانی و غیرموتوری است. دنبال افزایش محدودیت سیستم حمل‌ونقل همگانی و غیرموتوری نسبت به وسیله شخصی هستیم که همین هدف حدود 23 درصد از بودجه سال آینده را به خودش اختصاص داده. دومین هدف خرد ذیل همین موضوع بحث حفظ سرانه فضای سبز اکولوژیک با تأکید بر عدم فشار منابع آب زیرزمینی است. مثلا ما توسعه فضای سبز سرانه را ندیده‌ایم، چون به دلیل قابلیت‌ها و مشکلاتی که در حوزه منابع آبی داریم، حفظ و رشدی که شهر به لحاظ افقی و عمومی و هم افزایش جمعیت دارد، حفظ سرانه فضای سبز را مورد توجه قرار داده‌ایم. در این موضوع هم پنج درصد از بودجه را اختصاص داده‌ایم. بحث کاهش آثار نامطلوب دفع پسماند و کاهش آلودگی ناشی از تردد ناوگان بار در داخل رینگ چهارمی ترافیک شهر هم از اهداف خرد دیگر هستند. در هدف دوم که بحث ارتقای جایگاه گردشگری فرهنگی و هنری اصفهان است، موضوعاتی مثل ارتقای کمی و کیفی فضاهای شهری، جاذبه‌ها و رویدادها و بازاریابی صنایع دستی و محصولات هنری هستند که اینها هم
اهداف خردی هستند که ذیل این هدف کلان بودجه‌هایی دارند. در حوزه ارتقای کمی و کیفی فضاهای شهری 850 میلیارد تومان در بودجه سال آینده پیش‌بینی کرده‌ایم و در هدف سوم که بحث بهره‌وری سرمایه‌های سازمانی است، بحث‌هایی مثل هزینه‌های نت، انرژی، چرخه امور دارایی هم موضوعاتی است که ذیل آن دیده شده و بحث سرمایه‌های فرایندی و اطلاعاتی که ذیل این هدف کلان دیده شده و در بودجه اعتباراتی را به خودش تخصیص داده است.
اولویت‌های بودجه و نکات برجسته بودجه سال 1400 نسبت به سال 99 چیست؟
اولین اولویت در بودجه 1400، توجه به نقاط تمرکزی برنامه در بودجه بوده. بحث خیلی مهم در بودجه 1400 در حوزه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است. بخشی از منابعمان را از محل جذب سرمایه‌گذار و مشارکت بخش خصوصی داریم که وضعیت خوبی دارد و بالغ بر 600 میلیارد تومان بحث درآمدهای ناشی از سرمایه‌گذاری در بودجه سال 1400 را دیده‌ایم که نقطه ویژه است. سرمایه‌گذاری محصول کاری است که حداقل از یکی، دو سال قبل باید انجام شده باشد که خروجی‌هایش در بودجه بنشیند. این یکی از اتفاقاتی است که در بودجه 1400 افتاده. یکپارچگی برنامه بودجه سازمان‌های وابسته با بودجه شهرداری اصفهان هم یکی از نکات دیگر بودجه 1400 است. اگرچه سال 99 هم بودجه تلفیقی شهرداری و سازمان‌ها را ارائه کردیم ولی به لحاظ کمیت و کیفیت بودجه سال 1400 نسبت به سال 99 شسته‌رفته‌تر و مرتب‌تر است که به لحاظ طبقه‌بندی‌شده، اقلام مصارف یکسان‌سازی شد، بحث ارقام تکراری که از یک طرف در بودجه شهرداری و سازمان‌ها می‌نشیند، یکسان‌سازی شده که البته با احتساب ارقام تکراری، بودجه شهرداری و سازمان‌های وابسته‌مان به حدود 10هزارو 500 میلیارد تومان می‌رسد. منظور از ارقام تکراری این است که
مثلا الان سازمان عمران ما، بحث اجرای پروژه‌های عمران و شهری را برعهده دارد. پروژه‌های بزرگ و کلان را سازمان عمران انجام می‌دهد، از یک طرف در هزینه‌های ما پیش‌بینی می‌شود و از یک طرف هم پروژه‌های ما به عنوان ورودی در بودجه سازمان عمران ثبت می‌شود. ما اینها را به عنوان ارقام تکراری می‌بینیم که سازمان‌های ما بدون احتساب ارقام تکراری یعنی خالصی که سازمان‌های بودجه شهرداری اضافه می‌کنند، هزارو 228 میلیارد تومان برای سال 1400 است که با هفت‌هزار‌و 422 میلیارد شهرداری اصفهان مجموعا هشت‌هزارو 650 میلیارد تومان می‌شود. یکپارچگی خیلی شفاف‌تر و دقیق‌تر شده و یکی از بحث‌های جدی که برای بودجه 1400 داریم، بحث مبادله موافقت‌نامه با سازمان‌هاست. در بودجه سال جاری موافقت‌نامه برای تملک دارایی‌های سرمایه یا پروژه‌های عمرانی را با مناطق انجام می‌دادیم و سازمان‌ها نبودند. این موضوع را در سال آینده برای سازمان‌ها هم اجرا می‌کنیم که به نظم بیشتر خیلی کمک می‌کند. بحث کمیته تخصیص است که برای مناطق داریم و برای سازمان‌ها در سال 1400 تسری می‌دهیم. کمیته تحقیق هم کمک می‌کند به توزیع درست اعتبارات در طول سال و هم به برنامه‌ریزی
بهتر. یکی دیگر از ویژگی‌های بودجه 1400 این است که بودجه‌ای را تحت عنوان تعادل‌بخشی منطقه‌ای برای کمک به مناطق ضعیف‌تر دیده‌ایم. از مناطقی که به لحاظ درآمدی قوی‌تر هستند، درصدی را به عنوان درصد متمرکز می‌‌گیریم و بخشی را به مناطقی که نیازمند کمک هستند، در جهت تعادل‌بخشی منطقه‌ای تزریق می‌کنیم. ضمن اینکه یک‌سری پروژه‌های محرک توسعه در مناطق تعریف شده که می‌تواند در جهت افزایش توانمندی مؤثر باشد و اینکه مناطق بتوانند بیشتر به خودشان اتکا داشته باشند. انضباط‌های ما در اجرای بودجه که تبلورش در تفریغ بودجه و متمم بودجه است، در سال 99 خوب بود. متمم بودجه سال 99 خیلی متمم جمع و جوری بود و ناشی از انضباط در اجراست؛ یعنی صورت وضعیت‌ها و پرداخت‌هایمان را بتوانیم در همان سال مالی ثبت کنیم و عملکرد را به خوبی نشان دهند. انضباط‌های مالی در بحث‌های دقت و صحت و ثبت هزینه‌ها بهتر شده و کنترل می‌کنیم. در بحث خزانه متمرکز در حوزه نقدی امسال وارد شده‌ایم. سال آینده خزانه متمرکز غیرنقدی را هم دنبال می‌کنیم. کار خیلی ویژه‌ای که انجام می‌دهیم این است که معمولا ارتباط بین برنامه و بودجه در شهرداری‌ها حتی در سیستم دولتی و
سازمان‌های عمومی و خصوصی دچار مشکل است. لایحه ارتباطی که برنامه می‌خواهد به بودجه گره بخورد، دچار گسست است. یعنی برنامه‌هایی با اهداف خوب می‌نویسیم اما در تأمین بودجه کار خودمان را انجام می‌دهیم. یکی از کارهایی که تلاش کردیم این اتفاق کمتر بیفتد، این بود که ما طرح‌های برنامه را در سازمان مدیریت پروژه‌هایمان برگزار می‌کنیم که به نوعی بتواند ورودی سبد پروژه‌های ما باشد؛ یعنی فرایند پروژه‌مان از سبد طرح‌های برنامه استفاده کند. این کار هم خیلی کمک‌کننده است. در سال جاری حداقل تورمی که مرکز آمار ایران رسما اعلام کرد، 32 درصد بود. در بحث پروژه عمرانی و خریدها افزایش‌های 50-60 درصدی داریم. در پروژه‌های توسعه معابر و ساخت افزایش تا 100 و 200 درصد هم داریم. ولی با همه این افزایش‌ها اصلاح بودجه سال جاری‌مان 10 درصد انجام شد؛ یعنی افزایش دستمزدی، افزایش قیمت کالا و خدمات را حساب کنید، در جاری باید حداقل 30، 40 درصد افزایش داشته باشیم که به دلیل انضباط‌های اجرائی و مالی که اتفاق افتاد اصلاح امسال خیلی کم شد. برای سال آینده تملک دارایی‌های سرمایه‌ای که همان پروژه‌های عمرانی هستند، با 43 درصد رشد نسبت به بودجه مصوب
سال 99 پیش‌بینی شده که شامل این طبقات است؛ سه دسته گروه داریم؛ پروژه‌های شاخص عمرانی که مقیاس اثرگذاری‌شان در سطح شهر و فراتر از منطقه است. در سال 1400 حدود 14 پروژه شاخص پیش‌بینی کردیم که نسبت به سال 99، مبلغشان 19 درصد افزایش داشته با مبلغی بالغ بر دوهزارو 545 میلیارد تومان. پروژه‌های مهم منطقه‌ای با صددرصد افزایش به مبلغ 804 میلیارد تومان رسیده که مجموعا 49 پروژه است و پروژه‌های منطقه‌ای با 104 درصد افزایش به 637 میلیارد تومان بالغ بر 286 پروژه پیش‌بینی شده. به جز این سه دسته پروژه شاخص، مهم منطقه‌ای و منطقه‌ای، یک‌سری پروژه‌ها که مستمر عمرانی نامیده می‌شوند، هستند مثلا زیباسازی، ایستگاه اتوبوس و پیاده‌رو که جزء کارهای عمرانی ولی از جنس مستمر شهرداری است که آن هم بخشی از پروژه‌هاست و بالغ بر هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده و اعتبارات جاری ما در بودجه 1400 نسبت به بودجه سال 1399، 40 درصد رشد داشته و بالغ بر دوهزارو 138 میلیارد تومان است. البته این 40 درصد رشد در اعتبارات جاری ما بخشی مربوط به حقوق و دستمزد است که مطابق دستورالعمل ابلاغی وزارت کشور 25 درصد افزایش دادیم و این مابه‌التفاوت تا 40 درصد که
گفتم، بحث خدمات و نگهداری فضای سبز و ترافیکی است و قراردادهایی در نگهداری فضای سبز، خدمات شهری، زیباسازی و نگهداری‌های ترافیکی، علائم و مواردی از این قبیل است که افزایش‌های خیلی بیشتر داشتیم.
برایند برنامه عملیاتی شما برای بودجه 1400 به چه شکل است؟ پیش‌بینی می‌کنید چقدر از بودجه عملیاتی شود؟ درست است که اجرائی‌شدنش باید در تفریغ مشخص باشد اما به هر حال برآورد احتمالی هم دارید... .
تفریغ 98 ما که چند ماه قبل تصویب شد، حدود 70 درصد تحقق در حوزه عمرانی را نشان می‌دهد. قاعدتا در تفریغ 99 که در شش‌ماهه سال 1400 خودش را نشان می‌دهد، تمام تلاشمان این است که این رقم بهتر از 70 درصد باشد و ابزارهایی مثل تخصیص، تأمین اعتبار که به اجرائی‌شدن پروژه‌ها کمک می‌کنند در همین راستاست و هدف‌گذاری ما هم این است که پروژه‌ها را به سمتی ببریم که در همان سال اجرائی شوند. یکی از ابتکارات امسال ما این بود قبل از اصلاح که در اسفند ماه برای شورا باید فرستاده شود، در آذر و دی ماه، بررسی کردیم و پروژه‌هایی که در هشت، 9 ماه سال زمینه‌های عدم اجرا را داشتند، سریع در اصلاح تغییر دادیم و آنها را به سمت پروژه‌هایی بردیم که قابلیت اجرا تا پایان سال را دارند. درواقع اصلاح پیش از اصلاح پایان سال ارسال کردیم که خیلی برای مناطق کمک‌کننده بود. این کار باعث می‌شود درصد تحقق‌هایمان بالاتر نشان داده شود. برآورد من این است که حداقل 75 درصد تحقق پیدا کند.
درباره پروژه‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای اصفهان توضیح می‌دهید؟
پروژه‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای همان پروژه‌های عمرانی هستند که در شهرداری اصفهان اگر بودجه کل را در نظر بگیریم از منظر مصارف، بخش هزینه‌های اعتباری و جاری هزینه می‌شود که در بودجه 1400، 29 درصد اعتبارات جاری در نظر گرفته‌ایم و مابقی 71 درصد در بحث تملک دارایی‌های سرمایه‌ای است که در حوزه‌های پروژه‌های شاخص شهری، مهم منطقه‌ای و منطقه‌ای و مستمر خودش را نشان می‌دهد که هزینه‌ها در این زمینه است. مثلا تکمیل خط یک و اجرای خط دو. بحث رینگ چهارم و مجموعه پروژه‌های رینگ ترافیکی شهر، بحث توسعه معابر، حمل‌ونقل همگانی، توسعه فضای سبز. در حوزه تملک دارایی‌های سرمایه‌ای بودجه شهرداری اصفهان هزینه می‌شود.
در منابعی که برای سال آینده در نظر گرفته‌ایم، بالغ بر هزار میلیارد تومان، اوراق مشارکت است که بیشتر در حوزه مترو و توسعه حمل‌ونقل همگانی و خرید اتوبوس استفاده می‌شود. کلان‌شهرها از طریق اوراق توانسته‌اند پروژه‌هایشان را ادامه دهند. کار دیگری که امسال کردیم برای سازمان‌هایمان به جز اینکه درآمد خارج از شهرداری تعریف کردیم، چون بعضا این نگرانی هست درباره اینکه استمرار وابستگی سازمان‌ها به شهرداری در بلندمدت مشکل‌ساز باشد. یکی از شاخص‌ها برای سال 1400 بحث درآمدهای سازمان خارج از شهرداری است و در نظر داریم سازمان‌ها توان کارکردن با بیرون از مجموعه را پیدا کنند که کمک می‌کند سازمان‌ها به مرور استقلال مالی پیدا کنند.