تورم در وضعیت هشدار

ایران به‌سرعت به تورم سه‌رقمی نزدیک می‌شود؛ این موضوعی است که کارشناسان و فعالان اقتصادی نسبت به آن هشدار می‌دهند. لطفعلی بخشی، اقتصاددان، به «شرق» می‌گوید در شرایطی که دولت با کسری شدید بودجه دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، بدون توجه به شرایط، پول‌پاشی دست‌و‌دلبازانه‌ای در پیش گرفته است. به‌عنوان مثال ساخت چهار میلیون مسکن دولتی با منابع بانکی، تنوع‌دادن دست‌و‌دلبازانه به انواع یارانه‌ها، افزایش حقوق بازنشستگان با وجود بحران در صندوق‌های بازنشستگی، افزایش حقوق معلمان و کارمندان و اصناف مختلف نمونه‌هایی از این امر هستند. او ادامه می‌دهد: بخشی از پول‌پاشی‌ها هم به صورت غیرمستقیم است. به‌عنوان مثال دولت گندم را با نرخ تضمینی ۱۱‌هزار‌و ۵۰۰ تومان از کشاورزان می‌خرد و آرد می‌کند و با یک‌دهم قیمت می‌فروشد. باید پرسید در وضعیتی که دولت گرفتار کسری شدید بودجه است، پول این اقدامات از کجا می‌آید؟ بخشی توضیح می‌دهد که پاسخ این پرسش مشخص است و دولت با چاپ پول و تحمیل تورم بیشتر این کار را می‌کند. به گفته بخشی در شرایطی که اقتصاد و بازار جهان گرفتار بحران جنگ اوکراین و روسیه شده، ایران مضاعف بر این مسئله، شرایط تحریمی دشواری را پشت سر می‌گذارد و بازار و اقتصاد آن رکود سنگینی را تجربه می‌کند. ضمن اینکه هزینه‌های کشور به دلیل دور‌زدن تحریم‌ها بیشتر شده است؛ بنابراین احتمال اینکه نرخ تورم زودتر از سال ۱۴۰۴ سه‌رقمی شود، بسیار زیاد است. مسعود دانشمند، عضو اتاق بازرگانی ایران نیز با هشدار نسبت به سه‌رقمی‌شدن تورم ایران به ایلنا گفته است: با همین روندی که اکنون وجود دارد، صعود تورم ادامه خواهد داشت و اگر با نظام بانکی جهانی تعامل نکنیم و نتوانیم اقتصاد خود را رو به جلو حرکت دهیم، باید منتظر تورم سه‌رقمی باشیم. آخرین گزارش بانک مرکزی درباره رشد نقدینگی نیز نشان می‌دهد حجم نقدینگی در پایان دی‌ سال ۱۴۰۰ (معادل چهار‌هزار‌و ۵۰۱‌هزار‌و ۴۶۰ میلیارد تومان) نسبت به پایان سال ۱۳۹۹ معادل ۲۹.۵ درصد رشد کرده است. همچنین نرخ رشد نقدینگی در 12‌ماهه منتهی به دی ۱۴۰۰ به ۳۹.۸ درصد رسید که ۲.۶ واحد درصد از آن مربوط به افزایش پوشش آماری مذکور بوده است. به عبارت دیگر در صورت عدم لحاظ پوشش آماری مذکور، رشد نقدینگی در پایان دی‌ ۱۴۰۰ نسبت به پایان سال ۹۹ معادل ۲۷.۱ درصد و در 12‌ماهه منتهی به دی‌ ۱۴۰۰ معادل ۳۷.۲ درصد می‌بود. کامران ندری، کارشناس بانکی، هم به ایلنا گفته است در‌حال‌حاضر نقدینگی از 4.5 هزار هزار میلیارد تومان عبور کرده و نرخ رشد نقدینگی هم 40 درصد است و اگر حتی در مدت‌زمان کوتاه با عملکرد مؤثر میزان نرخ افزایش نرخ رشد نقدینگی به 20 درصد برسد، باز هم قطعا از عدد پنج هزار هزار میلیارد تومان تا پایان امسال عبور خواهیم کرد و در بهترین حالت نرخ نقدینگی به 5.5 هزار هزار میلیارد تومان می‌رسد. او تأکید کرده است که مسئله نرخ تورم در بیش از 90 درصد کشورها حل شده، اما در ایران برای دلیل افزایش نرخ تورم بهانه بسیار زیاد است. آلمان در فاصله بین جنگ جهانی اول و دوم گرفتار ابرتورم شد یا روسیه پس از فروپاشی جماهیر شوروی با رشد نرخ تورم درگیر بود و ترکیه 30 سال گذشته با مشکل تورم بالا مواجه بود، اما توانستند با اصلاحات پولی و بانکی از‌جمله ایجاد انضباط مالی در دولت، حذف هزینه‌های غیرضرور، استقلال بانک مرکزی، حذف بانک‌های دولتی و... نرخ تورم را مهار کنند و این اقدامات در ایران هم قابل انجام است و اساسا اگر نخواهیم از تجربه این کشورها استفاده کنیم، علم اقتصاد معنایی ندارد.