چگونه یک وزیر و زیرمجموعهاش اشتباه کرد ؟
یکی از نمونههای عجیب، بارز و نگرانکننده شیوه حکمرانی کشور، خود را در سخنان رئیسجمهوری در جمع استانداران کشور نشان میدهد.
رئیسجمهور در جلسه استانداران گفت: «دلمان نمیخواست مازوت بسوزانیم و وزیر نیرو گفته بود اگر دو ساعت خاموشی بدهیم مشکل حل میشود، اما محاسبه درست نبود و متوجه شدیم حتی اگر یک روز هم خاموشی میدادیم مشکل حل نمیشد». این در حالی است که از اواخر آبان با تبلیغات فراوان گفته شده بود دولت با تصمیمی شجاعانه بین خاموشی و سلامت مردم، دومی یعنی حفظ سلامت مردم را انتخاب کرده و دستور قطع مازوتسوزی صادر شده است.
برای این منظور، سخنگوی دولت، ایرنا و سایر رسانههای همسو با دولت، بهسرعت دست به کار شدند تا از این اقدام «شجاعانه» استقبال کنند. اما دو ماه پس از دستور توقف مازوتسوزی مشخص شد محاسبات وزیر نیرو درست نبوده و مازوتسوزی همچنان ادامه دارد!
اینکه چرا محاسبهای با این درجه از حساسیت و اهمیت به صورت نادرستی انجام شده، مشخص نیست. از اینکه ارائه چنین گزارشی نتیجه سهلانگاری بوده یا یک روال در نظام بوروکراتیک کشور است که آمارها و وضع موجود را مطابق با سلیقه، درخواست و انتظارات مقام بالاتر تنظیم میکند، در اینجا سخنی گفته نمیشود. بااینحال، تأکید میشود وزارت نیرو به دلیل نوع مأموریت و وظایف قانونی، یکی از مهمترین دستگاههایی است که در ساختار آن نیروی کارشناسی، مهندسان و کارشناسانی فعالیت میکنند که قاعدتا در تمام فعالیتهایشان با محاسبات دقیق، ریزبینی و حساسیتهای عددی و استفاده از فناوریهای روز به ایفای وظایف محوله میپردازند و اگر در این وزارتخانه چنین خطاهای محاسباتی فاحشی روی میدهد، حق است که مردم و شهروندان نگران این خطاها در سایر دستگاهها باشند.
تصور کنیم ارائه نتایج محاسبات به دولت و رئیسجمهور مبنی بر اینکه با دو ساعت قطعی برق میتوان جلوی مازوتسوزی را گرفت، ناشی از اشتباه محاسباتی بوده است.
آیا اشتباه محاسباتی مفروض صورتگرفته بر اساس گزارش کارشناسی پژوهشگاهها و مراکز تحقیقاتی و فعالیت کارشناسان وزارت نیرو روی داده یا وزیر خود به محاسبه پرداخته و در نهایت به نتایج اشتباهی رسیدهاند؟
اگر این خطای بزرگ که کشور را درگیر خود کرد، ناشی از اشتباه مراکز علمی، تحقیقاتی و کارشناسی باشد، باید معلوم شود چرا چنین خطایی رخ داده و کجای کار عیب داشته است که به چنین اشتباه بزرگی منجر شده که رئیسجمهور مجبور به عذرخواهی شود؟
آیا تضمینی هست که پیش از این چنین اشتباهات بزرگی روی نداده باشد و در سایر حوزهها مانند بخش آب نیز با چنین اشتباهاتی دست به گریبان نشده باشیم؟
آیا در مراکز مشابه و وزارتخانههای دیگر و سایر دستگاهها و نهادها نیز چنین اشتباهات بزرگی در حوزه حکمرانی مسائل کشور اتفاق افتاده است؟
مثلا آیا دستگاه کرونایاب اعلامی توسط یکی از مسئولان کشور هم ناشی از چنین خطاهایی بود که نتایج بررسی آن به اطلاع شهروندان نرسید؟
دراینباره ضروری است توجه شود که خطاهای بزرگ کارشناسی، پیامدهای بزرگ و مخاطرهانگیزی برای کشور و شهروندان دارد. آیا کسی حاضر به پذیرش مسئولیت چنین خطاهایی هست؟
اگر خطای صورتگرفته نه ناشی از محاسبات بخشهای کارشناسی، تحقیقاتی و پژوهشی، بلکه اقدامی بوده که با محاسبههای ساده توسط وزیر و عوامل حوزه وزارتی و مشاوران وزیر رخ داده، پاسخ به این پرسش ضروری است که چرا بودجههای هنگفتی خرج نهادهای کارشناسی و تحقیقاتی وزارتخانه نیرو میشود؟