دلگرم به طالبان، تمرکز بر کشمیر

فروپاشی حکومت افغانستان و سلطه شبه‌نظامیان طالبان بر این کشور، زنگ خطر قدرت‌گرفتن گروه‌های تروریستی هم‌پیمان یا رقیب طالبان در افغانستان را به صدا در‌آورد. القاعده یکی از مهم‌ترین گروه‌های هم‌پیمان طالبان است که در دوره اول حکومت این گروه بر افغانستان هم، با استقرار در افغانستان و پشتیبانی طالبان، عملیات تروریستی خود از‌جمله در 11 سپتامبر 2001 را اجرا می‌کرد. سازمان ملل به‌تازگی گزارشی منتشر کرده که نشان می‌دهد ایمن الظواهری، رهبر القاعده، «عهد وفاداری» خود را با هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، تجدید و القاعده «روابط نزدیک» خود با طالبان را حفظ کرده است. در این گزارش آمده است اکنون که طالبان پس از به قدرت رسیدن دوباره «آزادی عمل بیشتری» در افغانستان به دست آورده، ایمن الظواهری نیز «پیام‌های ضبط‌شده بیشتری منتشر کرده است». در گزارش تازه ۲۵‌صفحه‌ای سازمان ملل آمده است: «طالبان همچنان به روش‌های گذشته خود عمل می‌کند، پناهگاه‌های امن برای گروه‌های تروریستی مانند القاعده فراهم کرده و افراد گروه طالبان را که در فهرست تحریم‌های سازمان ملل قرار داشتند، به مقام‌های کابینه خود گماشته‌اند». همان‌طور که گزارش جدید سازمان ملل متحد نشان می‌دهد، طالبان از القاعده جدا نشده و این گروه تروریستی در عوض «از تسلط طالبان برای جذب نیرو و بودجه جدید استفاده کرده است». گزارشی دیگر که از سوی «تیم تحلیلی حمایت و نظارت بر تحریم‌های سازمان ملل» منتشر شده، از تمرکز مجدد القاعده بر منطقه کشمیر خبر می‌دهد. این گزارش نشان می‌دهد این شاخه از القاعده در هند، تابع هسته مرکزی این گروه در افغانستان است. به گمان کشورهای عضو سازمان ملل، هسته مرکزی القاعده در افغانستان بین ۱۸۰ تا ۴۰۰ جنگجو دارد که اتباع بنگلادش، هند، میانمار و پاکستان‌اند و در استان‌های غزنی، هلمند، قندهار، نیمروز، پکتیکا و زابل مستقرند. نام القاعده که حضورش در افغانستان در سال‌های اخیر و پس از حمله آمریکا به این کشور، به‌شدت تضعیف شده بود، با به قدرت رسیدن مجدد طالبان یک بار دیگر سر زبان‌ها آمد. سیزدهمین گزارش تیم تحلیلی سازمان ملل متحد که اولین گزارش این گروه پس از تسلط طالبان بر افغانستان است، از سروسامان‌گرفتن دوباره القاعده به کمک طالبان حکایت دارد. این گزارش نشان می‌دهد شبکه القاعده اخیرا نام مجله خود در شبه‌قاره هند را از «نوای جهاد افغانستان» به «نوای غزوه هند» تغییر داده است. تیم تحلیلی حمایت و نظارت بر تحریم‌های سازمان ملل این کار را نشانه تمرکز مجدد القاعده بر کشمیر خوانده است. این در حالی است که طالبان در اوایل سال 2022 از ایجاد یک واحد نظامی جدید به نام «واحد عملیاتی پانی‌پت» در استان ننگرهار، هم‌مرز با پاکستان، خبر داد. پانی‌پت نام شهری در هند است که در تاریخ افغانستان تداعی‌کننده اولین جنگ خونین شاه افغانستان با هند است. طالبان به‌‌عنوان گروه شبه‌نظامی تحت‌ حمایت پاکستان، همواره از شورش در کشمیر علیه دولت هند حمایت کرده‌ است. با این وضع، حمایت گروه طالبان از شبکه القاعده در کشمیر هم ناممکن به نظر نمی‌رسد. گزارش سازمان ملل هرچند گروه القاعده را در‌حال‌حاضر به لحاظ توانایی عملیاتی، ضعیف ارزیابی می‌کند، بر این باور است که شرایط فعلی افغانستان، یعنی حاکمیت طالبان بر این کشور، ممکن است به این گروه اجازه دهد تا خود را دوباره سازمان‌دهی کند. شبکه القاعده در پی حمله مشترک اکتبر ۲۰۱۵ ایالات متحده آمریکا و نیروهای امنیتی دولت پیشین افغانستان به شهرستان شورآبک قندهار، به‌شدت تضعیف شد. علاوه‌براین، محدودیت‌های مالی نیز این گروه را در وضعیتی قرار داد که کمتر توان عملیات تهاجمی داشت؛ اما با به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، گزارش سازمان ملل تأیید می‌کند که رابطه بین این گروه و شبکه القاعده همچنان نزدیک است و رهبران اصلی القاعده در‌حال‌حاضر هم در افغانستان و هم در هند حضور دارند. این گزارش نشان می‌دهد «هسته مرکزی القاعده به رهبری ایمن الظواهری هنوز در مناطق شرقی افغانستان از استان زابل تا کنر و در امتداد مرز با پاکستان حضور دارد». از آگوست ۲۰۲۱ تاکنون، ایمن الظواهری، رهبر شبکه القاعده، دست‌کم هشت پیام ویدئویی منتشر کرده است. در آخرین ویدئویی که بنیاد رسانه‌ای الصحاب القاعده در پنجم آوریل منتشر کرد، الظواهری «به نافرمانی یک زن مسلمان هندی در مقابل مردان معترض به حجاب» اشاره می‌کند؛ رویدادی که در اوایل فوریه ۲۰۲۲ در رسانه‌های اجتماعی فراگیر شد. تحلیل سازمان ملل افزایش سرعت ارتباطات اخیر القاعده را نشان می‌دهد و مشخص است که رهبر شبکه القاعده پس از تسلط طالبان بر افغانستان، برای رهبری و منسجم‌کردن گروهش فرصت‌های بیشتری به دست آورده است. قطع روابط با شبکه القاعده به‌عنوان دشمن اصلی ایالات متحده آمریکا، یکی از مهم‌ترین نکات در توافق‌نامه دوحه بود که در فوریه ۲۰۲۰ میان طالبان و دولت آمریکا به امضا رسید؛ اما گزارش‌ها نشان می‌دهند طالبان کماکان با القاعده همکاری دارد و به قدرت رسیدن این گروه در افغانستان عملا به سروسامان‌گرفتن القاعده منتهی شد. بر‌ اساس این گزارش‎‌ها، نزدیک‌ترین پیوندها با القاعده در میان طالبان به شبکه حقانی مربوط می‌شود. سازمان ملل نیز تأیید می‌کند که طالبان برای تسهیل محل پناهگاه‌های امن و پشتیبانی از هسته القاعده در افغانستان همچنان شریک قابل‌ اعتمادی است: «شبکه القاعده بیشتر با جلال‌الدین حقانی، رهبر پیشین شبکه حقانی، در ارتباط بود و حقانی‌ها و طالبان به دلیل حمایت شبکه القاعده در سال‌های پیش از ۲۰۰۱، مدیون شبکه تروریستی القاعده هستند».