چرایی غفلت از بهره‌وری
روز ملی بهره‌وری فرصتی را فراهم می‌کند تا مسئولان، دست‌اندرکاران، صاحب‌نظران و دغدغه‌مندان بهره‌وری به این مهم از زوایای گوناگون بپردازند.
سیدحمید کلانتری-مدیرعامل انجمن بهره‌وری ایران: روز ملی بهره‌وری فرصتی را فراهم می‌کند تا مسئولان، دست‌اندرکاران، صاحب‌نظران و دغدغه‌مندان بهره‌وری به این مهم از زوایای گوناگون بپردازند.
یادداشتی که در پیش‌رو دارید قدری صریح و با نگاهی منتقد به وضعیت بهره‌وری در کشور می‌پردازد.
براساس گزارش 2021 شاخص جهانی دانش (GKI) برنامه توسعه ملل متحد (UNPP)، ایران در بین 154 کشور جهان در آموزش عالی رتبه 137؛ در مصرف انرژی رتبه 143؛ در عملکرد اقلیمی و زیست‌محیطی رتبه 142؛ در کل کیفیت حکمرانی رتبه 146؛ در اثربخشی حکمرانی رتبه 137؛ در کل فضای برانگیزاننده و توانمندساز جهت توسعه پایدار و جامع رتبه 147 را کسب کرده و آیا غیر از این است که با نگاهی به این رتبه‌های پایین که نشانگر عقب‌ماندگی چندجانبه کشور در مقایسه با سایر کشور‌هاست درمی‌یابیم که ریشه این وضعیت و اساس این ناکامی‌ها ناشی از سوء‌مدیریت و غفلت دیرینه نسبت به بهره‌وری است؟
آیا قابل قبول است که کشوری با این عقبه فرهنگی، دینی، دانشی و تمدنی و با این موقعیت استراتژیک منطقه‌ای و با این تنوع اقلیمی و آب و هوایی رشد میانگین 40ساله بهره‌وری آن صفر باشد و بین 24 کشور عضو سازمان بهره‌وری آسیایی در رده‌های پایین جدول از نظر بهره‌وری قرار گیرد و تعهدات پیش‌بینی‌شده در سه برنامه پنج‌ساله توسعه نه‌تنها محقق نشده باشد، بلکه در برنامه‌های پنجم و ششم به رشد منفی بهره‌وری برسیم.
دیگر ضرورتی ندارد که به پاره‌ای از واقعیت‌ها اشاره کنیم که وضعیت مصرف انرژی تأسف‌انگیز است و شدت مصرف انرژی کشور ما 5/4 برابر میانگین دنیاست. نیازی نیست که به وضع نابسامان هدررفت منابع آب و مدیریت نادرست و نابهره‌ورانه در این ثروت ملی، تعداد بالای بنگاه‌ها و کارخانه‌های تعطیل‌شده یا نیمه‌فعال، بوروکراسی و نظام اداری ناکارآمد و مدیریت ناتوان دولتی دچار روزمرگی مزمن و ندانم‌کاری و بی‌برنامگی و بی‌انگیزگی منابع انسانی و افت فرهنگ سازمانی اشاره داشته باشیم.
به نهاد آموزش و پرورش که اصلی‌ترین نهاد در توسعه منابع انسانی است هم اگر سری بزنیم مشاهده می‌کنیم تربیت یک‌سویه فرزندان این آب و خاک با جهت‌گیری قبولی در کنکور و ورود به دانشگاه چون اختاپوسی بر این فرایند حداقل 12 ساله سایه انداخته است، درحالی‌که انتظار می‌رود انسان‌های بانشاط، خلاق و بهره‌ور را تربیت کند. آموزش عالی ما نیز مع‌الاسف وضعی مشابه دارد.
مهم‌ترین مسئولیت این وزارتخانه و همه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی دولتی و غیردولتی، تربیت نیروی انسانی کارآمد و تخصصی برای فعالیت در بخش‌های مختلف اقتصادی است که به‌جز تعدادی دانشگاه معتبر، بخش زیادی از مراکز به مکانی برای تولید مدرک با کیفیت‌های حداقلی تبدیل شده‌اند، بسیاری از نیروهایی که تربیت می‌کنند مورد نیاز جامعه نیست و به بی‌کاران تحصیل‌کرده تبدیل می‌شوند و بسیاری دیگر در رشته‌های غیرمرتبط مشغول کار هستند.
دیگر حوزه‌ها از جمله محیط کسب‌وکار، حمل‌ونقل، ترافیک، محیط زیست، صنعت ساختمان، کشاورزی، شرکت‌های دولتی، مدیریت صندوق‌های بازنشستگی و هلدینگ‌ها و شرکت‌های تابعه آنها نیز نیاز به اشاره ندارد که متأسفانه با قدری تفاوت وضعیت مشابهی را دارند که خروج از آنها نیازمند اتخاذ رویکردهایی به شرط وجود عزم و اراده‌ای استوار، برای برون‌رفت از نارسایی‌ها و ناکارآمدی‌های مذکور است.
