محمدجواد ظريف در گفتوگو با اشپيگل:
ايران مذاکره با آمريكا را غيرمحتمل نميداند
درحاليکه مسئله ايران و آمريكا، به گرهي ناگشوده تبديل شده و ترور سردار سليماني با دستور ترامپ به اين مسئله افزوده شده است، محمدجواد ظريف سخني گفته که به نظر راهکار مسئله ميآيد؛ ظريف گفته است: «ايران حتي پس از ترور سردار سليماني مذاکره با آمريكا را غيرمحتمل نميداند، به شرط آنکه آمريكا تغيير رويه دهد و تحريمها را بردارد».
اين تنها شرط ايران براي مذاکره با آمريكا است؛ شرطي که از تابستان گذشته تاکنون با واسطههاي مختلف، علني و در منظر عمومي مطرح شده است و آنهم بازگشت به نقطه برجام است؛ نقطهاي که تحريمها لغو شده بود و ايران با شش کشور ازجمله آمريكا در توافقي حضور داشت.
همچنين ظريف در بخشي از گفتوگويش با اشپيگل درباره سانحه هواپيماي اوکرايني در ايران، به ماجراي هدف قرارگرفتن هواپيماي مسافربري ايران ازسوی آمريكاييها در 32 سال پيش اشاره کرد و گفت: واشنگتن تاکنون هرگز بهطوررسمي براي اين اتفاق عذرخواهي نکرده است. حتي افسر آمريكايي مسئول اين حمله مدال گرفت، اما فردي که در ايران به اشتباه هواپيماي اوکرايني را هدف قرار داد، اکنون در زندان است. ظريف در مصاحبه با نشريه اشپيگل در پاسخ به پرسشی درباره وجود تنش ميان تهران و واشنگتن در طول 40 سال گذشته و اينکه آيا هيچ شرايطي در اين سالها به اندازه وضعيت هفتههاي گذشته خطرناک بوده است؟ اظهار كرد: ما در 40 سال گذشته بارها در آستانه وقوع جنگ قرار گرفتيم، اما اينبار بسيار خطرناک بود زيرا دولت آمريكا دست به اقدام تروريستي عليه يک مقام دولتي ايران زد. چنين چيزي پيش از اين، هرگز اتفاق نيفتاده بود.
بخشهايي از اين مصاحبه را به نقل از ايسنا بخوانيد.
اقدام آمريكا در بهشهادترساندن سردار سليماني برمبناي اطلاعات غلط انجام گرفت
محمدجواد ظريف در پاسخ به اين پرسش که احتمال تشديد بيشتر اين تنشها ميان تهران و واشنگتن وجود دارد، گفت: اقدام آمريكا در بهشهادترساندن سردار سليماني برمبناي اطلاعات غلط انجام گرفت. آمريكاييها بر اين باور بودند که ترور او ميتواند موقعيت آنها را در منطقه بهتر کند، اما آنچه اتفاق افتاده، خلاف آن بوده است. وزير خارجه، پمپئو، توييت کرد که عراقيها پس از اين اتفاق در خيابان رقص و پايکوبي کردهاند، اما ما شاهد برگزاري مراسمهاي بزرگ تشييع بوديم. اين شرايط لحظه بسيار سختي براي منطقه ايجاد کرد و بهطور قطع آمريكا از آن سود نخواهد برد.
واکنش نظامي «رسمي» ايران
او در پاسخ به اين پرسش که غير از حملات موشکي انتقامجويانه ايران به پايگاه عينالاسد، آيا احتمال اقدام ديگري ازسوي جمهوري اسلامي وجود دارد؟ بيان کرد: حمله به پايگاه نظامي آمريكاييها در عراق واکنش نظامي «رسمي» ايران بود و هيچ قصدي براي تلفات جاني در اين حملات موشکي وجود نداشت. ما از حقمان براي دفاع از خود بهگونهاي مناسب بهره برديم. اما پاسخ اصلي را مردم منطقه خواهند داد؛ آنهايي که اکنون نشان ميدهند از رفتار آمريكا بيزارند. آمريكاييها خواهند ديد که قاسم سليماني به عنوان يک شهيد بهمراتب مؤثرتر از سردار سليماني است.
او درباره اينکه آيا تندروها در آمريكا ميتوانند واکنش ايران را نشانه ضعف تلقي کنند؟ خاطرنشان کرد: ما به آمريكا آسيبهاي زيادي وارد کردهايم، زيرا با تمام توان و قدرت نظامي آنها نميتوانند مانع از حمله موشکها به پايگاههايشان شوند. اين نشان ميدهد که آمريكا چقدر آسيبپذير است. ترور سليماني آغاز پايان حضور آمريكا، بهويژه در عراق و ديگر نقاط منطقه است. ممکن است اين اتفاق همين فردا رخ ندهد، اما ما قدمتي هزاران ساله داريم و عجلهاي نداريم.
پيام پمپئو به ايران، تحريکبرانگيز، توهينآميز و تهديدآميز بود
ظريف درباره انتقال پيام ميان تهران و واشنگتن در شرايط تشديد تنشها ازطريق سوئيس بيان کرد: اين کار ابتدا ازسوي آمريكا و بهشکلي کاملا نامناسب آغاز شد. وزير خارجه، پمپئو، ديپلمات خوبي نيست. پيام او به ما، تحريکبرانگيز، توهينآميز و تهديدآميز بود. من به هيچ عنوان آن را موجب کاهش تنش نميبينم. ما نيز پس از حمله موشکي خود پيامي بسيار مناسب از طريق سوئيس براي آنها فرستاديم، بدون هرگونه شعارزدگي و گندهگويي. ما به آنها اعلام کرديم که پاسخ ما انجام شده و اگر آنها دست به اقدام ديگري نزنند، ما نيز کاري نخواهيم کرد و بهعلاوه ما مسئول رفتار ديگران نيستيم.
وزير امورخارجه کشورمان در پاسخ به پرسشی درباره تأثير شهادت سردار سليماني بر ايران و سياستهايش در منطقه تأکيد کرد که او شخصيتي بسيار بسيار مهم بوده و نبودنش نيز براي ايران، يک فقدان است اما اين اتفاق تأثيري بر سياست ايران در منطقه ندارد.
او ادامه داد: آمريكا، اروپا و تمام جامعه بينالملل مديون سردار سليماني براي شکست داعش هستند. آمريكا واقعيات منطقه را درک نميکند. آنها هميشه درباره نيروهاي نيابتي صحبت ميکنند، اما ايران چنين نيروهايي ندارد. اين نيروهاي نيابتي نيستند که ميليونها انسان را براي تشييع سردار سليماني به خيابان ميآورند.
مردم ايران حق داشتند از سقوط هواپيما ناراحت باشند
وي در پاسخ به سؤالي درباره برخي اعتراضات در ايران پس از سانحه هواپيماي اوکرايني گفت که مردم ايران حق داشتند ناراحت باشند زيرا به دليل کشتهشدن جمعيت زيادي از جوانان نخبه کشور در اين حادثه شوکه شده بودند و اين، شرايطي بسيار احساساتي بود.
رئيس دستگاه ديپلماسي ايران در پاسخ به سؤالي درباره تعلل دولت براي پذيرش مسئوليت هدف قرار گرفتن هواپيماي اوکرايني توسط نيروهاي نظامي ايران خاطرنشان کرد: اين، وضعيتي پيچيده در برهه زماني بسيار پيچيدهاي بود. سايرين حتي به مدت زمان بيشتري نياز داشتند. تقريبا 32 سال پيش بود که آمريكا يک هواپيماي مسافربري ايران را هدف قرار داد. آنها هرگز بهطور رسمي عذرخواهي نکردهاند. حتي افسر آمريكايي مسئول اين حمله مدال گرفت اما فردي که در ايران به اشتباه هواپيماي اوکرايني را هدف قرار داد، اکنون در زندان است.
وي افزود: مردم حق داشتند نسبت به اينکه چرا حقيقت از آنها دريغ شده بود، معترض باشند اما دولت مسئول آن نبود. من دو روز پس از وقوع حادثه از حقيقت مطلع شدم. اين زماني بود که مقامات ارشد در نيروي نظامي ايران به اين نتيجه نهايي رسيدند که هواپيما به دليل خطاي انساني هدف قرار گرفت. به محض آنکه اين نتيجهگيري به رهبر انقلاب
اطلاعرساني شد، وي خواستار علنيشدن آن شد. صبح روز شنبه بود. آن هفتهها بسيار دردناک بودند.
بستهنشدن حريم هوايي ايران يک تصميم فني و سياسي بود
ظريف درباره بستهنشدن حريم هوايي ايران در شب حادثه گفت: اين يک تصميم فني همچنين يک تصميم سياسي بود. تهران در محدوده درگيريها نبود. ما هشت سال با عراق در جنگ بوديم درحاليکه هرگز حريم هوايي خود را نبستيم.
اين ديپلمات ارشد ايران در پاسخ به سؤالي درباره وجود تحقيقات بينالمللي درخصوص اين حادثه تصريح کرد: ما از اوکراينيها به عنوان صاحب هواپيما و شرکت بویينگ براي مشارکت در تحقيقات دعوت کرديم. ما پذيراي حضور ديگران در اين تحقيقات هستيم. هم اکنون نيز در حال انجام تحقيقات مناسب طبق استانداردهاي بينالمللي هستيم.
دانشجويان معترض نيازمند توجه هستند
وي در ادامه اين مصاحبه بار ديگر از خشم مردم پس از سانحه هواپيماي اوکرايني دفاع کرد و گفت: دانشجويان معترض نيازمند توجه هستند اما اگر شما ميخواهيد نگرانيهاي آنها را به عنوان يک نيروي مخالف عليه دولت تلقي کنيد، پس بايد آن را بر برابر حضور گسترده مردم در مراسم تشييع سردار سليماني قرار دهيد. ما نبايد صداي نارضايتيها، صداي مخالفتها و صداي کساني را که زندگي روزمرهشان بر اثر تروريسم اقتصادي آمريكا نابود شده است ناديده بگيريم. هرچند سايريني هم وجود دارند که براي بزرگداشت مردي که با تروريسم جنگيد و از کشورشان دفاع کرد به خيابانها آمدند. ما يک کشور تکصدايي نيستيم. صداهاي مختلفي در ايران وجود دارد و مردم حق دارند نظراتشان را بيان کنند.
همچنين محمدجواد ظريف در پاسخ به سؤالي درباره برخي اعتراضات آبان ماه در ايران و گزارشات ادعايي درباره شمار کشتهشدگان در اين ناآراميها تأکيد کرد که اين حوادث براي ايران، جزء بدترين دورهها بوده است اما آمارها درباره تعداد کشتهها کاملا غلط بوده و حتي کمتر از يکسوم آن چيزي بوده که در اين گزارشات آمده است.
ظريف درباره سردادن برخي شعارها در جريان اين اعتراضات گفت: نارضايتيهايي در ايران وجود دارد اما نگراني من به عنوان وزير امورخارجه اين است که جامعه بينالملل نسبت به اين مسئله دچار سوءتفاهم است. من به غرب درباره اين سوءتفاهمات که به سياستهاي غلط ميانجامد، هشدار ميدهم. رئيسجمهور ترامپ تصور ميکرد که با بازگرداندن تحريمها، دولت در عرض چند ماه فروميپاشد اما او اکنون حدود دو سال است که کارزار «فشار حداکثري» را عليه ايران دنبال ميکند اما هنوز هم به هدف مورد نظرش نرسيده است.
اروپا به تعهداتش در برجام عمل نکرد
وي در پاسخ به سؤالي درباره خروج آمريكا از برجام و سپس بازگشت تحريمها و همچنين تصميم اخير اروپاييها براي فعالسازي مکانيسم حل اختلافات، با بيان اينکه متأسفانه اروپاييها به ايران به عنوان يک شريک نگاه نميکنند، اظهار کرد: طبق برجام ايران ميبايست از منافع اقتصادي اين توافق بهرهمند شود اما اروپاييها هيچ کاري نکردند. آنها به تعهداتشان عمل نکردند. اين مقام ارشد کشورمان در پاسخ به اين سؤال که اروپاييها به دليل آنچه آن را نقض توافق از سوي ايران ميدانند، دست به چنين کاري زدهاند، بيان کرد: ما توافق را نقض نکردهايم و کاملا مطابق برجام عمل ميکنيم. اگر آنها ميخواهند به تعهدات خود عمل کنند. ما هم آمادهايم تا خيلي فوري به اجراي کامل توافق بازگرديم؛ اما عمل به تعهد به اين معني نيست که فقط در کلام بگويند به برجام پايبند هستند. ما هم ميتوانيم همين را بگویيم. ما توافق را ميخواهيم، ما عاشق اين توافق هستيم. کلمات راحت به زبان ميآيند. اروپا بايد يک اقدام حقيقي به ما نشان دهد؛ اما آنها تاکنون چه کردهاند؟
اروپاييها هنوز نتوانستهاند يک تراکنش موفقيتآميز از طريق اينستکس انجام دهند
او درباره سازوکار مالي اروپا با ايران، موسوم به اينستکس گفت: اينستکس اساسا يک شرکت حسابداري است که با وجود گذشت بيش از يکسالو نيم از خروج آمريكا از برجام، اروپاييها هنوز نتوانستهاند يک تراکنش موفقيتآميز (از طريق آن) انجام دهند.
ظريف در پاسخ به اينکه آيا توافق هستهاي مرده است؟ تأکيد کرد: خير. بازرسيها و راستيآزماييها درباره فعاليتهاي هستهاي ايران ادامه دارد که بخش مهمي از توافق هستند. اروپاييها به تعهداتشان عمل نکردهاند؛ اما اين به معني مرگ برجام نيست.
تنها به اين دليل که چشمان آبي دارند
او درباره مهلت 30روزه ايران و اروپا براي رسيدن به يک توافق (پس از فعالسازي مکانيسم ماشه) و اينکه در صورت به نتيجه نرسيدن آنها، مسئله به شوراي امنيت سازمان ملل ميرود، تصريح کرد: اروپاييها هيچگونه مبناي قانوني براي فعالکردن مکانيسم حل اختلافات ندارند. آنها فقط بهايندليل موضوعي را به شوراي امنيت ارجاع ميدهند که اروپايي هستند و چشمان آبي دارند. فقط ما نيستيم که اينگونه فکر ميکنيم؛ بلکه روسها و چينيها هم همين عقيده را دارند.
ظريف درباره انتظار ايران از اروپاييها گفت: اين يک فاجعه براي اروپاييهاست که نوکر آمريكا باشند. هر کسي که يکجانبهگرايي را بپذيرد، در حال کمک به آنها (آمريكا) است. اروپاييها نميتوانند در برابر ترامپ سر خم کنند و درعينحال نقش يک فرد قوي را در برابر ايران بازي کنند.
او در پاسخ به اينکه اگر تحريمهاي سازمان ملل بازگردد، پاسخ ايران چه خواهد بود؟ خاطرنشان کرد که حسن روحاني، رئيسجمهوري ايران، در نامهاي به طرفهاي توافق اعلام کرده است که در صورت بازگشت دوباره تحريمهاي سازمان ملل، ايران اقدامات مختلفي ازجمله خروج احتمالي از پيمان منع گسترش سلاحهاي هستهاي (انپيتي) را انجام خواهد داد. او در ادامه تأکيد کرد که اروپاييها مسئول تمام پيامدهاي آن هستند.
تصميم ما براي نساختن بمب اتم از معاهده انپيتي نشئت نگرفته است
وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در پاسخ به اينکه آيا خروج از انپيتي به معني قرارگرفتن ايران در مسير توليد سلاح هستهاي است؟ گفت: تصميم ما براي نساختن بمب اتم از معاهده انپيتي نشئت نگرفته؛ بلکه ناشي از اعتقادات اخلاقي و استراتژي ما است. ظريف در پاسخ به اين سؤال که آيا ترور سردار سليماني ملاحظات استراتژيک (ايران) را تغيير ميدهد؟ تصريح کرد که خير؛ زيرا ملاحظات اخلاقي بر مبناي رفتار غيرقانوني دیگران تعيين نميشود. او در ادامه خاطرنشان کرد: رهبر انقلاب يک فتوا داده است که توليد سلاحهاي کشتار جمعي را ممنوع ميکند.
ما کماکان بر سر ميز مذاکره هستيم
ظريف همچنين در پاسخ به سؤالي مبني بر اينکه آيا مذاکره با آمريكا پس از ترور سردار سليماني را غيرمحتمل ميدانيد؟ اظهار کرد: خير، من هرگز چنين امکاني را رد نميکنم؛ به شرط آنکه آنها رويکرد خود را تغيير دهند و واقعيات را به رسميت بشناسند. از نظر ما مهم نيست که چه کسي در کاخ سفيد مينشيند. چيزي که اهميت دارد، نحوه رفتار آنهاست. دولت ترامپ ميتواند گذشتهاش را جبران کند؛ تحريمها را بردارد و به ميز مذاکره بازگردد. ما کماکان بر سر ميز مذاکره هستيم. آنها ميز را ترک کردهاند. آمريكا آسيب بزرگي به مردم ايران زده است. روزي که آنها براي جبران کاري بکنند، خواهد آمد. ما صبر زيادي داريم.
درحاليکه مسئله ايران و آمريكا، به گرهي ناگشوده تبديل شده و ترور سردار سليماني با دستور ترامپ به اين مسئله افزوده شده است، محمدجواد ظريف سخني گفته که به نظر راهکار مسئله ميآيد؛ ظريف گفته است: «ايران حتي پس از ترور سردار سليماني مذاکره با آمريكا را غيرمحتمل نميداند، به شرط آنکه آمريكا تغيير رويه دهد و تحريمها را بردارد».
اين تنها شرط ايران براي مذاکره با آمريكا است؛ شرطي که از تابستان گذشته تاکنون با واسطههاي مختلف، علني و در منظر عمومي مطرح شده است و آنهم بازگشت به نقطه برجام است؛ نقطهاي که تحريمها لغو شده بود و ايران با شش کشور ازجمله آمريكا در توافقي حضور داشت.
همچنين ظريف در بخشي از گفتوگويش با اشپيگل درباره سانحه هواپيماي اوکرايني در ايران، به ماجراي هدف قرارگرفتن هواپيماي مسافربري ايران ازسوی آمريكاييها در 32 سال پيش اشاره کرد و گفت: واشنگتن تاکنون هرگز بهطوررسمي براي اين اتفاق عذرخواهي نکرده است. حتي افسر آمريكايي مسئول اين حمله مدال گرفت، اما فردي که در ايران به اشتباه هواپيماي اوکرايني را هدف قرار داد، اکنون در زندان است. ظريف در مصاحبه با نشريه اشپيگل در پاسخ به پرسشی درباره وجود تنش ميان تهران و واشنگتن در طول 40 سال گذشته و اينکه آيا هيچ شرايطي در اين سالها به اندازه وضعيت هفتههاي گذشته خطرناک بوده است؟ اظهار كرد: ما در 40 سال گذشته بارها در آستانه وقوع جنگ قرار گرفتيم، اما اينبار بسيار خطرناک بود زيرا دولت آمريكا دست به اقدام تروريستي عليه يک مقام دولتي ايران زد. چنين چيزي پيش از اين، هرگز اتفاق نيفتاده بود.
بخشهايي از اين مصاحبه را به نقل از ايسنا بخوانيد.
اقدام آمريكا در بهشهادترساندن سردار سليماني برمبناي اطلاعات غلط انجام گرفت
محمدجواد ظريف در پاسخ به اين پرسش که احتمال تشديد بيشتر اين تنشها ميان تهران و واشنگتن وجود دارد، گفت: اقدام آمريكا در بهشهادترساندن سردار سليماني برمبناي اطلاعات غلط انجام گرفت. آمريكاييها بر اين باور بودند که ترور او ميتواند موقعيت آنها را در منطقه بهتر کند، اما آنچه اتفاق افتاده، خلاف آن بوده است. وزير خارجه، پمپئو، توييت کرد که عراقيها پس از اين اتفاق در خيابان رقص و پايکوبي کردهاند، اما ما شاهد برگزاري مراسمهاي بزرگ تشييع بوديم. اين شرايط لحظه بسيار سختي براي منطقه ايجاد کرد و بهطور قطع آمريكا از آن سود نخواهد برد.
واکنش نظامي «رسمي» ايران
او در پاسخ به اين پرسش که غير از حملات موشکي انتقامجويانه ايران به پايگاه عينالاسد، آيا احتمال اقدام ديگري ازسوي جمهوري اسلامي وجود دارد؟ بيان کرد: حمله به پايگاه نظامي آمريكاييها در عراق واکنش نظامي «رسمي» ايران بود و هيچ قصدي براي تلفات جاني در اين حملات موشکي وجود نداشت. ما از حقمان براي دفاع از خود بهگونهاي مناسب بهره برديم. اما پاسخ اصلي را مردم منطقه خواهند داد؛ آنهايي که اکنون نشان ميدهند از رفتار آمريكا بيزارند. آمريكاييها خواهند ديد که قاسم سليماني به عنوان يک شهيد بهمراتب مؤثرتر از سردار سليماني است.
او درباره اينکه آيا تندروها در آمريكا ميتوانند واکنش ايران را نشانه ضعف تلقي کنند؟ خاطرنشان کرد: ما به آمريكا آسيبهاي زيادي وارد کردهايم، زيرا با تمام توان و قدرت نظامي آنها نميتوانند مانع از حمله موشکها به پايگاههايشان شوند. اين نشان ميدهد که آمريكا چقدر آسيبپذير است. ترور سليماني آغاز پايان حضور آمريكا، بهويژه در عراق و ديگر نقاط منطقه است. ممکن است اين اتفاق همين فردا رخ ندهد، اما ما قدمتي هزاران ساله داريم و عجلهاي نداريم.
پيام پمپئو به ايران، تحريکبرانگيز، توهينآميز و تهديدآميز بود
ظريف درباره انتقال پيام ميان تهران و واشنگتن در شرايط تشديد تنشها ازطريق سوئيس بيان کرد: اين کار ابتدا ازسوي آمريكا و بهشکلي کاملا نامناسب آغاز شد. وزير خارجه، پمپئو، ديپلمات خوبي نيست. پيام او به ما، تحريکبرانگيز، توهينآميز و تهديدآميز بود. من به هيچ عنوان آن را موجب کاهش تنش نميبينم. ما نيز پس از حمله موشکي خود پيامي بسيار مناسب از طريق سوئيس براي آنها فرستاديم، بدون هرگونه شعارزدگي و گندهگويي. ما به آنها اعلام کرديم که پاسخ ما انجام شده و اگر آنها دست به اقدام ديگري نزنند، ما نيز کاري نخواهيم کرد و بهعلاوه ما مسئول رفتار ديگران نيستيم.
وزير امورخارجه کشورمان در پاسخ به پرسشی درباره تأثير شهادت سردار سليماني بر ايران و سياستهايش در منطقه تأکيد کرد که او شخصيتي بسيار بسيار مهم بوده و نبودنش نيز براي ايران، يک فقدان است اما اين اتفاق تأثيري بر سياست ايران در منطقه ندارد.
او ادامه داد: آمريكا، اروپا و تمام جامعه بينالملل مديون سردار سليماني براي شکست داعش هستند. آمريكا واقعيات منطقه را درک نميکند. آنها هميشه درباره نيروهاي نيابتي صحبت ميکنند، اما ايران چنين نيروهايي ندارد. اين نيروهاي نيابتي نيستند که ميليونها انسان را براي تشييع سردار سليماني به خيابان ميآورند.
مردم ايران حق داشتند از سقوط هواپيما ناراحت باشند
وي در پاسخ به سؤالي درباره برخي اعتراضات در ايران پس از سانحه هواپيماي اوکرايني گفت که مردم ايران حق داشتند ناراحت باشند زيرا به دليل کشتهشدن جمعيت زيادي از جوانان نخبه کشور در اين حادثه شوکه شده بودند و اين، شرايطي بسيار احساساتي بود.
رئيس دستگاه ديپلماسي ايران در پاسخ به سؤالي درباره تعلل دولت براي پذيرش مسئوليت هدف قرار گرفتن هواپيماي اوکرايني توسط نيروهاي نظامي ايران خاطرنشان کرد: اين، وضعيتي پيچيده در برهه زماني بسيار پيچيدهاي بود. سايرين حتي به مدت زمان بيشتري نياز داشتند. تقريبا 32 سال پيش بود که آمريكا يک هواپيماي مسافربري ايران را هدف قرار داد. آنها هرگز بهطور رسمي عذرخواهي نکردهاند. حتي افسر آمريكايي مسئول اين حمله مدال گرفت اما فردي که در ايران به اشتباه هواپيماي اوکرايني را هدف قرار داد، اکنون در زندان است.
وي افزود: مردم حق داشتند نسبت به اينکه چرا حقيقت از آنها دريغ شده بود، معترض باشند اما دولت مسئول آن نبود. من دو روز پس از وقوع حادثه از حقيقت مطلع شدم. اين زماني بود که مقامات ارشد در نيروي نظامي ايران به اين نتيجه نهايي رسيدند که هواپيما به دليل خطاي انساني هدف قرار گرفت. به محض آنکه اين نتيجهگيري به رهبر انقلاب
اطلاعرساني شد، وي خواستار علنيشدن آن شد. صبح روز شنبه بود. آن هفتهها بسيار دردناک بودند.
بستهنشدن حريم هوايي ايران يک تصميم فني و سياسي بود
ظريف درباره بستهنشدن حريم هوايي ايران در شب حادثه گفت: اين يک تصميم فني همچنين يک تصميم سياسي بود. تهران در محدوده درگيريها نبود. ما هشت سال با عراق در جنگ بوديم درحاليکه هرگز حريم هوايي خود را نبستيم.
اين ديپلمات ارشد ايران در پاسخ به سؤالي درباره وجود تحقيقات بينالمللي درخصوص اين حادثه تصريح کرد: ما از اوکراينيها به عنوان صاحب هواپيما و شرکت بویينگ براي مشارکت در تحقيقات دعوت کرديم. ما پذيراي حضور ديگران در اين تحقيقات هستيم. هم اکنون نيز در حال انجام تحقيقات مناسب طبق استانداردهاي بينالمللي هستيم.
دانشجويان معترض نيازمند توجه هستند
وي در ادامه اين مصاحبه بار ديگر از خشم مردم پس از سانحه هواپيماي اوکرايني دفاع کرد و گفت: دانشجويان معترض نيازمند توجه هستند اما اگر شما ميخواهيد نگرانيهاي آنها را به عنوان يک نيروي مخالف عليه دولت تلقي کنيد، پس بايد آن را بر برابر حضور گسترده مردم در مراسم تشييع سردار سليماني قرار دهيد. ما نبايد صداي نارضايتيها، صداي مخالفتها و صداي کساني را که زندگي روزمرهشان بر اثر تروريسم اقتصادي آمريكا نابود شده است ناديده بگيريم. هرچند سايريني هم وجود دارند که براي بزرگداشت مردي که با تروريسم جنگيد و از کشورشان دفاع کرد به خيابانها آمدند. ما يک کشور تکصدايي نيستيم. صداهاي مختلفي در ايران وجود دارد و مردم حق دارند نظراتشان را بيان کنند.
همچنين محمدجواد ظريف در پاسخ به سؤالي درباره برخي اعتراضات آبان ماه در ايران و گزارشات ادعايي درباره شمار کشتهشدگان در اين ناآراميها تأکيد کرد که اين حوادث براي ايران، جزء بدترين دورهها بوده است اما آمارها درباره تعداد کشتهها کاملا غلط بوده و حتي کمتر از يکسوم آن چيزي بوده که در اين گزارشات آمده است.
ظريف درباره سردادن برخي شعارها در جريان اين اعتراضات گفت: نارضايتيهايي در ايران وجود دارد اما نگراني من به عنوان وزير امورخارجه اين است که جامعه بينالملل نسبت به اين مسئله دچار سوءتفاهم است. من به غرب درباره اين سوءتفاهمات که به سياستهاي غلط ميانجامد، هشدار ميدهم. رئيسجمهور ترامپ تصور ميکرد که با بازگرداندن تحريمها، دولت در عرض چند ماه فروميپاشد اما او اکنون حدود دو سال است که کارزار «فشار حداکثري» را عليه ايران دنبال ميکند اما هنوز هم به هدف مورد نظرش نرسيده است.
اروپا به تعهداتش در برجام عمل نکرد
وي در پاسخ به سؤالي درباره خروج آمريكا از برجام و سپس بازگشت تحريمها و همچنين تصميم اخير اروپاييها براي فعالسازي مکانيسم حل اختلافات، با بيان اينکه متأسفانه اروپاييها به ايران به عنوان يک شريک نگاه نميکنند، اظهار کرد: طبق برجام ايران ميبايست از منافع اقتصادي اين توافق بهرهمند شود اما اروپاييها هيچ کاري نکردند. آنها به تعهداتشان عمل نکردند. اين مقام ارشد کشورمان در پاسخ به اين سؤال که اروپاييها به دليل آنچه آن را نقض توافق از سوي ايران ميدانند، دست به چنين کاري زدهاند، بيان کرد: ما توافق را نقض نکردهايم و کاملا مطابق برجام عمل ميکنيم. اگر آنها ميخواهند به تعهدات خود عمل کنند. ما هم آمادهايم تا خيلي فوري به اجراي کامل توافق بازگرديم؛ اما عمل به تعهد به اين معني نيست که فقط در کلام بگويند به برجام پايبند هستند. ما هم ميتوانيم همين را بگویيم. ما توافق را ميخواهيم، ما عاشق اين توافق هستيم. کلمات راحت به زبان ميآيند. اروپا بايد يک اقدام حقيقي به ما نشان دهد؛ اما آنها تاکنون چه کردهاند؟
اروپاييها هنوز نتوانستهاند يک تراکنش موفقيتآميز از طريق اينستکس انجام دهند
او درباره سازوکار مالي اروپا با ايران، موسوم به اينستکس گفت: اينستکس اساسا يک شرکت حسابداري است که با وجود گذشت بيش از يکسالو نيم از خروج آمريكا از برجام، اروپاييها هنوز نتوانستهاند يک تراکنش موفقيتآميز (از طريق آن) انجام دهند.
ظريف در پاسخ به اينکه آيا توافق هستهاي مرده است؟ تأکيد کرد: خير. بازرسيها و راستيآزماييها درباره فعاليتهاي هستهاي ايران ادامه دارد که بخش مهمي از توافق هستند. اروپاييها به تعهداتشان عمل نکردهاند؛ اما اين به معني مرگ برجام نيست.
تنها به اين دليل که چشمان آبي دارند
او درباره مهلت 30روزه ايران و اروپا براي رسيدن به يک توافق (پس از فعالسازي مکانيسم ماشه) و اينکه در صورت به نتيجه نرسيدن آنها، مسئله به شوراي امنيت سازمان ملل ميرود، تصريح کرد: اروپاييها هيچگونه مبناي قانوني براي فعالکردن مکانيسم حل اختلافات ندارند. آنها فقط بهايندليل موضوعي را به شوراي امنيت ارجاع ميدهند که اروپايي هستند و چشمان آبي دارند. فقط ما نيستيم که اينگونه فکر ميکنيم؛ بلکه روسها و چينيها هم همين عقيده را دارند.
ظريف درباره انتظار ايران از اروپاييها گفت: اين يک فاجعه براي اروپاييهاست که نوکر آمريكا باشند. هر کسي که يکجانبهگرايي را بپذيرد، در حال کمک به آنها (آمريكا) است. اروپاييها نميتوانند در برابر ترامپ سر خم کنند و درعينحال نقش يک فرد قوي را در برابر ايران بازي کنند.
او در پاسخ به اينکه اگر تحريمهاي سازمان ملل بازگردد، پاسخ ايران چه خواهد بود؟ خاطرنشان کرد که حسن روحاني، رئيسجمهوري ايران، در نامهاي به طرفهاي توافق اعلام کرده است که در صورت بازگشت دوباره تحريمهاي سازمان ملل، ايران اقدامات مختلفي ازجمله خروج احتمالي از پيمان منع گسترش سلاحهاي هستهاي (انپيتي) را انجام خواهد داد. او در ادامه تأکيد کرد که اروپاييها مسئول تمام پيامدهاي آن هستند.
تصميم ما براي نساختن بمب اتم از معاهده انپيتي نشئت نگرفته است
وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در پاسخ به اينکه آيا خروج از انپيتي به معني قرارگرفتن ايران در مسير توليد سلاح هستهاي است؟ گفت: تصميم ما براي نساختن بمب اتم از معاهده انپيتي نشئت نگرفته؛ بلکه ناشي از اعتقادات اخلاقي و استراتژي ما است. ظريف در پاسخ به اين سؤال که آيا ترور سردار سليماني ملاحظات استراتژيک (ايران) را تغيير ميدهد؟ تصريح کرد که خير؛ زيرا ملاحظات اخلاقي بر مبناي رفتار غيرقانوني دیگران تعيين نميشود. او در ادامه خاطرنشان کرد: رهبر انقلاب يک فتوا داده است که توليد سلاحهاي کشتار جمعي را ممنوع ميکند.
ما کماکان بر سر ميز مذاکره هستيم
ظريف همچنين در پاسخ به سؤالي مبني بر اينکه آيا مذاکره با آمريكا پس از ترور سردار سليماني را غيرمحتمل ميدانيد؟ اظهار کرد: خير، من هرگز چنين امکاني را رد نميکنم؛ به شرط آنکه آنها رويکرد خود را تغيير دهند و واقعيات را به رسميت بشناسند. از نظر ما مهم نيست که چه کسي در کاخ سفيد مينشيند. چيزي که اهميت دارد، نحوه رفتار آنهاست. دولت ترامپ ميتواند گذشتهاش را جبران کند؛ تحريمها را بردارد و به ميز مذاکره بازگردد. ما کماکان بر سر ميز مذاکره هستيم. آنها ميز را ترک کردهاند. آمريكا آسيب بزرگي به مردم ايران زده است. روزي که آنها براي جبران کاري بکنند، خواهد آمد. ما صبر زيادي داريم.