آیا روابط ترکیه و آمریکا رو به بهبود است؟

‌‌ترکیه از آغاز مکانیسم راهبردی میان ترکیه و آمریکا در تاریخ 4 آوریل خبر می‌دهد. این تصمیم در دیدار سدات اونال معاون وزیر خارجه ترکیه با خانم «ویکتوریا نولاند» مشاور امور سیاسی وزارت خارجه آمریکا اتخاذ شد.

نولاند در چارچوب برنامه سفر به فرانسه، ترکیه، یونان، قبرس و آلمان به آنکارا سفر داشت. هدف این برنامه «تقویت بیشتر روابط دوجانبه، تأکید بر حمایت از اوکراین و هماهنگی پاسخ به جنگ آغازشده توسط روسیه و هماهنگی تلاش‌ها علیه روسیه به‌دلیل بحران اوکراین» اعلام شد. نولاند و هیئت همراهش با ابراهیم کالین سخنگو و مشاور امنیت و سیاست‌ خارجی ریاست‌جمهوری نیز دیدار داشت. در این دیدار علاوه بر ارزیابی دیدار هیئت‌های روسیه و اوکراین در استانبول، موضوعات مربوط به جنگ روسیه و اوکراین، سوریه، آذربایجان، ارمنستان و اسرائیل، امنیت انرژی، همکاری‌های دفاعی، روابط دوجانبه سیاسی و اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت. معاون وزیر خارجه آمریکا در امور سیاسی در مصاحبه‌ای با تأکید بر اهمیت موضع ترکیه گفت: «روابط دوستانه اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه با زلنسکی و پوتین، در برگزاری مذاکرات صلح در ترکیه مؤثر بود. این یک فضای اعتماد برای پایان‌دادن به جنگ را فراهم می‌کند. قدرت و موقعیت جغرافیایی ترکیه در دریای سیاه بسیار مهم است. دریای سیاه می‌توانست یک مسیر ترانزیتی در این جنگ باشد که خوشبختانه ترکیه اجازه آن را نداد.

در گفت‌وگوهایی که با دولت ترکیه داشتیم، آنها اعلام کردند که واقعا روی این موضوع حساس هستند و اجازه نمی‌دهند تحریم‌های علیه روسیه از طریق خاک ترکیه نقض شود. در این مرحله همکاری با یکدیگر مهم است. ترکیه به‌عنوان یک کشور هم‌پیمان ناتو برای خرید تسلیحات دفاع هوایی از روسیه تصمیم گرفت. این موضوع ما را نگران می‌کند. دولت ترکیه و هم شهروندان این کشور به‌وضوح دیده‌اند که وقتی مهمات و سیستم‌های دفاع هوایی از روسیه خریداری می‌شود، همان‌طور که در اوکراین مشاهده می‌شود، این سلاح‌ها برای ترکیه در میدان نبرد هیچ امتیازی ایجاد نمی‌کند.

در مورد جنگنده‌های F-16 در حال گفت‌وگو بوده و منتظر خواسته‌های ترکیه در این زمینه هستیم».‌ترک‌ها مدعی‌اند مذاکرات نمایندگان روسیه و اوکراین به ابتکار ترکیه، موجب آغاز روند جدید گفت‌و‌گوهای آنکارا با آمریکا شد. اردوغان و بایدن در دیدار 31 اکتبر 2021 خود در رم در حاشیه اجلاس ناتو، درخصوص امکان تشکیل مکانیسم راهبردی گفت‌وگو کرده بودند. اگرچه هنوز درخصوص سطح مکانیسم راهبردی با آمریکا، اینکه دیدارها در چه سطحی انجام خواهد شد، توضیحی ارائه نشده اما ترکیه مدعی است به‌منظور شکل‌گیری پایه تجاری مکانیسم مذکور، ماریسا لاگو قائم مقام وزارت تجارت آمریکا در 6-5 آوریل به آنکارا خواهد آمد. هنوز مشخص نیست که آیا این پروسه به حذف تحریم‌های آمریکا علیه ترکیه منجر خواهد شد یا نه؟‌مقامات ترکیه دائما موفقیت‌های دیپلماسی خود را برجسته می‌کنند که بی‌شک این وضعیت از چرخش در موضع اردوغان در سیاست خارجی که متأثر از بحران اقتصادی و اثرات آن است، نشئت می‌گیرد. تردیدی نیست دستور کار دیپلماتیک ترکیه در مقایسه با سال گذشته تفاوت کرده است. روند عادی‌سازی روابط با امارات، اسرائیل، عربستان و سیاست آنکارا در بحران اوکراین در این تغییر سیاست نقش دارد. ورود ترکیه به روند عادی‌سازی روابط با آمریکا علی‌رغم اینکه از اوکراین حمایت کرد و در تحریم‌های اعلام‌شده علیه روسیه شرکت نکرد نشانگر تغییر سیاست این کشور است. آنکارا سعی دارد پوتین و زلنسکی را در ترکیه گرد هم بیاورد. اگر این هدف تحقق یابد، نتیجه سیاست خارجی ترکیه چه در منطقه و در داخل این کشور نمایان خواهد شد. اما اینکه آیا این اقدام می‌تواند منجر به عبور از بحران اقتصادی و پیروزی اردوغان در انتخابات 2023 شود، هنوز در ابهام قرار دارد.‌روابط ترکیه و آمریکا در سال‌های اخیر به‌دلیل حذف ترکیه از برنامه فروش جنگنده‌های F-35 آمریکا به ترکیه به‌بهانه خرید سامانه‌های اس-400 متشنج شد. ترکیه اخیرا ادعا کرده وزارت امور خارجه آمریکا در خصوص فروش جنگنده‌های اف -16 که ترکیه پیش از این درخواست کرده بود، نامه‌ای به کنگره آمریکا ارسال کرد. در این نامه آمده است «دولت بایدن بر این باور است که فروش احتمالی جنگنده‌های اف -16 به ترکیه در راستای منافع امنیت ملی آمریکا و در خدمت وحدت بلندمدت ناتو خواهد بود». ترکیه در ماه‌های پایانی سال 2021 درخواست خرید 40 فروند جنگنده F-16 از آمریکا را داشت. این درخواست همچنین شامل مدرنیزاسیون 80 فروند جنگنده اف-16 در ناوگان نیروی هوایی ترکیه بود. اردوغان در 10 مارس 2022 در تماس تلفنی با بایدن ضمن اشاره به اینکه انتظار دارد تقاضای ترکیه شامل خرید 40 فروند جنگنده اف-16 جدید از آمریکا و مدرنیزاسیون جنگنده‌های اف- 16 در اسرع وقت نهایی شود، تأکید کرده بود زمان لغو تحریم‌های ناعادلانه علیه ترکیه در حوزه صنایع دفاعی فرا رسیده است.