حرکت جهانی اپراتورهای تلفن همراه به سمت فناوری‌محوری
صنعت مخابرات جهانی در حال عبور از مدل‌های سنتی کسب‌وکار و ورود به دوران جدیدی از درآمدزایی مبتنی بر فناوری و خدمات دیجیتال است. اپراتورهای تلفن همراه دیگر فقط تأمین‌کننده ارتباطات نیستند، بلکه به «بازیگران کلیدی در اکوسیستم دیجیتال» تبدیل شده‌اند.
صنعت مخابرات جهانی در حال عبور از مدل‌های سنتی کسب‌وکار و ورود به دوران جدیدی از درآمدزایی مبتنی بر فناوری و خدمات دیجیتال است. اپراتورهای تلفن همراه دیگر فقط تأمین‌کننده ارتباطات نیستند، بلکه به «بازیگران کلیدی در اکوسیستم دیجیتال» تبدیل شده‌اند. این تغییر، مسیر TechCo را به عنوان مدل غالب آینده برای اپراتورها ترسیم می‌کند. در سال‌های اخیر، اپراتورهای پیشرو در سطح جهان، از مدل‌های درآمدی مبتنی بر خدمات پایه‌ای فاصله گرفته و به سمت کسب‌وکارهای مبتنی بر فناوری‌های نوین، خدمات ابری، اینترنت اشیا و هوش مصنوعی حرکت کرده‌اند. این تغییر، مفهوم TechCo را به عنوان آینده صنعت مخابرات شکل داده است. مهم‌ترین محورهای تغییر مدل درآمدی اپراتورها به شرح، موارد زیر بوده است:
ادغام با خدمات ابری و هوش مصنوعی: اپراتورها اکنون پلتفرم‌های ابری و پردازش داده‌های هوشمند ارائه می‌کنند تا در صنایع مختلف نقش داشته باشند.
سرمایه‌گذاری در IoT و 5G: اینترنت اشیا و شبکه‌های پرسرعت، محرک‌های کلیدی درآمد جدید هستند که اپراتورها را به سمت خدمات فراتر از ارتباطات سوق می‌دهند.
توسعه خدمات سازمانی و راهکارهای دیجیتال: به‌جای فروش سیم‌کارت، اپراتورها اکنون راهکارهای ارتباطی، تحلیلی و هوشمندسازی کسب‌وکارها را عرضه می‌کنند.
بازتعریف نقش در اقتصاد دیجیتال: اپراتورها با ورود به حوزه فین‌تک، تبلیغات هوشمند و زیرساخت‌های اقتصاد دیجیتال، ارزش‌آفرینی فراتر از ارتباطات پایه‌ای دارند.
نمونه‌های موفق جهانی؛ پیشگامان تحول دیجیتال
اپراتور AT&T با سرمایه‌گذاری گسترده در شبکه‌های نرم‌افزارمحور (SDN) و هوش مصنوعی مدیریت‌شده، خدمات ابری و امنیت سایبری را به بخشی از مدل درآمدی خود تبدیل کرده است. سرویس Cybersecurity Edge از هوش مصنوعی برای شناسایی تهدیدات در لحظه استفاده می‌کند و به کسب‌وکارها به عنوان یک سرویس اشتراکی فروخته می‌شود. اپراتور ورایزن با معرفی سرویس RCS (Rich Communication Services) امکان ارسال پیام‌های چندرسانه‌ای، مدیریت تعاملات گروهی و ارائه خدمات تجاری هوشمند به مشتریان را فراهم کرده است. این فناوری جایگزین «اس‌ام‌اس»های سنتی شده و به شرکت‌ها اجازه می‌دهد از طریق پیام‌های تعاملی (مثل رهگیری سفارش‌ها یا تبلیغات شخصی‌سازی‌شده) درآمدزایی کنند. اپراتور T-Mobile با استفاده از هوش مصنوعی، فرایندهای پشتیبانی مشتریان را خودکارسازی کرده است. چت‌بات مبتنی بر AI امکان پاسخ‌گویی به سؤالات رایج و حل مشکلات فنی را بدون نیاز به نیروی انسانی فراهم کرده است. این شرکت همچنین از الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای بهینه‌سازی پوشش شبکه و پیش‌بینی خرابی‌ها استفاده می‌کند که هزینه‌های عملیاتی را تا ۳۰ درصد کاهش داده است.
وضعیت ایران و مسیر آینده؛ لزوم تحول در مدل درآمدی اپراتورها
در ایران نیز اپراتورهای تلفن همراه، به‌ویژه «همراه اول» که در لبه تکنولوژی قرار دارد، با سرعت در حال توسعه مدل‌های بیزینسی خود هستند. این اپراتور نقش کلیدی در «توسعه فناوری 5G» و «سرمایه‌گذاری در خدمات نوین دیجیتال» دارد. اما با توجه به «تحولات جهانی و مدل TechCo» حرکت به سمت الگوی جدید کسب‌وکار، ادغام فناوری‌های پیشرفته و گسترش خدمات دیجیتال ضروری به نظر می‌رسد. اپراتورهای تلفن همراه دیگر فقط تأمین‌کنندگان ارتباطات نیستند، بلکه نقش فعال در اکوسیستم دیجیتال جهانی ایفا می‌کنند. مدل TechCo، مسیر تحول صنعت مخابرات را تعیین کرده و اپراتورهای ایرانی باید برای حفظ رقابت‌پذیری و رشد در آینده، به سمت این مدل جدید حرکت کنند.
