ریسک بورس بالا رفته است؟
بازار سرمایه این روزها در میانه سردرگمی‌های پیچیده و تغییرات ناگهانی به سر می‌برد.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق؛ درحالیکه در ابتدا به نظر می‌رسید بازار به‌تدریج از رکود گذشته فاصله گرفته و رشد مطلوبی را تجربه خواهد کرد، اکنون شاهد دوران اصلاحات عمیق و نوسانات نامطلوب است. در این میان، فشارهای سیاسی به‌وضوح بر روند بازار تاثیر گذاشته است. استیضاح وزیر پیشین اقتصاد، که به نظر می‌رسد بدون تحلیل‌های اقتصادی عمیق صورت پذیرفته، تنها یکی از نمونه‌های بی‌ثباتی است که سرمایه‌گذاران را نگران کرده است. فضای نااطمینانی، در کنار مسائل کلان اقتصادی مانند مشکلات نقدینگی، افزایش هزینه‌های تولید و ابهام در مذاکرات بین‌المللی باعث شد سرمایه‌گذاران ترجیح دهند سرمایه‌های خود را از بازار سهام به دارایی‌های امن مانند طلا منتقل کنند که خود چالشی دیگر برای اقتصاد به ارمغان داشته است.
آنچه از این شرایط برمی‌آید این است که بازار سرمایه به دلیل مشکلات ساختاری و بی‌اعتمادی عمومی، همچنان در وضعیت ناپایداری به سر می‌برد. برای آنکه این بازار بتواند به یک مسیر پایدار و شفاف دست یابد، نیاز به تغییرات اساسی و اصلاحات ساختاری در سیاست‌های اقتصادی و بازارهای مالی کشور است. تا زمانی که این اصلاحات به وقوع نپیوندد، نمی‌توان انتظار داشت که بازار سرمایه در شرایط فعلی به ثبات واقعی دست یابد.
بازار از نگاه کارشناسان
مریم محبی، کارشناس بازار سرمایه، در خصوص وضعیت منفی روزهای گذشته بازار عنوان کرد: بازار سرمایه با گذشت حدود یک هفته همچنان در فاز سرخ‌پوشی قرار دارد و در شرایط فعلی تغییرات خاصی در آن مشاهده نمی‌شود. مهم‌ترین مساله‌ای که این روزها به چشم می‌آید، تقابل احزاب سیاسی در کشور و توجه کمتر به منافع عمومی است. نمونه بارز این وضعیت، استیضاح وزیر پیشین اقتصاد بود که با هیجانات بی‌پایه و بدون دلایل قانع‌کننده انجام شد. در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار داشت که انتظارات تورمی در میان سرمایه‌گذاران افزایش پیدا نکند. افزایش انتظارات تورمی، در کنار بی‌ثباتی موجود در بازار، موجب می‌شود که سرمایه‌گذاران به خرید دارایی‌های غیرمولد و کم‌ریسک مانند طلا و مشتقات آن روی آورند. بر این اساس خروج پول از بازار سرمایه یا انتقال آن به صندوق‌های کالایی نظیر صندوق‌های طلا یا حتی خرید فیزیکی طلا رخ می‌دهد. در این وضعیت، طلا و سکه حباب مثبتی می‌گیرند که شرایط را برای سرمایه‌گذاری پیچیده می‌کند.
محبی در ادامه افزود: سازمان بورس و اوراق بهادار در شرایط کنونی اقدامات مطلوبی مانند عدم تغییر مجدد دامنه نوسان، در کنار تلاش برای همکاری با بانک مرکزی جهت جلوگیری از افزایش نرخ بهره، را تا حدودی دنبال کرده است. با این حال، به منظور تامین کسری بودجه، انتشار اوراق دولتی در دستور کار سیاستگذاران قرار گرفته که تنها در بازار سرمایه قابل فروش است. در چنین وضعیتی، سازمان بورس ابزارهای کافی برای ایجاد تغییرات عمده در بازار ندارد و در نهایت نمی‌تواند تاثیر زیادی بر شرایط اقتصادی بگذارد.
این کارشناس بازار ادامه داد: بر این اساس به نظر می‌رسد سال آینده شرکت‌های تولیدی با چالش ناترازی‌های اقتصادی و مشکلات در تامین مواد اولیه مواجه شوند. با توجه به ابهاماتی که در مذاکرات بین‌المللی وجود دارد، دسترسی به مواد اولیه تولید و پرداخت هزینه‌ها همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در چنین شرایطی، شرکت‌های خدماتی مانند خدمات سرمایه‌گذاری و مالی می‌توانند وضعیت بهتری داشته باشند، درحالیکه شرکت‌های تولیدی و بازرگانی چشم‌انداز چندان مثبتی را در کوتاه‌مدت تجربه نخواهند کرد. پیشبینی می‌شود سال آینده، با توجه به شرایط کنونی، بازار سرمایه همچنان روندی نوسانی با نوسانات منفی را دنبال کند.
هاتف شاملو، کارشناس بازار سرمایه، وضعیت بازار را این‌گونه مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد: روز سه‌شنبه در حالی شاخص کل بورس تهران با افت حدود ۳۶هزار واحدی محدوده ۲میلیون و ۷۰۰هزار واحدی را از دست داد که شاخص کل هموزن نیز با سرخ‌پوشی ۰.۸۹درصدی مواجه شد. بازار سرمایه از هفته‌های میانی دی‌ماه پس از رشد مطلوبی که از پاییز سال جاری به ثبت رسانده بود، روند اصلاحی زمانی خود را آغاز کرد و در اواخر دی‌ماه اصلاح قیمتی بازار رقم خورد.
روند بازار در بهمن‌ماه نیز بر این مدار تداوم پیدا کرد. با این وجود در دهه نخست ماه پایانی سال، طبق معمول سال‌های گذشته، پیشبینی می‌شد که بازار وضعیت مطلوب نسبی داشته باشد. در روزهای پایانی سال به طور معمول بر اساس دلایلی مانند تامین مالی شرکت‌ها، فشار فروش حقیقی‌ها و حقوقی‌ها برای تسویه اعتباری افزایش پیدا می‌کند. این در حالی است که سال جاری سال متفاوتی برای سرمایه‌گذاران بوده است؛ به طوری که روند بازار از روزهای میانی اسفندماه تا روز گذشته به دلایل گوناگونی مانند استیضاح وزیر اقتصاد و افزایش ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک دگرگون شد. این شرایط متفاوت موجب شد فشار فروش در روزهای پایانی سال جاری افزایش پیدا کند.
این کارشناس بازار ادامه داد: از عوامل مثبت رشد بازار در ماه‌های گذشته کاهش شکاف دلار توافقی با دلار بازار آزاد بود. این شکاف در حالی به میزان محسوسی کاهش پیدا کرده بود که در ماه اخیر با رشد دلار بازار آزاد و عدم تغییر محسوس نرخ دلار توافقی، وضعیت این شکاف مجددا به گذشته بازگشت.
شاملو افزود: این احتمال می‌رفت که پس از استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی، بازار در هفته جاری وضعیت متعادل‌تری به خود بگیرد که در انتهای هفته گذشته افزایش ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک تاثیر منفی در ذهنیت سرمایه‌گذاران به وجود آورد. این اتفاق موجب شکل‌گیری موج منفی در کلیت بازار شد. با این وجود لیدرمحور بودن خودرویی‌ها و سبزپوشی نسبی آنها در روزهای ابتدایی هفته شرایط بازار را تا حدودی متعادل کرده بود. هر چند که این تعادل رو به منفی ادامه پیدا کرد و بازار همچنان سرخ‌پوش است.
شاملو در پایان پیشبینی کرد: با وجود اینکه در تعطیلات نوروز بازار سرمایه تعطیل خواهد بود، اما اتفاقات بین‌المللی در جریان خواهد بود و در صورتی که ریسک جدیدی به بازار تحمیل نشود، بازار سرمایه با کاهش فشار فروش از روزهای ابتدایی هفته آینده تا ۱۹ فروردین‌ماه بتواند شرایط بهتری را تجربه کند.
