جزیره؛ لوکیشنی جذاب برای سینما و تلویزیون
ایران یکی از کشورهایی است که از نظر بافت جغرافیایی تنوع بینظیری دارد. این ویژگی باعث شده فرصت برای ساخت فیلم یا سریال در لوکیشنهایی کاملا متفاوت ایجاد شود که نتیجهاش علاوه بر جذابیتهای بصری، ایجاد شغل و درآمدزایی محلی است. طبیعتا در این میان جزیره کیش بهعنوان نگین خلیج فارس، از سالها پیش محل مناسبی برای روایت قصه فیلمسازان ایرانی بوده است. چه در دورانی قدیمتر که بافتی کاملا سنتی داشت و فضای جزیره محلی بود و چه امروز که بخش مهمی از آن بافتی مدرن پیدا کرده است. البته استقبال مداوم فیلمسازان ایرانی برای استفاده از جزیره کیش بهعنوان لوکیشنی برای فیلمشان همیشه در نوسان بوده است، همچنین اندازهاش. گاهی لوکیشن اصلی بوده، گاه بخشی از داستان در آن میگذشته و حتی گاهی با توجه به شباهتهای جغرافیایی بهعنوان مشابه لوکیشنی دیگر که معمولا بدلی از کشورهای حاشیه خلیج فارس است، استفاده شده است. به بهانه پخش سریال موفق و پربیننده «زخم کاری» مروری میکنیم بر آثاری که در دو دهه گذشته برای روایت داستان خود پای به جزیره کیش گذاشتهاند.
زخم کاری
محمدحسین مهدویان، فیلمساز جوانی است که آثارش در این سالها معمولا با استقبال خوبی از سوی مخاطبان مواجه شده است. او اولینبار سال 1396 برای فیلمبرداری بخشهایی از فیلم «لاتاری» راهی جزیره کیش شد. البته در آن فیلم خودِ جزیره لوکیشن نبود بلکه بهعنوان جغرافیایی مشابه مورد استفاده قرار گرفت. اما در داستان سریال «زخم کاری» که احتمالا پربینندهترین سریال امسال در شبکه نمایش خانگی است، جزیره کیش یکی از لوکیشنهای اصلی بود. شخصیت «مالک» که ادارهکننده بخش مهمی از تجارت خانواده «ریزآبادی»ها بود، در جزیره کیش دفتر و دستکی برای خودش داشت. زمانی که مالک قرار است مهمترین زخم خود را به خانواده ریزآبادی بزند، «منصوره» دختر بزرگ خانواده و عشق قدیمیاش را به جزیره دعوت میکند تا با گشتوگذار در کیش و یادآوری دوران عاشقیشان شرایط را برای اغوای او فراهم کند. مهدویان در «زخم کاری» از جذابیتهای کیش برای بالابردن حس رمانتیک آن سکانسها استفاده کرده و بهخوبی فضایی عاشقانه را در جزیره به تصویر کشیده است. جواد عزتی و هانیه توسلی ستارههای اصلی سریال در سکانسهای کیش حضور داشتند.
بزرگان در کیش
احتمالا تا امروز مهمترین محصول ساختهشده در کیش مجموعهفیلمهای «قصههای کیش» و «داستانهای جزیره» است. درست در آغاز جهش بزرگ اقتصادی کیش در سال 1377 پنج کارگردان بزرگ تاریخ سینمای ایران با داستانهای خاص خودشان پا به جزیره کیش گذاشتند. «قصههای کیش» یک فیلم سه اپیزودی است که ناصر تقوایی اپیزود «کشتی یونانی»، ابوالفضل جلیلی اپیزود «سفارش» و محسن مخملباف اپیزود «در» را در آن کارگردانی کردند. فیلم موفقیتهای زیادی کسب کرد و حتی به جشنواره کن نیز راه یافت. اما «داستانهای جزیره» سه فیلم مجزا بود. رخشان بنیاعتماد فیلم «داستانهای جزیره: باران و بومی» را ساخت، «داستانهای جزیره: تست دموکراسی» اثر مستقل محسن مخملباف بود و داریوش مهرجویی هم با فیلم «داستانهای جزیره: دختر دایی گمشده» حلقه سوم سهگانه «داستانهای جزیره» را کامل کرد. هرچند این سه فیلم نسبت به «قصههای کیش» از اقبال کمتری برخوردار شدند، اما نفس حضور این کارگردانان بزرگ در جزیره کیش اتفاقی بود که تا امروز هم دوباره تکرار نشده است.
آرایش غلیظ
حمید نعمتالله یکی از اساتید استفاده از ظرفیتهای لوکیشن است. در «آرایش غلیظ» هم بهعنوان یکی از عجیب و غریبترین فیلمهای کارنامهاش از این توانایی بهخوبی بهره برده است. بخش مهمی از داستان مالیخولیایی «آرایش غلیظ» در کیش میگذرد. فیلم نعمتالله که در سال 1392 ساخته شده، داستان کلاهبرداری به نام مسعود است. او پس از کلاهبرداری از شرکایش، برای آبکردن جنس ترقهها و فشفشههای چهارشنبهسوری راهی جزیره کیش میشود. سفری که شخصیتهای مختلف دیگری نیز در آن حضور دارند که ماجرا را برای او پیچیده میکنند. نعمتالله از بخش مدرن جزیره بهخوبی در نماهای فیلمش استفاده کرده است. در آرایش غلیظ ستارههایی چون حامد بهداد، حبیب رضایی، طناز طباطبایی، علی عمرانی و... حضور داشتند.
مورد خاص آقای الوند
سیروس الوند، کارگردان سرشناس سینمای ایران از جدیترین علاقهمندان ساخت فیلم در جزیره کیش است. از چهار فیلم پایانی سیروس الوند سه فیلم او «زن دوم»، «پرتقال خونی» و «این سیب هم برای تو» بخشهای مهمی از داستانشان در جزیره کیش میگذرد. نکته جالب این است که با دیدن این فیلمها که در سالهای 85، 89 و 93 ساخته شدهاند، ناخواسته تغییرات جزیره کیش در زمینه امکانات و ساختار را نیز مشاهده میکنیم. ماجرای هر سه فیلم در بستری عشقی میگذرد اما هرکدام به شکل خاص خود. فیلمهای سیروس الوند پای بازیگران سرشناسی را به کیش باز کرد از جمله نیکی کریمی، امیر آقایی، پژمان بازغی، رعنا آزادیور، فریبرز عربنیا، نیوشا ضیغمی و...
سهم کمدیها
«تاکسی نارنجی» به کارگردانی ابراهیم وحیدزاده، اولین تجربه ساخت فیلم کمدی در جزیره کیش است. محصول 1387 و با بازیگران سرشناسی چون آزیتا حاجیان، ماهایا پطروسیان، حسن پورشیرازی، سیروس ابراهیمزاده و محمدرضا هدایتی. فیلم، داستان زنی است که قصد دارد در جزیره کیش تاکسی براند و علیرغم همه کارشکنیهای مردان علیه او، بالاخره در تلاش خود موفق میشود. نکته جالب «تاکسی نارنجی» نمایش سبک و مدل زندگی در کیش و نمایش جزیره با جزئیات کامل است. کاری که البته دو فیلم کمدی دیگری که در کیش ساخته شدهاند هم بهخوبی انجام دادهاند: «همه چی آرومه» به کارگردانی مصطفی منصوریار و «هر چی خدا بخواد» به کارگردانی نوید میهندوست. «همه چی آرومه» با حضور جواد عزتی، سحر قریشی، مجید صالحی و علی صادقی، داستان چند رفیق است که ناگهان بیآنکه یادشان باشد چه اتفاقی برایشان افتاده در جزیره کیش به هوش میآیند. «هر چی خدا بخواد» نیز داستان رویارویی دو جوان است که پس از مرگ پدر و مادر خود در جزیره کیش با هم آشنا میشوند و این آشنایی دردسرهای فراوانی برای هر دویشان ایجاد میکند. در فیلم میهندوست هم ستارههای سینمایی زیادی حضور دارند از رضا عطاران و
ترانه علیدوستی و فرهاد اصلانی تا حامد کمیلی و پوریا پورسرخ و سعید آقاخانی. البته کمدی نهچندان دندانگیر دیگری به نام «کلوپ همسران» به کارگردانی مهدی صباغزاده هم در کیش ساخته شده است. فیلمی با حضور محمدرضا شریفینیا، زندهیاد علی انصاریان، بیژن بنفشهخواه، میترا حجار، شقایق فراهانی و سمیرا حسنپور. هرچند فیلم چندان خوبی نیست اما بهخوبی جذابیتهای کیش را به نمایش میگذارد.
دیگران
چند فیلم دیگر هم هستند که برای فیلمبرداریِ آن به جزیره کیش آمدهاند. «جایی دیگر» اولین فیلم مهدی کرمپور در سال 81 است. این فیلم با حضور بازیگرانی چون علی مصفا، کتایون ریاحی، احمد نجفی، چکامه چمنماه، برزو ارجمند و همایون ارشادی، درباره دغدغه مهاجرت است. هرچند در فیلم به شکل مستقیم به کیش اشاره نمیشود اما این جزیره را آخرین پناهگاه جوانانی نشان میدهد که هرکدام به دلایلی قصد مهاجرت دارند. چند سال بعد صدرا عبدالهی اولین فیلم و آخرین فیلمش به نام «بر باد رفته» را با داستان زندگی دو زوج جوان در کیش میسازد. دو بازیگر اصلی فیلم محمدرضا فروتن و نیکی کریمی بودند. بخشهای مهمی از فیلم «ایده اصلی» به کارگردانی آزیتا موگویی هم در کیش فیلمبرداری شده است؛ فیلمی با حضور بهرام رادان، پژمان جمشیدی، هانیه توسلی و مریلا زارعی، با داستانی معمایی و تو در تو که لوکیشنهای مختلفی در ایران و خارج از کشور داشت.
سریالها هم به کیش آمدهاند
جدا از سریال «زخم کاری»، سریالسازان دیگری نیز برای ساخت آثار خود به جزیره کیش آمدهاند. اولین نمونهاش سریال «هتل پیادهرو» به کارگردانی بهمن زرینپور بود که نوروز 1378 از تلویزیون پخش شد. این سریال خاطرهانگیز، داستان رقابت صاحب هتل و رستورانی کوچک و محلی در کیش است که در زمان پخش بسیار مورد استقبال قرار گرفت. بخشی از این استقبال هم مدیون حضور بازیگران سرشناسی چون اکبر عبدی، علیرضا خمسه، محمود پاکنیت، زندهیاد عزتالله مهرآوران و مینا جعفرزاده بود. «تعطیلات رؤیایی»، سریال نوروز 1397 شبکه دو نیز سریال دیگری بود که در جزیره کیش ساخته شد. سریالی کمدی به کارگردانی علیرضا امینی و با حضور بازیگرانی چون محمود عزیزی، محمدرضا شریفینیا، افسانه بایگان، علی صادقی، لاله اسکندری و خاطره حاتمی. البته در این بین بخشهای مهمی از سریال «موج و صخره» به کارگردانی مجید صالحی که برای نوروز 1390 ساخته شده بود هم در کیش میگذشت. داستان ماه عسل پرماجرای صدف و چاوش با حضور بازیگرانی چون مجید صالحی، زیبا بروفه، رضا ناجی، علی صادقی، الهام حمیدی و امیر نوری.
«جزیره» سیروس مقدم
بهتازگی سیروس مقدم ساخت سریال «جزیره» را در کیش به اتمام رسانده است. سریالی که اینبار و برخلاف آثاری که نام بردیم، نهتنها کمدی نیست بلکه بستر اصلی داستانش درامی احتمالا جنایی است. سریال جدید مقدم ستارههای سرشناس بسیاری دارد: محمدرضا فروتن، هنگامه قاضیانی، میترا حجار، حسام منظور، غزل شاکری، حمیدرضا پگاه، کاظم سیاحی، اکبر زنجانپور، سامیه لک، مینا وحید، السا فیروزآذر، بهنام تشکر و... . با توجه به موفقیت «زخم کاری» و در صورت موفقیت سریال «جزیره» که برای پخش از سامانههای اینترنتی ساخته شده، آن وقت میتوان با اطمینان گفت کیش بار دیگر به لوکیشنی جذاب و پرطرفدار برای روایت قصه فیلمسازان ایرانی تبدیل شده است.
ایران یکی از کشورهایی است که از نظر بافت جغرافیایی تنوع بینظیری دارد. این ویژگی باعث شده فرصت برای ساخت فیلم یا سریال در لوکیشنهایی کاملا متفاوت ایجاد شود که نتیجهاش علاوه بر جذابیتهای بصری، ایجاد شغل و درآمدزایی محلی است. طبیعتا در این میان جزیره کیش بهعنوان نگین خلیج فارس، از سالها پیش محل مناسبی برای روایت قصه فیلمسازان ایرانی بوده است. چه در دورانی قدیمتر که بافتی کاملا سنتی داشت و فضای جزیره محلی بود و چه امروز که بخش مهمی از آن بافتی مدرن پیدا کرده است. البته استقبال مداوم فیلمسازان ایرانی برای استفاده از جزیره کیش بهعنوان لوکیشنی برای فیلمشان همیشه در نوسان بوده است، همچنین اندازهاش. گاهی لوکیشن اصلی بوده، گاه بخشی از داستان در آن میگذشته و حتی گاهی با توجه به شباهتهای جغرافیایی بهعنوان مشابه لوکیشنی دیگر که معمولا بدلی از کشورهای حاشیه خلیج فارس است، استفاده شده است. به بهانه پخش سریال موفق و پربیننده «زخم کاری» مروری میکنیم بر آثاری که در دو دهه گذشته برای روایت داستان خود پای به جزیره کیش گذاشتهاند.
زخم کاری
محمدحسین مهدویان، فیلمساز جوانی است که آثارش در این سالها معمولا با استقبال خوبی از سوی مخاطبان مواجه شده است. او اولینبار سال 1396 برای فیلمبرداری بخشهایی از فیلم «لاتاری» راهی جزیره کیش شد. البته در آن فیلم خودِ جزیره لوکیشن نبود بلکه بهعنوان جغرافیایی مشابه مورد استفاده قرار گرفت. اما در داستان سریال «زخم کاری» که احتمالا پربینندهترین سریال امسال در شبکه نمایش خانگی است، جزیره کیش یکی از لوکیشنهای اصلی بود. شخصیت «مالک» که ادارهکننده بخش مهمی از تجارت خانواده «ریزآبادی»ها بود، در جزیره کیش دفتر و دستکی برای خودش داشت. زمانی که مالک قرار است مهمترین زخم خود را به خانواده ریزآبادی بزند، «منصوره» دختر بزرگ خانواده و عشق قدیمیاش را به جزیره دعوت میکند تا با گشتوگذار در کیش و یادآوری دوران عاشقیشان شرایط را برای اغوای او فراهم کند. مهدویان در «زخم کاری» از جذابیتهای کیش برای بالابردن حس رمانتیک آن سکانسها استفاده کرده و بهخوبی فضایی عاشقانه را در جزیره به تصویر کشیده است. جواد عزتی و هانیه توسلی ستارههای اصلی سریال در سکانسهای کیش حضور داشتند.
بزرگان در کیش
احتمالا تا امروز مهمترین محصول ساختهشده در کیش مجموعهفیلمهای «قصههای کیش» و «داستانهای جزیره» است. درست در آغاز جهش بزرگ اقتصادی کیش در سال 1377 پنج کارگردان بزرگ تاریخ سینمای ایران با داستانهای خاص خودشان پا به جزیره کیش گذاشتند. «قصههای کیش» یک فیلم سه اپیزودی است که ناصر تقوایی اپیزود «کشتی یونانی»، ابوالفضل جلیلی اپیزود «سفارش» و محسن مخملباف اپیزود «در» را در آن کارگردانی کردند. فیلم موفقیتهای زیادی کسب کرد و حتی به جشنواره کن نیز راه یافت. اما «داستانهای جزیره» سه فیلم مجزا بود. رخشان بنیاعتماد فیلم «داستانهای جزیره: باران و بومی» را ساخت، «داستانهای جزیره: تست دموکراسی» اثر مستقل محسن مخملباف بود و داریوش مهرجویی هم با فیلم «داستانهای جزیره: دختر دایی گمشده» حلقه سوم سهگانه «داستانهای جزیره» را کامل کرد. هرچند این سه فیلم نسبت به «قصههای کیش» از اقبال کمتری برخوردار شدند، اما نفس حضور این کارگردانان بزرگ در جزیره کیش اتفاقی بود که تا امروز هم دوباره تکرار نشده است.
آرایش غلیظ
حمید نعمتالله یکی از اساتید استفاده از ظرفیتهای لوکیشن است. در «آرایش غلیظ» هم بهعنوان یکی از عجیب و غریبترین فیلمهای کارنامهاش از این توانایی بهخوبی بهره برده است. بخش مهمی از داستان مالیخولیایی «آرایش غلیظ» در کیش میگذرد. فیلم نعمتالله که در سال 1392 ساخته شده، داستان کلاهبرداری به نام مسعود است. او پس از کلاهبرداری از شرکایش، برای آبکردن جنس ترقهها و فشفشههای چهارشنبهسوری راهی جزیره کیش میشود. سفری که شخصیتهای مختلف دیگری نیز در آن حضور دارند که ماجرا را برای او پیچیده میکنند. نعمتالله از بخش مدرن جزیره بهخوبی در نماهای فیلمش استفاده کرده است. در آرایش غلیظ ستارههایی چون حامد بهداد، حبیب رضایی، طناز طباطبایی، علی عمرانی و... حضور داشتند.
مورد خاص آقای الوند
سیروس الوند، کارگردان سرشناس سینمای ایران از جدیترین علاقهمندان ساخت فیلم در جزیره کیش است. از چهار فیلم پایانی سیروس الوند سه فیلم او «زن دوم»، «پرتقال خونی» و «این سیب هم برای تو» بخشهای مهمی از داستانشان در جزیره کیش میگذرد. نکته جالب این است که با دیدن این فیلمها که در سالهای 85، 89 و 93 ساخته شدهاند، ناخواسته تغییرات جزیره کیش در زمینه امکانات و ساختار را نیز مشاهده میکنیم. ماجرای هر سه فیلم در بستری عشقی میگذرد اما هرکدام به شکل خاص خود. فیلمهای سیروس الوند پای بازیگران سرشناسی را به کیش باز کرد از جمله نیکی کریمی، امیر آقایی، پژمان بازغی، رعنا آزادیور، فریبرز عربنیا، نیوشا ضیغمی و...
سهم کمدیها
«تاکسی نارنجی» به کارگردانی ابراهیم وحیدزاده، اولین تجربه ساخت فیلم کمدی در جزیره کیش است. محصول 1387 و با بازیگران سرشناسی چون آزیتا حاجیان، ماهایا پطروسیان، حسن پورشیرازی، سیروس ابراهیمزاده و محمدرضا هدایتی. فیلم، داستان زنی است که قصد دارد در جزیره کیش تاکسی براند و علیرغم همه کارشکنیهای مردان علیه او، بالاخره در تلاش خود موفق میشود. نکته جالب «تاکسی نارنجی» نمایش سبک و مدل زندگی در کیش و نمایش جزیره با جزئیات کامل است. کاری که البته دو فیلم کمدی دیگری که در کیش ساخته شدهاند هم بهخوبی انجام دادهاند: «همه چی آرومه» به کارگردانی مصطفی منصوریار و «هر چی خدا بخواد» به کارگردانی نوید میهندوست. «همه چی آرومه» با حضور جواد عزتی، سحر قریشی، مجید صالحی و علی صادقی، داستان چند رفیق است که ناگهان بیآنکه یادشان باشد چه اتفاقی برایشان افتاده در جزیره کیش به هوش میآیند. «هر چی خدا بخواد» نیز داستان رویارویی دو جوان است که پس از مرگ پدر و مادر خود در جزیره کیش با هم آشنا میشوند و این آشنایی دردسرهای فراوانی برای هر دویشان ایجاد میکند. در فیلم میهندوست هم ستارههای سینمایی زیادی حضور دارند از رضا عطاران و
ترانه علیدوستی و فرهاد اصلانی تا حامد کمیلی و پوریا پورسرخ و سعید آقاخانی. البته کمدی نهچندان دندانگیر دیگری به نام «کلوپ همسران» به کارگردانی مهدی صباغزاده هم در کیش ساخته شده است. فیلمی با حضور محمدرضا شریفینیا، زندهیاد علی انصاریان، بیژن بنفشهخواه، میترا حجار، شقایق فراهانی و سمیرا حسنپور. هرچند فیلم چندان خوبی نیست اما بهخوبی جذابیتهای کیش را به نمایش میگذارد.
دیگران
چند فیلم دیگر هم هستند که برای فیلمبرداریِ آن به جزیره کیش آمدهاند. «جایی دیگر» اولین فیلم مهدی کرمپور در سال 81 است. این فیلم با حضور بازیگرانی چون علی مصفا، کتایون ریاحی، احمد نجفی، چکامه چمنماه، برزو ارجمند و همایون ارشادی، درباره دغدغه مهاجرت است. هرچند در فیلم به شکل مستقیم به کیش اشاره نمیشود اما این جزیره را آخرین پناهگاه جوانانی نشان میدهد که هرکدام به دلایلی قصد مهاجرت دارند. چند سال بعد صدرا عبدالهی اولین فیلم و آخرین فیلمش به نام «بر باد رفته» را با داستان زندگی دو زوج جوان در کیش میسازد. دو بازیگر اصلی فیلم محمدرضا فروتن و نیکی کریمی بودند. بخشهای مهمی از فیلم «ایده اصلی» به کارگردانی آزیتا موگویی هم در کیش فیلمبرداری شده است؛ فیلمی با حضور بهرام رادان، پژمان جمشیدی، هانیه توسلی و مریلا زارعی، با داستانی معمایی و تو در تو که لوکیشنهای مختلفی در ایران و خارج از کشور داشت.
سریالها هم به کیش آمدهاند
جدا از سریال «زخم کاری»، سریالسازان دیگری نیز برای ساخت آثار خود به جزیره کیش آمدهاند. اولین نمونهاش سریال «هتل پیادهرو» به کارگردانی بهمن زرینپور بود که نوروز 1378 از تلویزیون پخش شد. این سریال خاطرهانگیز، داستان رقابت صاحب هتل و رستورانی کوچک و محلی در کیش است که در زمان پخش بسیار مورد استقبال قرار گرفت. بخشی از این استقبال هم مدیون حضور بازیگران سرشناسی چون اکبر عبدی، علیرضا خمسه، محمود پاکنیت، زندهیاد عزتالله مهرآوران و مینا جعفرزاده بود. «تعطیلات رؤیایی»، سریال نوروز 1397 شبکه دو نیز سریال دیگری بود که در جزیره کیش ساخته شد. سریالی کمدی به کارگردانی علیرضا امینی و با حضور بازیگرانی چون محمود عزیزی، محمدرضا شریفینیا، افسانه بایگان، علی صادقی، لاله اسکندری و خاطره حاتمی. البته در این بین بخشهای مهمی از سریال «موج و صخره» به کارگردانی مجید صالحی که برای نوروز 1390 ساخته شده بود هم در کیش میگذشت. داستان ماه عسل پرماجرای صدف و چاوش با حضور بازیگرانی چون مجید صالحی، زیبا بروفه، رضا ناجی، علی صادقی، الهام حمیدی و امیر نوری.
«جزیره» سیروس مقدم
بهتازگی سیروس مقدم ساخت سریال «جزیره» را در کیش به اتمام رسانده است. سریالی که اینبار و برخلاف آثاری که نام بردیم، نهتنها کمدی نیست بلکه بستر اصلی داستانش درامی احتمالا جنایی است. سریال جدید مقدم ستارههای سرشناس بسیاری دارد: محمدرضا فروتن، هنگامه قاضیانی، میترا حجار، حسام منظور، غزل شاکری، حمیدرضا پگاه، کاظم سیاحی، اکبر زنجانپور، سامیه لک، مینا وحید، السا فیروزآذر، بهنام تشکر و... . با توجه به موفقیت «زخم کاری» و در صورت موفقیت سریال «جزیره» که برای پخش از سامانههای اینترنتی ساخته شده، آن وقت میتوان با اطمینان گفت کیش بار دیگر به لوکیشنی جذاب و پرطرفدار برای روایت قصه فیلمسازان ایرانی تبدیل شده است.