واکنش رییس کمپین معلولان به آزار بدنی معلولان در شیراز؛
تخلف می‌شود چون نظارت وجود ندارد/تکرار تخلف در مراکز نگهداری و اصرار بهزیستی بر تکذیب
در پی شکایت یک شاکی خصوصی از مدیر یک مرکز خیریه در شیراز، به علت آزار بدنی و صدمه عمدی به معلولان، رییس متخلف بازداشت شد.این اولین بار نیست که حوادث این چنین رخ می‌دهد رییس کمپین معلولان در واکنش به این اتفاق، علت تکرار این روند را تشریح کرد.
خفگی یک بیمار اعصاب و روان در اثر آتش سوزی در حالی که دست‌هایش به تخت بسته بود، فوت همزمان ۳ معلول در مرکز نگهداری «المهدی» ممسنی، آزار یک معلول در مرکز نگهداری گچساران، ضرب و شتم یک معلول در مرکز «احسان» شهر اهواز، فوت مبهم فرد معلولی در مرکز نگهداری بهزیستی «فسا» و صدور گواهی مرگ به دلیل بیماری آنفولانزا، قطع شدن دست فردی که برای ترک مواد مخدر در یکی از مراکز بهزیستی پذیرفته می‌شود، مسمومیت دسته جمعی حدود ۲۰ مددجو در مرکزی در آذربایجان شرقی و فوت همزمان ۳ نفر از آنها، وقوع یک مرگ مشکوک در مرکز نگهداری مازندران و حالا هم ایراد صدمات بدنی به معلولان (کودک آزاری) و سوء استفاده و تقلب از امتیازات و ... تنها نمونه‌هایی از اتفاقات تلخی است که در میان ۲ هزار و ۵۰۰ مرکز نگهداری و توانبخشی روزانه و شبانه‌روزی سازمان بهزیستی رخ داده است. با وجود آنکه سازمان بهزیستی، متولی امور معلولان بوده و مطابق با قانون باید برعملکرد این مراکز نظارت همه جانبه‌ای داشته باشد، در مورد تمام این تخلفات سکوت کرده است.
بهزیستی با نظارت، زیر سوال می‌رود
«بهروز مروتی»، رییس کمپین معلولان در پاسخ به سوال خبرنگار «شبکه شرق» مبنی بر اینکه نظارت سازمان بهزیستی بر عملکرد مراکز زیر مجموعه با چه سازوکاری اعمال می‌شود، تاکید می‌کند: «یکی از مشکلات مهم در بدنه سازمان بهزیستی، عدم نظارت کافی بر زیرمجموعه‌هایی همچون خیریه، مراکز نگهداری، مراکز مثبت زندگی، تشکل‌ها، انجمن‌ها و ... است. اگر هم نظارتی وجود داشته باشد، کافی نیست چون بسیاری از خیریه‌ها و مراکز نگهداری متعلق به مدیران سابق، کنونی، کارمندان سابق و یا بازنشسته‌های سازمان بهزیستی است. به همین دلیل نظارت در این حوزه قوی نبوده و اعمال نظارت نیز به برخورد قانونی با کارمند خودشان و نمایان شدن عملکرد ضعیف و ناتوانی بهزیستی در اداره مراکز منجر می‌شود. به همین دلیل نظارت جدی و موثری بر عملکرد مراکز نگهداری و توانبخشی اعمال نمی‌شود و با مشاهده تخلفات به سادگی از آن می گذرند.»
او با اعلام اینکه در سال‌های اخیر نسبت به نبود بازوی مدیریتی در سازمان بهزیستی اطمینان حاصل کردیم، می‌گوید: «حتی سازمان بهزیستی در بسیاری از موارد با وجود مطلع بودن از اعمال تخلفات مکرر در یک مرکز اقدام موثری انجام نمی‌دهد و معضل را تا وقوع یک تخلف جدی و غیر قابل کتمان، رها می‌کند. در رابطه با موضوع اخیر یعنی «بازداشت رییس خیریه معروف و با نفوذ در شیراز به اتهام ضرب و جرح یک فرد دارای معلولیت» که کمپین معلولان اطلاعات آن را منتشر و از سال گذشته در جریان پرونده قطوری از تخلفات در این مرکز قرار داشت و اطلاعات و جزییات پرونده را به معاون حقوق عامه دادستانی کل کشور، مسئولان بهزیستی و در جلسه احضار اطلاعات سپاه نیز به صورت مکتوب ارائه داد اما تاکنون اقدامات انجام گرفته توسط شاکیان پرونده‌های تخلف و کمپین معلولان باعث پلمب و تعطیلی فعالیت‌های این خیریه نشده است.»
بهزیستی و انکار وقوع تخلفات
«مروتی» با بیان اینکه بهزیستی به ندرت و تنها در مواردی از تخلف که رسانه‌ای شده و حساس هستند، واکنش نشان می‌دهد در غیر این صورت در برابر تخلفات مراکز بسیار منفعلانه عمل می‌کند، می‌افزاید: «متاسفانه گزارش‌های مکرری از وقوع انواع تخلف در خیریه فوق در دوران مدیران مختلف سازمان بهزیستی وجود دارد و تنها به وقوع تخلف در دوران مدیریت فعلی اشاره ندارد چه بسا همیشه تخلفات این‌چنینی وجود داشته و تا زمان اتمام بررسی آن دردادسرا و دادگاه شیراز امکان صحبت از جزییات تخلفات وجود ندارد. کار بهزیستی در این شرایط تکذیب است و تا امروز اینگونه بوده که وقوع تخلفات را نمی‌پذیرد.»
مدیر کمپین معلولان در پاسخ به این سوال که تکلیف شیوهنامه جدیدی که قرار بود برای فعالیت مراکز نگهداری روزانه و شبانه بهزیستی توسط سازمان بهزیستی تدوین و تصویب شود، به کجا رسید؛ تصریح می‌کند: «بهزیستی در این زمینه فقط خبری کوتاه و بدون اطلاعات دقیق ارائه داد اما جزییات آن اطلاع‌رسانی نشد؛ با این حال باید گفت که اگر شیوهنامه فعلی و موجود هم در مراکز رعایت شوند، شاهد اتفاقات تلخ و مکرر این‌چنینی نخواهیم بود. در شیوهنامه موجود که شیوه‌نامه‌ای گسترده است، آب، غذا و بهداشت معلولان و محیط نگهداری باید به دقت بررسی و گزارش روزانه و مکتوب داشته‌باشند. باید پزشک و متخصص جسمی و روانی مددجویان را چکاپ دوره‌ای و منظم کنند این در حالی است که خبرها و اطلاعات رسیده از مراکز نگهداری بهزیستی نشان می‌دهد که از رعایت حداقلی چنین استانداردهایی در مراکز خبری نیست و مسئولان فنی، روانشناسان، پزشکان و ... آنطور که باید و شاید به وظایفشان در قبال این مراکز عمل نمی‌کنند، اعمال ضرب و شتم یا آزارهای جسمانی نیز از تخلفات آشکار است.»
سیاه نمایی نمی‌کنیم/ جان افراد دارای معلولیت در خطر است
«مروتی» فعال حوزه معلولان با اشاره به اعمال بی‌عدالتی در مدیریت مراکز بهزیستی می‌گوید: «در حال حاضر مراکز توانبخشی و نگهداری بیش از ۶۰ درصد از بودجه توانبخشی و قانون معلولان را بلعیده و با وجود اینکه این مراکز به تعداد نفرات یارانه دریافت می‌کنند اما خدماتشان مبتنی بر فرد نیست و تخلفات زیادی دارند؛ حتی می‌توان گفت با وجود عدم نظارت بر مراکز و جدی نگرفتن تخلفات در مراکز نگهداری، جان افراد دارای معلولیتی که به این مراکز سپرده شدند، در خطر است. تمام این کاستی‌ها به این دلیل است که سازمان بهزیستی روز به روز در اثر سوءمدیریت و گماشتن افراد بدون تخصص و غیرمرتبط در حوزه های تخصصی رو به پسرفت و کاهش عملکرد چشم گیر است.»
«مروتی» در پاسخ به این سوال که چرا برخی تخلفات و فوتی‌های مشکوک، توسط خانواده‌های افراد دارای معلولیت پیگیری نمی‌شود و طرح شکایت نمی‌کنند، تاکید می‌کند: «بسیاری از خانواده ها شرایط اقتصادی خوبی ندارند و زمانیکه بعد از فوت عزیزانشان برگه‌ای پزشکی از علت فوت دریافت می‌کنند، دیگر آگاهی کافی ندارند که امکان وقوع تخلف و پیگیری حقوق از دست رفته وجود دارد. خانواده‌هایی که علم و آگاهی کافی ندارند با نامه مرکز قانع و به خاطر مشکلات اقتصادی، پیگیری خاصی انجام نمی‌دهند. حتی از سوی مراکز تهدید می‌شوند که اگر اقدامی شود، معلولشان دیگر در مرکز پذیرفته نمی‌شود. حتی زمانیکه کمپین معلولان و فعالان و افراد دارای معلولیتی که این مراکز را زیر ذره بین قرار داده و از آنها در مورد حقوق از دست رفته معلولان سوال می‌کنند، آنها را به سیاه‌نمایی محکوم کرده و تکذیبیه می‌دهند، در حالیکه تمام این اقدامات به معنی پاک کردن صورت مساله بوده و راهکار مفید و نهایی نیست.»
این فعال حوزه معلولان با بیان اینکه عملکرد سازمان بهزیستی در تمام مراکز از جمله مراکز ترک اعتیاد، نگهداری از سالمندان و ... زیر سوال و ضعیف بوده و به دلیل نبود نظارت و تخلفات آشکار نشده با معضلات زیادی روبه رو هستند، یادآور می‌شود: «بهزیستی در مورد هر کدام از حوادث رسانه‌ای شده، بهانه و دلیل تراشی می‌کند تا از خودش رفع مسئولیت کند. در حالی که امیدواریم دادستانی و مسئولان دیگر تمام تخلفات را ارزیابی و سهم تخلف بهزیستی از این حوادث را برای افکار عمومی اطلاع رسانی کند. نباید راه بهزیستی برای بهانه‌تراشی در حوادث باز باشد و بتواند به راحتی رفع مسئولیت کند. تقاضا داریم امور مربوط به افراد دارای معلولیت و مراکز نگهداری به وزارت بهداشت و درمان یا سازمان مستقلی زیر نظر وزارت بهداشت واگذار شود. »
تلاش خبرنگار «شبکه شرق» برای برقراری ارتباط با مسئولان اداره کل بهزیستی استان فارس تا زمان تنظیم این مصاحبه به نتیجه نرسیده است.
