آیا واقعا فرایند فرزندخواندگی هفت‌خان است؟
زوجینی که شرایط به سرپرستی گرفتن کودکی را داشته باشند و از کانال‌های مرتبط با آن که سازمان بهزیستی مقرر کرده، عبور کرده باشند، وارد فرایند تشکیل پرونده می‌شوند. از اینجاست که همان مراحل که به نظر بسیاری چیزی شبیه به هفت‌خان رستم است، آغاز می‌شود؛ اگرچه این هفت‌خان در سال‌های اخیر تسهیل شده و حالا می‌شود گفت گرفتن کودکی به فرزندخواندگی با کمی صبوری به نتیجه خواهد رسید.
کوهیار آفاق: زوجینی که شرایط به سرپرستی گرفتن کودکی را داشته باشند و از کانال‌های مرتبط با آن که سازمان بهزیستی مقرر کرده، عبور کرده باشند، وارد فرایند تشکیل پرونده می‌شوند. از اینجاست که همان مراحل که به نظر بسیاری چیزی شبیه به هفت‌خان رستم است، آغاز می‌شود؛ اگرچه این هفت‌خان در سال‌های اخیر تسهیل شده و حالا می‌شود گفت گرفتن کودکی به فرزندخواندگی با کمی صبوری به نتیجه خواهد رسید. اما از زمان تشکیل پرونده به بعد چه مراحلی در پیش است؟ امور مربوط به فرزندخواندگی در هر استان فقط از طریق کمیته ستادی استان و از سوی کمیته شبه‌خانواده استان انجام خواهد گرفت. اعضای این کمیته شامل مدیرکل بهزیستی استان، معاون امور اجتماعی، کارشناس شبه‌خانواده استان، کارشناس فرزندخواندگی، مددکار و کارشناس حقوقی استان است. پس مهم است که برای اینکه صرف وقت و هزینه بیش از حد نداشته باشید، به جای مناسب مراجعه کنید. بعد از اینکه مدارک خود را تحویل دادید و تصمیم کمیته در مورد شما مثبت باشد، شما در فهرست نوبت قرار می‌گیرید و در صورت فرارسیدن نوبت برای انتخاب فرزند به شیرخوارگاه معرفی می‌شوید. بعد از انتخاب فرزند، والدین متقاضی از سوی بهزیستی استان به دادگاه صالحه جهت صدور قرار دوره آزمایشی (حکم سرپرستی موقت) معرفی خواهند شد. پس از صدور حکم سرپرستی، کودک انتخابی در صورت‌جلسه‌ای به والدین تحویل داده خواهد شد و مراتب به دادگاه مربوطه اعلام می‌شود. در دوره آزمایشی شش‌ماهه، باید حداقل سه بازدید از طرف مددکاران اجتماعی از خانواده فرزند‌پذیر به عمل آید. در صورت تأیید وضعیت مراقبت از فرزند و توانایی خانواده و حفظ منافع فرزند، گزارش نهایی تهیه و برای صدور حکم قطعی سرپرستی به دادگاه ذی‌ربط منعکس می‌شود. در مورد اخذ شناسنامه کودک با مشخصات والدین قانونی بعد از طی دوره شش‌ماهه آزمایشی و صدور حکم قطعی اقدام خواهد شد. به منظور حفظ منافع فرزند، تأمین آتیه او و جبران عدم برخورداری فرزند از ارثیه والدین حقوقی، صلح یک‌سوم اموال والدین به فرزند‌خوانده از طریق دفترخانه‌های رسمی و حتی مراجع قضائی انجام می‌گیرد. افتتاح حساب پس‌انداز، بیمه آتیه یا روش‌های اطمینان‌بخش دیگری نیز می‌توانند از راهکارهایی باشند که به موازات صلح اموال انجام گیرد. بعد از اینکه حکم سرپرستی صادر شد، دیگر پدر‌خوانده و مادر‌خوانده، پدر و مادر طفل محسوب می‌شوند و نگهداری و تربیت طفل از وظایف آنان است. مطابق قانون، نگهداری و تربیت از حقوق و تکالیف ناشی از سرپرستی است که بر اساس این نگهداری و تربیت طفل بر عهده سرپرستان او است و همان‌گونه که پدر و مادر مکلف به نگهداری و تربیت فرزندان نسبی خود هستند، مکلف به نگهداری و تربیت فرزند‌خوانده نیز هستند و جالب است بدانید در مواردی که اختلاف میان زوجین منجر به جدایی آنان می‌شود، دادگاه در مورد نگهداری طفل تحت سرپرستی به ترتیب مقرر در قانون اقدام خواهد کرد؛ یعنی نگهداری طفل را با توجه به مصلحت او به یکی از سرپرستان یا شخص ثالث واگذار خواهد کرد.
از وظایف مهم والدین در مورد فرزند‌خوانده اعطای نام خانوادگی است. در حقیقت این قضیه از حقوق و تکالیف ناشی از سرپرستی است و پس از قطعیت حکم سرپرستی، طفل با نام خانوادگی زوج نامیده خواهد شد. اگر خدای نکرده یکی از زوجین بمیرد هم با فوت زن و شوهر موضوع سرپرستی منتفی است و باید برای طفل قیم معین شود و هر‌گاه دیگری، از لحاظ استطاعت مالی و اخلاقی، بتواند به سرپرستی ادامه دهد، به‌تنهایی این وظیفه را عهده‌دار خواهد شد.
نباید فراموش کرد که ابطال حکم سرپرستی کابوسی است که والدین همیشه بعد از این‌همه دنگ و فنگ و رعایت تشریفات قانونی درگیر آن‌اند؛ اما چه موقع حکم سرپرستی ابطال می‌شود؟ هر‌گاه بر اثر اعتراض پدر و مادر حقیقی طفل معلوم شود که شرایط صدور حکم فرزندخواندگی جمع نبوده یا در جریان دادرسی حیله‌ای به کار رفته است، دادگاه صادرکننده باید آن را ابطال کند. تقاضای دادستان از دادگاه در صورت سوء‌رفتار و صلاحیت‌نداشتن زوجین، تقاضای سرپرست به علت سوء‌رفتار کودک یا از‌دست‌دادن استطاعت مالی، توافق کودک با سرپرست پس از رسیدن به سن قانونی یا موافقت سرپرست با والدین واقعی کودک، از دیگر مواردی است که حکم سرپرستی فسخ می‌شود.
