«شبکه شرق» درگفت وگو با جلالی ندوشن راهکارهای موثر سلامت روان جامعه را بررسی میکند:
در روزهای دشوار سالم بمانیم ؛ اخبار را از منابع معتبر پیگیری کنیم
مردم ایران در چند دهه گذشته سال های پرتنش و پر دغدغه ای را پشت سر گذاشته اند. از نبود ثبات اقتصادی و بالا رفتن قیمت دلار و کوچک شدن سفره های مردم تا مشکلات اجتماعی و سرخوردگی هایی که به واسطه دست نیافتن به مطالبات مطرح شده به وجود آمد.
از سوی دیگر در حوزه بهداشت و درمان هم مشکلات کم نبود. نبودن یا کمیاب شدن داروها از یک سو و حالا هم مهاجرت پزشکان خبره گروه بزرگی از بیماران و خانواده هایشان را تحت تاثیر قرار داده. تمام این موارد موضوعاتی است که موجب نگرانی مردم شده و زندگی آنها را تحت الشعاع قرار داده است.
شهروندان ایرانی در تنگنا
جدا از درصد کوچکی از جمعیت کشور که در پی افزایش قیمت‌ها فشار اقتصادی، معیشتی قابل ذکری را احساس نکرده و نمی‌کنند، بخش عمده‌ای از شهروندان ایرانی به واسطه مشکلات اقتصادی پیش آمده در تنگنا قرار گرفته اند. وضعیتی که در کنار بحران‌های اقتصادی به خسارات اجتماعی نیز دامن خواهد زد و در صورت عدم اقدام جدی مسئولان پیامد‌های نگران کننده‌ای را به همراه خواهد داشت.
در شرایط ملتهب چه باید کرد؟
اما آنچه در این میان حائز اهمیت است، ترس و نگرانی از آینده است. مردم نمیدانند چه آینده ای در انتظارشان است و همین امر به بیشتر شدن التهابات جامعه دامن میزند. اینکه در این دوران باید چه کار کرد و رفتار درست چیست گاهی موجب رخ دادن برخوردهای اشتباه میشود.
در همین رابطه دکتر امیرحسین جلالی ندوشن، روانپزشک در گفت و گو با «شبکه شرق» چند راهکار برای عبور از این شرایط ارائه میکند.
شیوه های مواجهه با بحران متفاوت است
جلالی ندوشن می‌گوید: «وضعیت اقتصادی و اجتماعی در زمانه ای که به سر می‌بریم به میزان قابل توجهی بر وضعیت سلامت روانی افراد جامعه اثر میگذارد. بدون تردید همه ما این روزها دشواری‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی زیادی داریم. در این میان باید به شهروندان آسیب پذیر توجه کرد. در نظر گرفتن این موضوع مهم است که هرچه سطح تنش از یک میزان مشخص بالاتر می‌رود، افراد با شیوه های متفاوت پاسخ می‌دهند. میزان تحمل افراد مانند هم نیست و سطح پذیرش آنها متفاوت است، وضعیتی که ما این روزها به صورت آشکار در جامعه دیده میشود. در چنین شرایطی افراد ممکن است وضعیت های متفاوتی را تجربه کنند. عده‌ای می‌توانند خود را کنترل کنند و عده ای قدرت دفاع و نیروهای درونی خود را برای مقابله با سطح تنش کافی نمی‌بینند.»
تاثیر پیش بینی ناپذیری آینده بر روان
او در ادامه می‌گوید: «مسئله گرانی، تورم، پیش بینی ناپذیری آینده، اضطراب و وحشت از رخدادهای تلخی که ممکن است از راه برسد و خارج از حوزه اراده و کنترل ما شهروندان باشد، از موضوعات مهمی است که بر سلامت روان شهروندان تاثیر میگذارد. با این حال پیشنهاداتی برای عبور از این بحران ها، به صورت کوتاه مدت وجود دارد.»
دوری کردن از اخبار راه چاره نیست
به گفته این روانپزشک:«این حرف در سال های اخیر به عنوان یک حرف رایج مطرح شده که «از خواندن و شنیدن اخبار بپرهیزید». من به این نگاه صفر و یکی به اخبار باور ندارم و نمی‌توانم پیشنهاد کنم که جامعه اخبار را دنبال نکنند؛ چراکه معتقدم جامعه ای که از وضعیت خود اطلاع نداشته باشد جامعه ناآگاهی است و ناآگاهی دست کمی از فقر و تبعیض ندارد اما باید چند نکته را در نظر گرفت. ابتدا باید به ظرفیت های متفاوت افراد نگاه کرد. برای بعضی افراد، پیگیری اخبار ممکن است فوق العاده آزارنده و فراتر از ظرفیت آنها باشد و برای برخی ساده تر و قابل تحمل. این گروه با پیگیری اخبار احساس کنترل و آرامش بیشتری میکنند.»
از منابع معتبر اخبار را دنبال کنیم
نکته مهم تر این است که ما اکنون در وضعیت رونق روزنامه‌ها مثل آنچه در دهه ۷۰ بود نیستیم. مسئله امروز ما فضای مجازی و جامعه شبکه ای شده است که در آن اطلاعات و اخبار بدون سندیت کافی به میزان زیاد و با سرعت بالا توسعه پیدا میکند. از پی هم آمدن اخبار، حجم بالا، تنوع اخبار و منابعی که فرد از آن اخبار را دریافت میکند میتواند برای فردی که آن را دنبال میکند تنش آمیز و کلافه کننده باشد. شاید اگر یک کار پژوهشی ساده انجام شود و میزان گروه های خبری که افراد دنبال میکنند را بررسی کنیم متوجه می‌شویم که با حجم بالایی از خبر رو به رو می‌شویم.
داشتن روتین روزانه درسلامت روان موثر است
موضوع بعدی که جلالی به آن اشاره میکند، سبک زندگی و نحوه برخورد و رسیدگی به مسائل سلامت شخصی است. از نظر من داشتن روتین روزانه شامل رعایت حداکثری نظم خواب و بیداری، تحرک در اندازه کافی و پرهیز از یک جا نشینی و عدم استفاده زیاد از از شبکه های مجازی راهی است که میتواند بر سلامت روان اثر بگذارد.
تلاش کنیم در جمع بمانیم
موضوع آخری که او به عنوان یک مسئله متفاوت بیان میکند این است که «شرایط بحرانی و دشوار، ما را از نظر ذهنی در وضعیت جست وجو برای بقا و تلاش برای حداکثر کردن منافع شخصی پیش می‌برند که در نهایت منجر به احساس تنهایی میشود. در این وضعیت ما از نگاه ها و کمک ها و از انرژی بودن در گروه‌های اجتماعی دور شویم. موضوعی که باید به آن توجه کرد، در جمع های سالم حضور داشت و روابط واقعی را کوچک یا حذف نکرد.»
