زمین‌لرزه‌ای که هزار جان را گرفت

نفیس بهار - روزنامه‌نگار  از افغانستان 

زمین‌لرزه در ولایت‌های پکتیا، خوست و ننگرهار در بامداد روز (چهارشنبه، 1 تیر/سرطان) رخ داد. پس از وقوع این زمین‌لرزه آمارهای ضد‌و‌نقیض زیادی از شمار قربانیان حادثه ارائه شده است. وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث طبیعی طالبان پس از ساعاتی تعداد جان‌باختگان را 920 نفر و تعداد زخمیان حادثه را بیشتر از 600 نفر اعلان کرده‌اند. با این حال طالبان محلی در ولایت پکتیا تنها در دو ولسوالی برمل و گیان تعداد کشته‌شده‌ها را هزار نفر و تعداد زخمیان حادثه را بیش از هزارو 500 نفر عنوان کرده است. محمد‌امین حذیفه، رئیس اطلاعات و فرهنگ طالبان در ولایت پکتیا، با تأیید این آمار از بلندرفتن احتمالی شمار قربانیان حادثه خبر داده و گفته است کوشش‌ها جهت جست‌وجو و آواربرداری در ولایت مذکور جریان دارد. وی می‌گوید «تعداد نامعلومی از افراد که امکان دارد تعدادشان به صدها نفر برسد هنوز زیر آوار گیر مانده‌اند».

ارقام ذکرشده از شمار قربانیان حادثه توسط مقامات طالبان، تاکنون از طرف هیچ مرجع مستقل تأیید نشده اما برخلاف آمار ارائه‌شده توسط طالبان، سازمان‌های امدادرسان بین‌المللی شمار جان‌باختگان زلزله را تا پایان روز چهارشنبه 414 نفر و زخمیان را بیش از 600 نفر به ثبت رسانده‌اند. با این حال شرف‌الدین مسلم معین وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث طبیعی در یک کنفرانس خبری پس از چاشت روز چهارشنبه با تأیید آمار ارائه‌شده توسط طالبان، گفت هزاران منزل مسکونی و حتی چندین قریه در پی این حادثه به صورت کامل تخریب شده است.

زلزله قدرتمندی که بامداد چهارشنبه حوالی ساعت 1:30 رخ داد، خسارات جانی و مالی زیادی را در پی داشته است. مرکز این زمین‌لرزه که در 44کیلومتری ولایت خوست بوده بر اساس معلومات، غرب و شمال پاکستان را نیز تکان داده است. در خوست، پکتیا و ننگرهار که ولایات هم‌جوار هستند، به دنبال پکتیا نیز تلفات و خسارات در پی داشته است. با آنکه از شمار تلفات در خوست آماری دقیق در دست نیست اما شمار قربانیان 29 کشته و حدود 60 زخمی عنوان شده است. مرکز لرزه‌نگاری آمریکا قدرت این زلزله را 6.1 ریشتر و عمق آن را 51 کیلومتر در ولایت خوست اعلام کرده است.

فاجعه در زمان بحران

زمین‌لرزه مذکور که بحران انسانی و اقتصادی خلق کرده است، در حالی رخ داده که جامعه افغانستان با فقر شدید، گرسنگی و بحران حقوق‌بشری دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. طالبان به عنوان تروریست و ناقضان حقوق بشر تا به حال از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته نشده است. اکنون هم از لحاظ اقتصادی و هم از لحاظ عدم تخصص و تجارب حکومت‌داری دیده می‌شود که توان مدیریت چنین حوادثی را ندارد، به همین لحاظ شمار قربانیان حادثه در حال افزایش است. مولوی شرف‌الدین، معین این اداره در کنفرانس خبری از کمک صدمیلیونی اداره حوادث برای قربانیان حادثه خبر داده و گفته است برای هر خانواده شهید صد هزار افغانی و برای هر خانواده زخمی 50 هزار افغانی کمک نقدی در نظر گرفته شده است. این در حالی است که وقوع این زمین‌لرزه واکنش‌های داخلی و بین‌المللی را به دنبال داشته. کاربران شبکه‌های اجتماعی و کشورهای خارجی این رویداد را فاجعه بشری خوانده و با ابراز همدردی و تأکید کمک به بازماندگان این حادثه طبیعی از نهادهای مددرسان، خواستار رسیدگی به بازماندگان شده‌اند. در نتیجه بعضی کشورها و نهادها روند کمک‌رسانی‌شان را بدون درنظرداشت به‌رسمیت‌شناختن دولت طالبان آغاز کرده‌اند. در ولایات شرقی افغانستان که اکثریت پشتون‌نشین‌اند، به گفته مقامات طالبان تا به حال کوشش‌ها جهت مددرسانی به بازماندگان از طریق هوا و زمین صورت گرفته و تیم‌های صحی نیز در محل حادثه اعزام شده است.

دشمنی طبیعت و خلق بحران‌های بشری

در این اواخر جامعه افغانستان شاهد حادثات ناگوار زیادی، ناشی از طبیعت بوده که نگرانی‌های جدی را در پی داشته، خصوصا مردم روستانشین که اقتصادشان وابسته به زراعت و مال‌داری است. حوادث طبیعی اعم از خشک‌سالی، آتش‌سوزی، توفان هوا، سیلاب‌ها، برف و باران‌های شدید تاکنون آسیب‌های شدیدی به مردم رسانده است. چندی پیش آتش‌سوزی به دلیل نزاع طالبان در ولایت‌های کنر و نورستان ده‌ها هکتار زمین را نابود کرد و پس از آن وقوع سیلاب در ولایت‌های شمالی به ده‌ها منزل مسکونی آسیب زد و بخشی از کشتزارهای مردم را از بین برد. این در حالی است که در این اواخر بارش باران و برف در ولایت‌های بامیان، غزنی، کنر، کابل، لغمان و نورستان باعث تلف‌شدن هزاران مواشی و تخریب زراعت در این ولایت‌ها شده است. آخرین برف باری و سردی هوا به تاریخ

 (2 تیر/سرطان) در ولایت کنر جان 24 نفر به شمول 12 طفل را گرفت.