ابزار جدید ایران برای دور زدن تحریم؛ نفتکشهای کوچک!
با روی کار آمدن دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، روند صادرات نفت ایران بار دیگر با اخلال مواجه شد. ایران به دنبال اخلال در روند تحریم‌ها، راه‌های متعددی برای دور زدن تحریم اتخاذ کرده است. بلومبرگ با انتشار گزارشی مدعی شده است که ایران با استفاده از نفتکشهای کوچک، نفت تحریمی خود را جابه‌جا می‌کند.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق؛ صادرات نفت ایران با تشدید تحریم‌ها بار دیگر با چالش‌های جدیدی روبه‌رو شده است. به‌رغم تشدید فشارهای آمریکا، مسئولان کشور همچنان تلاش دارند نفت ایران را به روش‌های مختلف به چین بفروشند.
بلومبرگ اخیرا با انتشار گزارشی به تلاش ایران برای ادامه صادرات نفت به چین، به‌رغم فشارهای دولت جدید آمریکا، پرداخت. با سخت‌تر شدن شرایط صادرات نفت و تشدید تحریم‌ها، ایران به جای استفاده از ابرنفتکش‌ها، به انتقال محموله‌های خود با کشتی‌های کوچک‌تر افرامکس و سوئزمکس روی آورده است.
بر اساس داده‌های کپلر، در ماه فوریه هشت نفتکش کوچک با دریافت محموله از ابرنفتکش‌ها، نفت ایران را به چین منتقل کردند. این در حالی است که در دو ماه قبل، تنها دو نفتکش این روش را به کار گرفته بودند.
از سوی دیگر، رئیس جمهوری هم به مشکلات ایجادشده برای صادرات نفت ایران در ماه‌های گذشته اشاره کرده بود. مسعود پزشکیان در جریان دفاع از عبدالناصر همتی، وزیر پیشین اقتصاد، در جریان استیضاح وی در مجلس عنوان کرد: با تشدید تحریم‌های نفتی ایران از سوی ترامپ، بسیاری از کشتی‌های ایران در دریا دچار مشکل شده‌اند. معلوم نیست چگونه باید نفت خود را تحویل بدهند؟
به نظر می‌رسد که استفاده از نفتکشهای کوچک، یکی از راه‌های تخلیه نفت سرگردانی است که پزشکیان به آن اشاره کرد. باید دید این ابتکار جدید برای صادرات نفت ایران، چه مشکلاتی برای ایران ایجاد می‌کند؟
کشتی‌های کوچک قابلیت پهلو گرفتن در بندرهای متعدد دارند
تغییر استراتژی صادرات نفت، به ایران کمک می‌کند نفت خود را از طریق انتقال‌های کشتی به کشتی پنهان و در بندرهای کم‌عمق چین مانند دانگینگ، تخلیه کند.
مقامات مسئول بندر شاندونگ چین، در دی ماه سال جاری، نفتکشهای تحت تحریم آمریکا را از پهلوگیری در این بندر منع کرده‌اند. این منطقه در سال گذشته ۱.۷۴ میلیون بشکه نفت خام در روز از ایران، روسیه و ونزوئلا وارد کرد. این حجم تجارت، ۱۷ درصد از واردات نفت چین را تشکیل می‌دهد.
پس از این اتفاق، ایران پایگاه‌های جدیدی برای تخلیه محموله‌های نفت تحریم‌شده خود پیدا کرد؛ پایگاه‌هایی که حدود ۱۵۰۰ کیلومتری جنوب شاندونگ واقع شده‌اند. در کنار این موضوع، صادرات نفت با کشتی‌های کوچک، امکان پهلو گرفتن این کشتی‌ها در بندرهای متعددی را برای ایران فراهم می‌کند.
در واقع می‌توان گفت که افزایش تحریم‌ها علیه ابرنفتکش‌ها و حساسیت بیشتر برخی بندرهای چینی نسبت به پذیرش نفت ایران، در روند انتقال کشتی به کشتی و صادرات نفت از طریق نفتکشهای کوچک موثر بوده است.
پیش‌تر، نفت ایران مستقیما از طریق ابرنفتکش‌های VLCC از جزیره خارک به چین ارسال می‌شد، اما با سخت‌گیری‌های بیشتر، نفت به مناطقی مانند نزدیکی مالزی و فجیره منتقل شد تا ردیابی محموله‌ها دشوارتر شود.
افزایش هزینه‌های دور زدن تحریم‌های نفتی
ایران با استفاده از روش‌های متعدد برای دور زدن تحریم، اندک صادرات باقی‌مانده نفت را زنده نگه داشته است. در واقع می‌توان گفت اقداماتی مانند انتقال کشتی به کشتی، استفاده از نفت‌کش‌هایی که نام ایران را حمل نمی‌کنند، استفاده از کشتی‌های کوچک و ارائه تخفیف‌های نفتی، از کارهایی است که از سر اجبار برای افزایش صادرات نفت انجام می‌شود.
اما هر یک از این راهکارها، هزینه‌های متعددی به کشور تحمیل می‌کند. به عنوان مثال، افزایش تخفیف‌های نفتی منجر به کاهش درآمدهای نفتی می‌شود. از سوی دیگر، استفاده از پرچم دیگر کشورها و انتقال کشتی به کشتی، وضعیت صادرات نفت را ناایمن می‌کند چرا که اگر مشکلی در رابطه با این ناوگان به وجود آید، امکان پیگیری حقوقی و البته جبران خسارت وجود ندارد.
موارد بیان‌شده تنها بخشی از هزینه‌ها و مشکلاتی است که دور زدن تحریم برای ایران به‌وجود آورده است. استفاده از نفتکشهای کوچک نیز می‌تواند هزینه‌های صادرات نفت برای ایران را افزایش دهد و ایران را مجبور کند به جای یک ابرنفت‌کش، از چندین نفتکش کوچک برای انتقال نفت استفاده کند. این موضوع منجر به افزایش هزینه‌های صادرات نفت می‌شود و از درآمد نفتی ایران می‌کاهد.
در نهایت باید گفت گرچه استفاده از روش‌هایی مانند جایگزینی ابرنفتکش‌ها با نفتکشهای کوچک‌تر می‌تواند ادامه صادرات نفت ایران را ممکن کند، اما استفاده از نفتکشهای کوچک‌تر هزینه حمل‌ونقل را افزایش می‌دهد.
ادامه روند تشدید تحریم‌ها، منجر به اخذ راه‌کارهای متعدد هزینه‌زا برای مسئولان نفتی کشور می‌شود. باید دید روند افزایش هزینه صادرات نفت و کاهش درآمدهای نفتی تاکجا می‌تواند ادامه یابد؟
