پایان دومین دور مذاکرات راهبردی آمریکا و روسیه
راه دشوار اعتمادسازی
تنش و بی‌اعتمادی میان ایالات متحده و روسیه به اندازه‌ای زیاد است که در کوتاهمدت امیدی به حل اختلاف‌های راهبردی میان دو کشور نیست. این نکته‌ای است که مذاکره‌کنندگان در دومین دور مذاکرات هسته‌ای و موشکی آمریکا و روسیه به آن اشاره کردند و هرگونه توافق در این موارد در کوتاهمدت را دور از دسترس دانستند.
مریم جعفری- تنش و بی‌اعتمادی میان ایالات متحده و روسیه به اندازه‌ای زیاد است که در کوتاهمدت امیدی به حل اختلاف‌های راهبردی میان دو کشور نیست. این نکته‌ای است که مذاکره‌کنندگان در دومین دور مذاکرات هسته‌ای و موشکی آمریکا و روسیه به آن اشاره کردند و هرگونه توافق در این موارد در کوتاهمدت را دور از دسترس دانستند. ایالات متحده و روسیه در بیانیه مشترکی پس از مذاکرات راهبردی خود در ژنو اعلام کردند که «مذاکراتی فشرده و اساسی را در دومین نشست خود با هدف کاهش تنش‌ها بین بزرگ‌ترین قدرت‌های تسلیحات هسته‌ای جهان انجام داده‌اند» و توافق کردند که قبل از سومین دور مذاکرات خود که تاریخ آن هنوز مشخص نشده، دو گروه کاری برای بررسی اختلاف‌ها ایجاد کنند.
«سرگی ریابکوف»، معاون وزیر امور خارجه و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای و موشکی روسیه، پس از نشست اخیر با مقامات آمریکایی اعلام کرد که مسکو و واشنگتن هنوز اختلافات زیادی در زمینه ثبات راهبردی دارند. در دومین دور مذاکرات، وندی شرمن، قائم‌مقام وزیر خارجه آمریکا، سرپرستی هیئت آمریکایی را برعهده داشت.
ریابکوف گفت که روسیه و آمریکا در این مذاکرات همه مسائل مربوط به ثبات راهبردی و کنترل تسلیحات را بررسی کردند و اگرچه در این مذاکرات در ارتباط با برخی مسائل با طرف آمریکایی پیشرفت‌هایی حاصل شد اما همچنان در برخی حوزه‌ها اختلافات زیادی باقی مانده است. به گفته این دیپلمات ارشد روسیه، مسکو و واشنگتن در مذاکرات اخیر در مورد ایجاد دو گروه کاری در عرصه ثبات راهبردی توافق کرده‌اند. ریابکوف گفت: «در این رابطه ما پیشنهادات خود را به‌صورت کتبی به مذاکره‌کنندگان آمریکایی ارائه داده‌ایم و ملاحظات دیگری هم در جریان رایزنی‌های ژنو به این مسائل اضافه می‌کنیم که از جمله آنها دستور کار مذاکرات است. این گفتوگوها درواقع به‌منظور یافتن نقاط مشترک برای آغاز کار هماهنگ و دوجانبه در مسائلی که دارای دورنمای روشن هستند، انجام می‌شوند»
براساس اعلام دو طرف، کارگروه اول به مسائل اصولی و وظایف طرفین در زمینه کنترل تسلیحات می‌پردازد و کارگروه دوم نیز موضوعات سخت‌افزاری و درواقع ظرفیت‌های طرفین را در این حوزه و اقداماتی که می‌توانند اثر راهبردی داشته باشند، دنبال خواهد کرد. ریابکوف همچنین در پاسخ به پرسشی درباره استفاده آمریکا از پایگاه‌های نظامی روسیه در آسیای مرکزی، این خبر را شایعه بی‌اساس خواند و تأکید کرد که موضع روسیه مبنی‌بر غیرقابل‌قبول‌بودن حضور نظامی آمریکا در آسیای مرکزی تغییرناپذیر است.
در آستانه این مذاکرات، سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفته بود که «ما به توازن واقعی نیروها بین روسیه و آمریکا که بزرگ‌ترین قدرت‌های هسته‌ای در جهان هستند، متکی بوده و اجازه نخواهیم داد تا این توازن به هم بخورد یا به جهت‌گیری اشتباهی منحرف شود». لاوروف تأکید کرده که «هیچ دلیل سیاسی یا قانونی وجود ندارد که خط‌مشی سیاست خارجی روسیه بعد از انتخابات اخیر روسیه تغییر کند، برای اینکه این سیاست از سوی رئیس‌جمهور و براساس قانون اساسی روسیه تعیین شده و وزارت خارجه دقیقا در این چارچوب عمل می‌کند».
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه که کشورهایشان ۹۰ درصد تسلیحات هسته‌ای جهان را در اختیار دارند، در دیدار ماه ژوئن خود در ژنو سوئیس توافق کردند «گفت‌وگوهای راهبردی» را آغاز کنند. دور اول این مذاکرات هم در همان زمان از سوی بایدن و پوتین انجام شد. هدف اصلی این مذاکرات راهبردی کنترل تسلیحات هسته‌ای دو کشور است. علاوه‌بر موضوع خلع سلاح هسته‌ای، فناوری‌های جدید، امور هوافضا و هوش مصنوعی هم از محورهای مذاکرات دو طرف محسوب می‌شود. جو بایدن در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره چشم‌انداز این مذاکرات، تنها از ادامه این گفتوگوها در ژنو ابراز رضایت کرد و بدون ارائه توضیح بیشتر گفت که این رایزنی‌ها روندی ادامه‌دار دارد و ما نسبت به آینده این نشست‌ها امیدوار هستیم».
اختلاف روسیه و آمریکا تنها به جزئیات مذاکرات مربوط نمی‌شود و دو طرف درباره لزوم حضور دیگر کشورها در مذاکرات هم اختلاف‌نظر دارند. ایالات متحده از یک‌سو اصرار به حضور چین در این مذاکرات دارد و می‌خواهد از این طریق بلندپروازی‌های پکن را تحت کنترل درآورد. از سوی دیگر روسیه عقیده دارد که به‌جای چین، باید از بریتانیا و فرانسه به‌عنوان دو قدرت هسته‌ای دیگر غربی خواست تا در این مذاکرات شرکت کنند.
«الکساندر گروشکو»، معاون وزیر امور خارجه روسیه در پاسخ به پرسش خبرنگاران یادآور شد که فرانسه و بریتانیا هنوز آمادگی خود برای پیوستن به مذاکرات مربوط به بررسی مسائل ثبات راهبردی را اعلام نکرده و هیچ علامت مثبتی در این خصوص به مسکو ارسال نشده است. «در سال‌های اخیر ما شاهد افزایش سناریوهای هسته‌ای در مانورهای نظامی ناتو هستیم و با توجه به اینکه فرانسه و بریتانیا عضو ناتو هستند و توان بالقوه هسته‌ای آنها در سیاست هسته‌ای ناتو ادغام شده، به عقیده ما ضرورت دارد که این دو کشور نیز در مذاکرات مربوط به کنترل تسلیحات بین روسیه و آمریکا شرکت داشته باشند».
منبع: روزنامه شرق
