جولانی از علوی‌ها انتقام می‌گیرد؟
درگیریهای خونین صدها نفر را به کام مرگ کشاند
در روز‌هایی که جولانی و یارانش؛ خودشان را در یک چشم به هم زدن به دمشق رسانده و بشار اسد را وادار به خروج از سوریه کردند، به‌نظر می‌رسید که هیچ مانعی مقابل آنها وجود ندارد. اما سه ماه بعد، پس از آنکه جولانی نام خود را به احمد الشرع تغییر داد، کراوات به گردن بست و از اروپایی‌ها و امریکایی‌ها و اعراب در دمشق میزبانی کرد، دولت او با یک بحران واقعی روبه‌رو شد.
به گزارش گروه رسانه ای شرق،درگیریهای داخلی در سوریه از آخر هفته گذشته شروع شد و تا لحظه نوشتن این گزارش بیش از ۳۰۰ کشته به جای گذاشته که بسیاری از آنها از بین غیرنظامیان بوده‌اند.
ماجرا از کجا شروع شد؟
از نظر جغرافیایی، درگیری‌ها در سوریه از بنادر طرطوس و لاذقیه در ساحل دریای مدیترانه آغاز شد. در طرطوس، نزدیک به ۷۵ درصد از جمعیت را علویان سوری تشکیل می‌دهند. این شهر دومین بندر بزرگ سوریه است و روس‌ها سال‌هاست که در آن پایگاه نظامی دارند.
در لاذقیه هم بین ۶۵ تا ۷۰ درصد جمعیت را علویان تشکیل می‌دهند. لادقیه بزرگ‌تری و مهم‌ترین بندر سوریه است و از آنجایی که در زمان جنگ داخلی، اهالی شهر از بشار اسد حمایت می‌کردند و در این حمایت یک صدا بودند، درگیریهای زیادی را تجربه نکرد. در واقع هر دو بندر طرطوس و لاذقیه، از ثبات و آرامش نسبی برخوردار بودند. با این‌حال با قدرت گرفتن هیئت تحریرالشام که اغلب اعضای آن را سنی‌های تندرو تشکیل می‌دهند، اوضاع در این دو ناحیه دشوار و پیچیده شد.
دلخوری علوی‌های ساکن این دو منطقه از نوامبر سال ۲۰۲۴ شروع شد. آنها که به شدت نگران انتقام‌گیری هیئت تحریرالشام بودند، از انتشار ویدئوهایی که در آن افرادی درحال حمله به زیارتگاه‌های علویان دیده می‌شدند، به خشم آمدند و اولین جرقه اعتراضات در همان زمان زده شد، با این حال ادامه پیدا نکرد.
از سوی دیگر، گفته می‌شود که برخی از وابستگان به دولت بشار اسد، بعد از خروج اسد از دمشق؛ به سمت نواحی ساحلی طرطوس و لاذقیه رفته‌اند. در همین نقطه و در ۲۹ دسامبر سال گذشته، گروهی متشکل از همین افراد، با نام مقاومت مردمی سوریه، موجودیت خود را اعلام کرد.
در هفته‌های اخیر، دولت احمد الشرع شروع به دستگیری گروهی از چهره‌های نظامی و غیرنظامی مرتبط با بشار اسد کرد اما در طرطوس و لاذقیه، با مقاومت مردمی رو به رو شد که از خشونت هیئت تحریرالشام علیه خود ترسیده و نگران بودند. این نگرانی البته بی‌سبب نبود. دیده‌بان حقوق بشر سوریه اعلام کرده که صدها غیرنظامی که اغلب آنها از میان علوی‌ها بوده‌اند از ماه دسامبر تاامروز به دست نیروهای احمد الشرع کشته شده‌اند.
اوضاع از چه قرار است؟
در آخر هفته گذشته، منابع امنیتی در لاذقیه اعلام کردند که گروه‌های مسلح وابسته به وزارت دفاع را در نزدیکی منطقه بیت عانا هدف قرار داده‌اند. در همین درگیری‌ها یکی از اعضای وزارت دفاع سوریه جان خود را از دست داد. همزمان در السویدا که مقر دروزی‌ها، اقلیت دیگری در سوریه که نگران تامین امنیت خود از سوی دولت الشرع است و البته از سوی اسرائیل مورد حمایت قرار گرفته؛ تظاهراتی علیه دولت مرکزی دمشق انجام شد.
طبق آخرین نقشه‌های منتشر شده از درگیری‌ها، نیروهای طرفدار بشار اسد در مناطق القرداحه، بیت عانا، الدالیه، حمیمیم و المختاریه حضور دارند و در مقابل، نیروهای دولت احمد الشرع در مناطق بانیاس، جبله و لاذقیه مستقر هستند.
نیروهای دولتی در سوریه در پاسخ به اعتراضات خشونت را انتخاب کرده‌اند. برخی از مخالفان هیئت تحریرالشام آنها را متهم کرده‌اند که دست به کشتار دسته‌جمعی مخالفان در مناطق علوی‌نشین زده‌اند. در واقع این افراد به دست نیروهای وابسته به وزارت دفاع اعدام شده‌اند.
ابومحمد الجولانی سرکرده تروریست‌های حاکم بر سوریه جمعه شب؛ درگیری‌ها را به رسمیت شناخت اما در واکنش به اعتراضات مردم این کشور در مناطق شمالی گفت: ما اجازه نمی‌دهیم صلح داخلی خدشه‌دار شود. سوریه به سمت جلو حرکت کرده و هرگز به عقب برنمی‌گردد. الشرع مدعی شد که کسانی که دست به اعدام غیرنظامیان زده‌اند، محاکمه کرده و از ساکنان مناطق ساحلی حمایت می‌کند.
تاکنون کشورهای عربی که از حضور جولانی در قدرت استقبال کرده بودند، اعلام کرده‌اند که طرفدار صلح و ثبات در این کشور هستند. این ادعا در حالی مطرح شده که دستکم ۱۳ زن و کودک در میان کشته‌شدگان دیده می‌شود.
علوی‌های سوریه چه افرادی هستند؟
علوی‌ها از قرن سوم هجری در سرزمین شام حضور دارند. آنها به جایگاه ویه امام علی(ع) باور داشته و گفته می‌شود که تعدادی‌شان به مسائلی چون تناسخ اعتقاد دارند. آنها در سوریه در مناطق ساحلی چون لاذقیه و طرطوس و همچنین حماه و حمص زندگی می‌کنند. این گروه در زمان امپراطوری عثمانی با بحران‌های وحشتناکی روبه‌رو بوده و به شدت سرکوب می‌شدند. پس از استقلال سوریه در سل ۱۹۴۶؛ آنها توانستند تا در ارکان قدرت نقشی برای خود دست و پا کنند. اما ظهور حافظ اسد از بین علوی‌ها، بهترین فرصت بود تا این گروه مذهبی در سوریه، بحران‌های چند صد ساله را جبران کند. از دهه هفتاد میلادی تا سال ۲۰۲۴ و همزمان با سقوط دولت بشار اسد، علوی‌ها در بخش‌های نظامی و امنیتی سوریه مشغول به کار شدند. اما با حضور هیئت تحریرالشام در قدرت، علوی‌ها بار دیگر خود را در معرض خشونت و به عنوان شهروندان درجه دو دیدند.
نگرانی‌ها در مورد آینده علوی‌ها روزبه‌روز در حال افزایش است. حتی گیر پدرسن، فرستاده ویژه سازمان ملل در سوریه، در بیانیه‌ای گفت که «عمیقا نگران» گزارش‌ها از درگیری‌ها و کشتارهاست. واقعیت آن است که در سوریه، بعید به‌نظر می‌رسد که بشار اسد حتی با وجود حمایت‌های جمعیت ۱۳ درصدی علویان، شانس بازگشت به قدرت را داشته باشد. اما افزایش خشونت‌ها علیه علویان ممکن است به احتمال تقسیم سوریه؛ که در یک ماه گذشته مطرح شده، دامن بزند.