گزارش یک موفقیت

محمد درویش - فعال محیط زیست

روز 5 تیر یکی از مطالبات جدی ما محیط‌زیستی‌ها به ثمر رسید و استقرار پتروشیمی در میانکاله یکی از 49 اکوتن بی‌نظیر جهان منتفی شد. اتفاقا حامیان استقرار این صنعت آلاینده از قدرت و نفوذ لابی‌گری بالایی هم برخوردار بودند و از نماینده مجلس تا رئیس مجلس، امام‌جمعه و استاندار را هم متأثر کرده بودند اما خوشبختانه با پیگیری و مطالبه‌گری جدی و روشنگری رسانه‌ها، اتفاق بی‌نظیری در ایران معاصر ما رخ داد و ما توانستیم رسما و کاملا قانونی با جلب نظر سازمان حفاظت محیط‌ زیست جلوی استقرار این صنعت به‌شدت آلاینده را در میانکاله بگیریم.

درست است که فعالیت مستقل رسانه‌ای در جامعه امروز ما با مشکلات، تهدیدها و تحدیدهای جدی روبه‌روست و درست است که مجموع این فشارها و تلخکامی‌ها سبب شده تا متأسفانه خبرنگاران اغلب در شمار افسرده‌ترین اقشار جامعه قرار گیرند اما عملکرد خبرنگاران و رسانه‌ها گاه بسیار مثبت و پیش‌برنده هم بوده و باید سزاوارانه از آنها بابت روشنگری‌های‌شان قدردانی کرد؛ کاری که من به‌عنوان یک کنشگر محیط‌ زیست اینک انجام داده و می‌خواهم تا به افتخار رسانه‌ای‌ها دست بزنید که پرچم امید را در بسیاری از موارد مانند ماجرای میانکاله و پیروزی محیط‌زیستی‌ها بالا نگه داشته‌اید.

مثال‌های زیادی هست که نشان می‌دهد رسانه از دهه‌های قبل پر‌قدرت‌تر عمل می‌کند؛ حداقل در حوزه‌ای که من تخصصش را دارم. سه سال پیش وقتی که طرح انتقال‌ آب خزر به سمنان مطرح شد که دو رئیس‌جمهور پشت این طرح بودند، احمدی‌نژاد و حسن روحانی، از دو فرقه سیاسی مختلف اما در این مورد با هم هم‌نظر بودند؛ چون هر دو برای استان سمنان بودند و می‌خواستند این کار را انجام دهند اما معصومه ابتکار، رئیس سازمان محط زیست وقت، صریحا با این طرح مخالفت کرد و حسن روحانی ایشان را در دولت دوم خود با عیسی کلانتری جابه‌جا کرد تا این طرح حتما اجرا شود.

هنگامی که عیسی کلانتری در رسانه ملی کشور صحبت کرد و جزئیات طرح را توضیح داد، خبرنگاران پرسیدند که آقای کلانتری این طرح به جنگل هیرکانی که ارزشمندترین رویشگاه جنگلی ما و میراث طبیعی مشترک که در یونسکو ثبت جهانی شده، خسارت می‌زند. او پاسخ داد: ما نگرانی شما را برطرف کردیم، این خط لوله از کنار خط لوله نیروگاه نکا رد می‌شود و کمترین میزان تخریب را خواهد داشت. و بعد پرسیدند که این تخریب چقدر است؟ گفت 40 هکتار. اعلام این «40 هکتار» مثل یک بمب رسانه‌ای در جامعه ما منفجر شد. بسیاری اعتراض کردند درواقع رئیس سازمان محیط زیست آقای متولی طبیعت ایران از عدد 40 هکتار به‌راحتی استفاده می‌کند و خیلی‌ها اعتراض کردند که مگر ما چقدر از این جنگل‌ها در دنیا داریم که به‌راحتی می‌خواهید 40 هکتار را از بین ببرید. آقای کلانتری یک جمله‌ در جواب گفت؛ گفت که من تعجب می‌کنم ما از اول انقلاب تا الان تقریبا دو‌میلیون هکتار جنگل را از بین بردیم و هیچ‌کس صدایش درنیامد. حالا شما برای 40 هکتار به ما گیر می‌دهید؟ البته که این حرفش درست است‌ اما یک نکته رسانه‌ای در این ماجرا هست و آن‌هم اینکه وقتی طرح انتقال گاز برای نیروگاه نکا از همان هیرکانی اجرا شد، حدود 20 سال پیش صدها هکتار جنگل قطع شد و صدا از کسی درنیامد؛ پس چرا حالا برای 40 هکتار مردم این‌گونه واکنش نشان می‌دهند؟ و در‌نهایت با وجود اراده سیاسی دو دولت که پشت این طرح بود، این طرح اجرا نشد. این موفقیت به خاطر حضور مؤثر رسانه‌هاست. خودتان را تشویق کنید. من به‌عنوان یک فعال محیط زیست قدردانی می‌کنم و می‌دانم چقدر تحت فشار هستید و انگ‌های مختلف  به شما می‌زنند.

*این متن گسترش‌یافته سخنرانی محمد درویش درباره سند رسانه ملی است که در دو بخش تنظیم شده و امروز و فردا منتشر می‌شود.