معامله بزرگ ترامپ و پوتین؟

به گزارش گروه رسانه ای شرق، فارین پالسی با انتشار یادداشتی نوشت:‌ براساس گزارش‌های به دست آمده بعد از تماس تلفنی رؤسای جمهوری آمریکا و روسیه، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، آغاز فوری رایزنی‌ها درباره آینده اوکراین را بدون هیچ پیش‌شرطی و بدون حضور سایر کشور‌ها اعلام کرد.

پیش‌تر، پیت هگست، وزیر دفاع ایالات متحده، عضویت اوکراین در ناتو و همچنین هرگونه احتمال بازگشت این کشور به مرز‌های شناخته‌شده بین‌المللی را منتفی دانسته بود؛ دو شرط کلیدی که مورد مطالبه روسیه بوده است. در همان روز، سنای ایالات متحده، تولسی گبرد را که مواضعش غالبا با روایت‌های تبلیغاتی کرملین همسو است، به‌عنوان مدیر جدید اطلاعات ملی تأیید کرد. همه این رویداد‌ها برای کرملین به سان آن بود که کریسمس، عید پاک و سال نوی میلادی در یک روز اتفاق افتاده باشد.

روایت روس‌ها از تماس ترامپ با پوتین

فارین پالسی در ادامه یادداشت ادعایی‌اش آورد:‌ رسانه‌ها و ماشین تبلیغاتی کرملین از زمان آغاز «عملیات نظامی ویژه» پوتین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲، چنین سرمستی را تجربه نکرده بودند؛ مراد زمانی است که برای یکی دو روز این تصور غالب بود که نیرو‌های روسیه بدون مقاومت جدی، اوکراین را تسخیر خواهند کرد.

اِوگنی پوپوف، مجری برنامه گفت‌وگومحور در تلویزیون روسیه، خطاب به بینندگان خود گفت: «ترامپ اکنون می‌خواهد خواسته‌های ما را محقق کرده و اروپا را به سمت فروپاشی سوق دهد». همکارش، اولگا اسکابیوا، با لبخندی عمیق، این تحولات را «غیرقابل تصور» و «غیرقابل باور» توصیف کرد.

در برنامه‌ای دیگر، سرگئی میخی‌یف، تحلیلگر روس با شادی از موضع‌گیری پیت هگست استقبال کرد؛ این اظهارنظر به‌گونه‌ای تفسیر شد که گویی واشنگتن در حال بازنگری در تعهد امنیتی خود نسبت به اروپاست. میخی‌یف نتیجه گرفت که روسیه اکنون آزاد است تا بروکسل، لندن و پاریس را هدف حمله قرار دهد.

برخی از تحلیلگران با شگفتی به این واقعیت اشاره کردند که ترامپ شخصاً با پوتین تماس گرفته است. کارن شاخنازاروف، رئیس استودیوی سینمایی «موس‌فیلم»، این اقدام را چنین توصیف کرد: «گویی ژولیوس سزار خود، شخصاً با یک بَربَر تماس گرفته است».

تحلیلگران، بلاگر‌ها و مقامات مسکو فعلا با شک تحولات را رصد می‌کنند. از نگاه آن‌ها، پس از سه سال شکست‌های تحقیرآمیز، ازجمله فتح غیرمنتظره بخشی از خاک روسیه توسط اوکراین در تابستان گذشته، این بار بخت به روسیه روی آورده است. از روز چهارشنبه، ظاهراً اوکراین از سوی متحدان خود ر‌ها شده، اروپا همچنان ناتوان و فلج است و ایالات متحده با واگذاری امتیازات گسترده به روسیه، پیش از آغاز مذاکرات، در حال از هم پاشیدن اتحاد‌های دیرینه است.

علاوه بر این، در میان انتصاب‌های کلیدی ترامپ، هیچ مقامی که دارای تخصص یا تجربه عمیق در مسائل منطقه‌ای باشد، دیده نمی‌شود، حتی کیت کلوگ، نماینده ویژه ترامپ در امور اوکراین و روسیه نیز فاقد ویژگی قابل تامل است. بدیهی است که کرملین از این خلاء حاکم بر دانش نهادی در دولت ترامپ، به نفع خود بهره‌برداری خواهد کرد.

اما آنچه بیش از همه پوتین و اطرافیانش را خوشحال می‌کند، حذف اوکراین و متحدان اروپایی‌اش از توافقی است که ترامپ مشتاق است تا شخصاً با پوتین منعقد کند. الکساندر کوتس، خبرنگار حامی جنگ طرفدار پوتین، تردید دارد که ترامپ واقعاً دوست روسیه باشد، اما در حال حاضر این حقیقت را که دو مرد سرنوشت اوکراین را تعیین می‌کنند، جشن گرفته، در حالی که اروپا دارای نقشی فرعی و حاشیه‌ای در مذاکرات پیش رو است.

 

سرخوشی برای هیچ!

ماشین تبلیغاتی کرملین، حق دارد چنین وضعیتی را جشن بگیرد، زیرا بسیاری از خواسته‌های مسکو به تحقق پیوسته است. اما در پس این سرخوشی، تردید‌های زیادی باقی مانده است. مقامات روسی پیش‌تر از غیرقابل پیش‌بینی بودن ترامپ آسیب دیده‌اند و به نظر می‌رسد که این بار کمتر از سال ۲۰۱۶ هیجان‌زده هستند.

در آن زمان، پیروزی غیرمنتظره ترامپ در انتخابات، موجی از شور و اشتیاق افراطی را در مسکو برانگیخت، اما این‌ امید‌ها در نهایت به سرخوردگی انجامید. نه‌تنها ترامپ تحریم‌های دولت اوباما علیه روسیه را لغو نکرد، بلکه به فاصله کوتاهی پس از روی کار آمدن، بسته تحریمی جدیدی علیه روسیه به امضا رساند. از همین رو، سرخوشی کنونی نیز برخی موانع اساسی در مسیر پایان جنگ را پنهان می‌کند. حتی در شرایطی که ترامپ برخی از پیش‌شرط‌های پوتین را محقق سازد، لحن سرسختانه و سازش‌ناپذیر کرملین، فضای چندانی برای انعطاف باقی نمی‌گذارد.

پوتین حتی یک گام از مواضع خود عقب‌نشینی نکرده و همچنان خواستار تسلیم اوکراین در قبال مناطقی است که نیرو‌های روسیه هرگز موفق به اشغال آن‌ها نشدند؛ امری که برای اوکراین کاملاً غیرقابل‌قبول است و در نتیجه، این مذاکرات را از همان ابتدا محکوم به شکست می‌کند.

علاوه بر این، روسیه از نظر نظامی نیز ابزار لازم برای دیکته کردن شرایط خود را در اختیار ندارد. روایت غالب مبنی بر اینکه روسیه به‌طور مداوم در حال پیشروی است و گذر زمان به نفع مسکو است، با نگاهی دقیق‌تر به دستاورد‌های ناچیز و تلفات سنگین جانی و تجهیزاتی روسیه، بی‌رنگ می‌شود.

ارتش روسیه متحمل خسارات عظیمی شده است. به‌عنوان نمونه، از ذخایر پیش از جنگ و بیش از ۱۱ هزار تانک این کشور، اکنون تنها حدود ۳ هزار دستگاه باقی مانده، که بسیاری از آن‌ها به‌صورت لاشه‌های زنگ‌زده و بدون برجک در میدان نبرد ر‌ها شده‌اند. هفت ماه پس از آنکه اوکراین بخش‌هایی از منطقه کورسک در خاک روسیه را اشغال کرد، نیرو‌های روسیه و کره شمالی هنوز موفق به بازپس‌گیری این جغرافیا نشده‌اند. حتی هفته گذشته، این نیرو‌های اوکراینی بودند که مجدداً در این منطقه پیشروی داشتند.

در همین حال، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، قاطعانه هرگونه تبادل سرزمینی (واگذاری مناطق اشغالی روسیه در ازای بخش‌هایی از اوکراین تحت اشغال روسیه) را رد کرده است، که این مسأله، دستیابی به هرگونه توافق آتش‌بس را بیش از پیش پیچیده می‌کند.

 

با این حال، اوکراین نیز به‌ شدت فرسوده شده و هیچ‌یک از طرفین از نیروی محرکه کافی برای دستیابی به یک پیروزی قاطع برخوردار نیستند. علاوه بر این، هیچ‌یک از متحدان روسیه نیز نتوانسته‌اند مسیر جنگ را به نفع مسکو تغییر دهند. آخرین‌ امید روسیه، کنار گذاشتن اوکراین توسط ترامپ است، اما کرملین ابزار مؤثری برای جهت‌دهی به تصمیمات متغیر و غیرقابل‌پیش‌بینی رئیس جمهوری آمریکا ندارد؛ مگر آن که او را تحریک کرده و غرور شکننده‌اش را تقویت کند.

از این منظر، مسکو همان‌قدر به تصمیمات غیرمنتظره ترامپ وابسته است که کی‌یف متکی است. حتی در شرایطی که رسانه‌های حکومتی کرملین سرمستانه جشن می‌گیرند، واقع‌بینانه‌تر‌ها در کانال‌های تلگرامی روسی نگاهی محتاطانه‌تر به شرایط دارند. در آنجا، تحلیل‌گران بین سرخوشی و ناامیدی در نوسان‌اند، زیرا نمی‌دانند که آیا پست بعدی ترامپ در شبکه‌های اجتماعی، پیروزی را به آنان هدیه خواهد داد یا موجب سرخوردگی‌شان خواهد شد.