زمزمه خداحافظی وزرا بین مجلس و دولت شدت گرفت
کابینه نو می‌شود؟
همان‌طور که از اخبار این روزها پیداست، ظاهرا رئیس‌جمهوری صدای اعتراض جامعه از وضعیت بد اقتصادی را شنیده و قبل از اینکه مجلس برای استیضاح وزرای ضعیف کابینه دست به کار شود، استعفا و ترمیم کابینه را در دستور کار خود قرار داده است. گواه این ادعا هم انتشار اخبار ضدونقیض از استعفای عبدالملکی، وزیر مستعفی کار بود که هفته گذشته بارها تأیید و تکذیب شد اما در نهایت به سرانجام رسید؛ یعنی همان شد که برخی نمایندگان گفته بودند میان مجلس و دولت توافق شده قبل از اینکه مجلس استیضاح کند، دولت خود دست به ترمیم و تغییر در کابینه بزند.
همان‌طور که از اخبار این روزها پیداست، ظاهرا رئیس‌جمهوری صدای اعتراض جامعه از وضعیت بد اقتصادی را شنیده و قبل از اینکه مجلس برای استیضاح وزرای ضعیف کابینه دست به کار شود، استعفا و ترمیم کابینه را در دستور کار خود قرار داده است. گواه این ادعا هم انتشار اخبار ضدونقیض از استعفای عبدالملکی، وزیر مستعفی کار بود که هفته گذشته بارها تأیید و تکذیب شد اما در نهایت به سرانجام رسید؛ یعنی همان شد که برخی نمایندگان گفته بودند میان مجلس و دولت توافق شده قبل از اینکه مجلس استیضاح کند، دولت خود دست به ترمیم و تغییر در کابینه بزند.
حالا هم خبرهایی حاکی از ادامه این روند اصلاحی در کابینه، این بار درمورد فاطمی‌امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت به گوش می‌رسد؛ وزیری که اولین کارت زرد کابینه سیزدهم را دریافت کرد و این‌طور‌که محسن دهنوی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس خبر داده است، هیئت‌رئیسه که تاکنون مانع اصلی نمایندگان برای اعلام وصول استیضاح‌ها بود، بالاخره تن به استیضاح او داده است. همچنین سیدنظام‌الدین موسوی، سخنگوی هیئت‌رئیسه مجلس هم از اعلام وصول نخستین طرح استیضاح وزیر دولت سیزدهم در مجلس خبر داده و گفته است که طرح استیضاح وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام وصول و برای بررسی به کمیسیون تخصصی ارسال شده است. گفتنی است هیئت‌رئیسه مجلس، مهم‌ترین دلیل استیضاح فاطمی‌امین را «عدم مدیریت صحیح صنعت خودروسازی و محقق‌نشدن وعده‌های وزیر صمت» اعلام کرده است. پس در‌صورتی‌که خود وزیر صمت استعفا ندهد یا دولت در کنارگذاشتن او تعلل کند، این بار اهالی بهارستان کمر به استیضاح او بسته‌اند و چاره‌ای جز تسلیم و واگذاری سکان این وزارتخانه عریض‌و‌طویل و تخصصی به گزینه‌ای کاربلد ندارد. هرچند نوری‌قزلجه، نماینده مجلس یازدهم در اینکه دولت بتواند گزینه‌ای کاربلد و متخصص برای جایگزینی وزرای ضعیف معرفی کند، تردید و تشکیک دارد و معتقد است معلوم نیست دولت چنین فردی را در اطراف خود داشته باشد یا نداشته باشد!
اصرار به سرعت دولت در ترمیم کابینه
به‌هر‌حال حالا که نمایندگان همسو با دولت دست به کار شده و هم‌صدا با مردم اصرار به اصلاح تیم اقتصادی دولت دارند، بهتر است دولت هم واکنشی مثبت به موضوع داشته و در این اصلاح و ترمیم، سرعت عمل به خرج دهد. همان‌طور‌که گفته شد، یکی از وزرایی که این روزها بیش از سایر کابینه نوک پیکان انتقادها به سمت او است، سیدرضا فاطمی‌امین، وزیر صمت است که بعد از عبدالملکی، وزیر مستعفی کار، از سوی برخی نمایندگان منتقد تشویق به استعفا می‌شود. برای مثال شهریار حیدری، نماینده مردم قصرشیرین، سرپل ذهاب و گیلانغرب در نشست علنی روز یکشنبه در تذکری شفاهی خطاب به رئیس‌جمهور درباره او گفت: «انتظار داریم مابقی وزرای ناکارآمد به‌ویژه وزیر صنعت، معدن و تجارت مانند وزیر کار چنین جسارتی داشته باشند و استعفا دهد و از سر یک سازمان عریض‌و‌طویل و درعین‌حال مؤثر دست بردارد». بعد از افزایش انتقادها به وزیر صمت بود که عصر روز یکشنبه خبر استعفای وزیر صمت منتشر شد اما دیری نپایید که در پی انتشار اخباری از استعفای وزیر صمت، رئیس مرکز ارتباطات این وزارتخانه پایان کار فاطمی‌امین در دولت را تکذیب کرد. رئیس مرکز ارتباطات این وزارتخانه در توییتی نوشت: «فاطمی‌امین به‌منظور پاسخ به سؤالات مردم و تشریح عملکرد وزارت «صنعت، معدن و تجارت»، ساعت ۲۳ امشب (یکشنبه‌شب) میهمان برنامه صف اول رسانه ملی است. همان‌طور که وزیر صمت در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد وزارت صمت خود را در محضر مردم پاسخ‌گو می‌داند و پای هر قولی که داده است، می‌ماند».
تکذیبی که تأیید می‌شود
از آنجایی که وزیر سابق کار، تعاون و رفاه اجتماعی هم خبرهای استعفای خود را تکذیب می‌کرد، بعید به نظر می‌رسد این تکذیب‌کردن‌ها در قبال وزیر صمت هم ادامه‌دار شود؛ چرا‌که طبق اخبار رسیده افرادی از‌جمله بذرپاش، درحال تهیه برنامه برای دو وزارتخانه کار و صمت است. سایت دیده‌بان ایران هم دراینباره در خبری با تیتر «لابی‌های حاجی‌بابایی، بذرپاش و... برای رسیدن به وزارت کار» از این موضوع خبر داده است. بنابراین به نظر می‌رسد برخی نمایندگان که روزهای اول حامی قطعی دولت سیزدهم بودند و رأی بسیار بالایی هم در جلسه رأی اعتماد به کابینه رئیسی دادند و البته به دلیل این حمایت‌ها در انتخابات و بعد از آن با دریافت دو کرسی وزارت اقتصاد و کشاورزی سهم‌شان را از دولت گرفتند، حالا با شدت‌گرفتن انتقادات از کابینه و استعفای یک وزیر و در آستانه استیضاح یا استعفای وزیر دوم و احتمال افزایش این تغییرات در گزینه‌های سوم یا چهارم، بازهم به فکر سهم بیشتر از دولت هستند. نکته‌ای که در سخنان برخی نمایندگان مشهود است.حتی علی خضریان، نماینده تهران در مجلس، هم در صفحات مجازی خود نسبت به تلاش برخی نمایندگان برای فشار به دولت برای تحمیل گزینه خود به دولت برای حضور در کابینه واکنش نشان داده و نوشته است: «در‌حالی‌که رهبر انقلاب نسبت به عدم دخالت نمایندگان مجلس در انتصابات دولت تأکید کردند، برخی با بی‌توجهی به این دستور لازم‌الاتباع، با بی‌پروایی از رایزنی‌های پشت صحنه نیز جلوتر رفته و رو به بازاریابی رسانه‌ای خود و دوستان‌شان برای وزارت کار آورده‌اند! این آزمون ولایت‌مداری است».
بعید است کسی به استقبال دردسر برود
از‌این‌رو غلامرضا نوری‌قزلجه، نماینده بستان‌آباد در مجلس، در واکنش به این موضوع به «شرق» گفت: «من از لابی اشخاصی که دراینباره اسم برده شده است، بی‌اطلاعم؛ اما وزارت کار وزارتخانه بسیار حساسی است و باید یک فرد کاربلد و آشنا به آنکه هم به وجوه اقتصادی آشناست و هم به وجه اجتماعی این وزارتخانه روی کار بیاید». این نماینده مجلس یازدهم ادامه داد: «فردی کاردان و با‌تجربه باید برای این وزارتخانه معرفی شود. اطلاع ندارم اصولگرایان و دولتی‌ها آیا چنین فردی را در دایره خودشان دارند یا نه؛ اما به‌هر‌حال رئیس‌جمهور باید در معرفی وزیر کار چهره توانمندی را معرفی کند که بتواند در این شرایط خاص که مشکلات از در و دیوار این وزارتخانه سرریز می‌کند، امور را ساماندهی کند». نوری‌قزلجه در پاسخ به اینکه گفته می‌شود برخی نمایندگان یا خودشان دنبال وزیر‌شدن هستند یا می‌خواهند فرد مدنظرشان را برای وزارت کار به دولت تحمیل کند، تصریح کرد: «از این موضوع بی‌اطلاعم؛ اما بعید است در این شرایط کسی تمایلی داشته داشته باشد به وزارت کار که این روزها روزگار خوشی ندارد و پر از مشکلات متعدد است، برود».
این نماینده انتخاب وزیر جدید را حق دولت دانست و گفت مجلس می‌تواند در صورت تمایل رئیس‌جمهور به او گزینه پیشنهاد دهد؛ اما نه اینکه دراینباره اصرار بورزد. همچنین دولت هم در این وضعیت باید در انتخاب و معرفی گزینه پیشنهادی به مجلس سرعت عمل به خرج دهد.
نوری‌قزلجه ادامه داد: «نیاز به تغییر و اصلاح به‌شدت در بخش اقتصادی در کابینه احساس می‌شود و دولت باید هرچه زودتر این جایگزینی و ترمیم کابینه را انجام دهد».
او به دولت توصیه کرد اگر می‌خواهد موفق شود، بهتر است به‌جای اینکه منتظر استیضاح وزرای ضعیف در مجلس بماند، خودش دست به اصلاح کابینه بزند؛ چون استیضاح زمان‌بر است.
مهم نیست گزینه وزارت از مجلس یا خارج از آن باشد
برخلاف نظر رضایی‌کوچی که مخالف نامزدی نمایندگان برای حضور در کابینه دولت و اصرار به انتخاب گزینه مدنظرشان برای وزارت هستند، احمد علیرضا‌بیگی، نماینده تبریز در مجلس، به «شرق» گفت: «ممکن است افراد انگیزه‌های متفاوتی از این کار داشته باشند. ایرادی ندارد که نماینده یا نمایندگانی بخواهند گزینه مدنظر خودشان را راهی یک وزارتخانه کنند. مهم نیست این شخص شایسته از داخل مجلس یا بیرون مجلس باشد، مهم این است که فرد شایسته‌ای باشد». او افزود: «اگر در بین نمایندگان افرادی را داشته باشیم که برای وزارت کار یا هر وزارتخانه دیگری شایسته باشند، این کار هیچ ایرادی ندارد و باید از آن حمایت کنیم». علیرضا بیگی در ادامه بیان کرد: «آنچه مهم است و دیده می‌شود نارسایی‌هایی در حوزه وزارت کار وجود دارد که سبب شکل‌گرفتن اعتراضاتی می‌شود که شروعش با انگیزه‌های کارگری و صنفی است؛ اما در ادامه و استمرارش موضوعاتی مطرح می‌شود که امنیت ملی را تهدید می‌کند». نماینده تبریز در مجلس بیان کرد: «از آنجایی که زندگی قاطبه ملت ایران متأثر از وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی است، باید فرد توانمند و جامع‌الشرایطی به‌عنوان وزیر در این مسئولیت قرار بگیرد تا بتواند اتصال مردم و دولت و پرداخت یارانه را با هم تنظیم کند». علیرضا بیگی تأکید کرد: «بنابراین حرف بدی نیست که اگر از بین نمایندگان مجلس کسی را داریم که بتواند این مسئولیت را به‌خوبی انجام دهد، باید او را راهی این وزارتخانه مهم کنیم، نه اینکه از این موضوع نگران شویم و تعابیر مختلفی از این کار داشته باشیم». اگرچه برخی نمایندگان بر این باورند که در این شرایط اقتصادی که دولت دست به ترمیم کابینه زده است، فرقی ندارد چه کسی از داخل یا خارج مجلس عهده‌دار مسئولیت وزارتخانه‌های خالی از وزیر شود و این امر را سهم‌خواهی مجلس از دولت تلقی نمی‌کنند؛ اما واقعیت این است که سهم‌خواهی را هر‌طور نگاه کنیم، سهم‌خواهی است و نمی‌توان عنوان دیگری را برای آن قرض گرفت یا تفسیر کرد. به‌هر‌حال باید آرزو کرد در این شرایط که دولت دست به کار شده، کابینه را به نحوی تغییر دهد که زمزمه‌کننده این عبارت نباشیم که «سال به سال دریغ از پارسال!».
رهبری موافق دخالت مجلس در امور دولت نیست
محمدرضا رضایی کوچی
به نقل از برخی نمایندگان بیان شده که مجلس دنبال سهم‌خواهی از دولت و حضور بیشتر در کابینه است؛ یعنی یا خودشان می‌خواهند به کابینه وارد شوند یا دیگری را که مورد تأییدشان است، به دولت تحمیل کنند. از این موضوع اطلاعی ندارم اما اگر چنین چیزی صحت داشته باشد، نه مورد تأیید رهبری است و نه من این امر را قبول دارم.
نمایندگان دراینباره می‌توانند به دولت مشورت بدهند و افرادی را از داخل یا بیرون مجلس پیشنهاد دهند. مشورت ایرادی ندارد اما اصرار بر این امر از سوی مجلس برای فشار به دولت، مورد تأیید رهبری نیست و از طرف ایشان بارها مورد انتقاد قرار گرفته است. درواقع نماینده در مقام مشورت می‌تواند به دولت نظرش را در تأیید یا رد گزینه اعلام کند؛ اما اصرار بر اینکه دولت از نیرو و ظرفیت و توان مجلس استفاده کند، مورد نقد است و نباید انجام شود و ما مخالف چنین کاری هستیم؛ چرا‌که اصرار نماینده بر تحمیل گزینه خاصی به دولت چه از مجلس و چه خارج از مجلس درست نیست و گرفتن حق انتخاب از رئیس‌جمهور و مداخله در امور دولت است. البته تأکید می‌کنم که بعد از موضع رهبری دراینباره مجلس برای ورود به انتصابات دولت نظر خود را نسبت به قبل تعدیل کرده است.
