|

یادی از بزرگان دوبله در ایران؛ آنهایی که خاطره های بزرگی را جاودان کردند

صداهایی که هنوز به گوش می رسند

وقتی به هنر دوبله در ایران اشاره می‌کنیم، بی‌تردید آثار شاخص و نام‌های بزرگی در ذهن‌مان تصویر می‌شود. هنری که در دهه‌های 40 و 50 در ایران به شکوفایی رسید و این دوران به عصر طلایی دوبله شهرت دارد. قطعا این عنوان دلایل بسیاری دارد و در کنار هنر دوبلورهای ایرانی می‌توان ساخت فیلم‌هایی با‌ کیفیت قابل اعتنا و صحبت به جای بازیگران مطرح را نیز از دلایلی دانست که به درخشش دوبله در ایران کمک درخور ‌توجهی کرد.

صداهایی که هنوز به گوش می رسند

 وقتی به هنر دوبله در ایران اشاره می‌کنیم، بی‌تردید آثار شاخص و نام‌های بزرگی در ذهن‌مان تصویر می‌شود. هنری که در دهه‌های 40 و 50 در ایران به شکوفایی رسید و این دوران به عصر طلایی دوبله شهرت دارد. قطعا این عنوان دلایل بسیاری دارد و در کنار هنر دوبلورهای ایرانی می‌توان ساخت فیلم‌هایی با‌ کیفیت قابل اعتنا و صحبت به جای بازیگران مطرح را نیز از دلایلی دانست که به درخشش دوبله در ایران کمک درخور ‌توجهی کرد. علی حاتمی، کارگردان صاحب‌نام ایرانی که همواره معتقد بود دوبله مثل کت و شلواری است که بر تن فیلم‌هایش می‌پوشاند، سریال «هزار‌‌دستان» را با مدیریت زنده‌یاد علی کسمایی دوبله کرد و جمعی از بهترین گویندگان تاریخ دوبله به جای شخصیت‌های فیلم صحبت کردند. این اقدام از‌جمله مثال‌هایی است که می‌توان د‌رمورد چرایی درخشش دوبله در سال‌های گذشته برشمرد؛ چرا‌که بسیاری از هنرمندان عرصه دوبله نیز معتقدند نمی‌توان فیلم خوب را بد دوبله کرد و قطعا حس و حال بازیگر در بیان گویندگان‌شان تأثیر دارد. بی‌تردید هنر دوبله در ایران، هم‌تراز کشورهای اروپایی قرار دارد و نمی‌توان از این واقعیت چشم‌پوشی کرد که هنرمندان دوبلور ایرانی از بهترین‌های جهان محسوب می‌شوند که با صدا‌های کم‌نظیر و دوبله‌های درخشان در ذهن مردم ماندگار شدند. در سال‌های اخیر بسیاری از دوبلور‌های سرشناس ایرانی را از دست داده‌ایم؛ افرادی که پس از رفتن‌شان جای خالی آنها بیش ‌از ‌پیش حس می‌شود و نمی‌توان جایگزینی برای صداهای خاص آنها متصور شد. منوچهر نوذری، خسرو شایگان، صفیه مرتضی، اکبر میرطاهری، حسین عرفانی، چنگیز جلیلوند، امیرهوشنگ قطعه‌ای، محمد عبادی، مهدی آرین‌نژاد، ناصر احمدی، مرتضی احمدی، فهیمه راستکار، احمد رسول‌زاده، بهرام زند، علی‌اصغر افضلی، صادق ماهرو، سیامک اطلسی، ولی‌الله مؤمنی، مهدی علی‌محمدی، بیژن علی‌محمدی، عطاالله کاملی، محمد آفرین، محمد خواجوی‌ها، علی کسمایی، مظفر شمس‌کاظمی، همایون ایرانپوی، حسین باغی، علی‌اکبر گودرزی، نیکو خردمند، حسین حاتمی، منصور غزنوی، ناصر خویشتندار، پرویز بهرام، اسماعیل قادرپناه، مهین کسمایی، منوچهر اسماعیلی، محمود فاطمی، پرویز فیروزکار، رفعت هاشم‌پور، ایرج ناظریان، تاجی احمدی، آذر دانشی، عزت‌الله مقبلی، مهدی آژیر، هوشنگ مرادی، هوشنگ کاظمی، احمد مندوب‌هاشمی، پرویز نارنجی‌ها، عباس سلطانی، پروین ملکوتی، ژاله کاظمی و شهلا ناظریان از‌جمله این هنرمندان هستند. نسلی که اساسا الگویی برای کارشان نداشتند و هنرشان بکر بود. چیزی که در نسل‌های اخیر دوبله در ایران کمتر به چشم می‌خورد و اساسا وقتی از جایگزین‌کردن هنرمندان پیش‌کسوت دوبله سخن به میان می‌آید، برخی فکر می‌کنند جایگزین‌شدن به معنای تقلید از صدا و نوع صحبت‌کردن استادان این هنر است. به بهانه درگذشت منوچهر اسماعیلی، از نوابغ دوبله در ایران، نگاهی به کارنامه برخی از چهره‌های مطرح این عرصه داشتیم که شما را به خواندن آن دعوت می‌کنیم.

 

 علی کسمایی،  پدر  دوبله

در سال 1294 متولد شد. او که در رشته اقتصاد از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد، از سال 1329 فعالیتش را در زمینه دوبله آغاز کرد و برای نخستین بار در سال 1333 به‌عنوان سرپرست گویندگان فیلم «شاهزاده روباهان» را دوبله کرد. از این دوبلور با‌سابقه به‌عنوان پدر دوبله ایران یاد می‌شود.

سرپرستی دوبلاژ «شازده احتجاب»، «شطرنج باد»، «ملکوت»، «هجرت»، «پرواز در شب»، «هزاردستان»، «سربداران»، «آخرین پرواز»، «این خانه دور است»، «سال‌های جوانی»، «اتاق یک»، «حکایت آن مرد خوشبخت»، «کمیته مجازات» و «هور در آتش» و فیلم‌های خارجی «دکتر ژیواگو»، «بانوی زیبای من»، «آوای موسیقی» و «هملت» را در کارنامه هنری‌اش ثبت کرده. به شواهد تاریخ، بسیاری از مدیران دوبلاژ و گویندگان مطرح که هم‌اکنون مشغول کار هستند، از شاگردان این هنرمند پیش‌کسوت محسوب می‌شوند؛ چنان‌که ابوالحسن تهامی‌نژاد، از دوبلوران پیش‌کسوت،‌ درباره کسمایی گفته بود: «کسمایی استاد همه ماست و ما دوبله را با ایشان شروع کردیم. آقای کسمایی در همه ما تأثیر داشته و فیلم‌های خیلی خوبی را دوبله کرده است که به‌خوبی آنها را می‌فهمیده و می‌دانسته چه کاری باید انجام دهد». کسمایی روز سه‌شنبه 6 تیرماه 1391 بر اثر کهولت سن و بیماری دار فانی را وداع گفت.

بهرام زند، کارآگاه  ناوارو

بهرام زند گوینده و دوبلور کشورمان در سال 1328 متولد شد و در 18 فروردین 1397 بر اثر بیماری و ایست قلبی در 69 سالگی درگذشت.

بهرام زند فعالیت در عرصه دوبله را از سال 1344 آغاز کرد و از سال 1358 به‌عنوان مدیر دوبلاژ شناخته شد و سرپرستی گویندگان سریال‌هایی مانند امام علی‌(ع) و مدار صفر درجه و مدیریت دوبلاژ را در مجموعه‌های خارجی مانند جنگجویان کوهستان، شرلوک هلمز و ناوارو بر عهده داشت.

بهرام زند صداپیشگی بازیگران مطرحی مانند مل گیبسون، جورج کلونی، راسل کرو، بروس ویلیس، جان تراولتا، جیسون استاتهام، دنیل دی‌لوییس و نیکلاس کیج را در فیلم‌های مختلف بر عهده داشت.

رفعت هاشم‌پور،  اسکارلت

رفعت هاشم‌پور از مدیران دوبلاژ و دوبلور، در ۹۰‌سالگی بر اثر کهولت سن درگذشت. از آثار به‌یادماندنی این دوبلور، صداپیشگی در نقش اسکارلت اوهارا در فیلم سینمایی «بر‌بادرفته» بود. صداپیشگی در فیلم «محمد رسول‌الله» به جای ایرنه پاپاس در نقش هند، «دیوانه از قفس پرید» به جای لوئیز فلچر در نقش پرستار، «معجزه‌گر» به جای آن بنکرافت در نقش معلم هلن کلر، «سرگیجه» به جای کیم نواک، «سقوط امپراتوری رم» به جای سوفیا لورن، «اشک‌ها و لبخندها» به جای النور پارکر، «قتل در قطار سریع‌السیر شرق» و «رولز رویس زرد» به جای اینگرید برگمن، تعدادی از فیلم‌هایی است که صدای این هنرمند در آنها ماندگار شده است.

محمد عبادی، تسوکه

دوبلور سرشناس سینما و تلویزیون کشورمان سال 1326 متولد شد و 23 مرداد 1397 بعد از تحمل مدتی رنج بیماری بر اثر ایست قلبی درگذشت.

محمد عبادی صداپیشگی نقش‌های مختلفی در فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی از‌جمله «ناوارو» در نقش اوکلند، «جنگجویان کوهستان» در نقش شی چن، «از سرزمین شمالی» در نقش تام، «کاراگاه و رکس» در نقش‌های مختلف، «شرلوک هلمز» در نقش‌های مختلف، «لوک خوش‌شانس» در نقش بوشوگ و... را بر عهده داشته است.

حسین عرفانی، دی دی هالروردن

حسین عرفانی دوبلور مشهور کشورمان که مدت‌ها از بیماری رنج می‌برد‌، چهارشنبه 21 شهریور 1397 در 76‌سالگی بر اثر سرطان ریه درگذشت.

حسین عرفانی سابقه‌ای 50‌ساله در عرصه دوبله دارد و به جای شخصیت‌هایی همچون اکبر عبدی در فیلم «سفر جادویی»، کاظم افرندنیا، جمشید هاشم‌پور، محمد برسوزیان و محمد مطیع صحبت کرده و به‌عنوان دوبلور آرنولد شوارتزنگر، همفری بوگارت و شان کانری هم شناخته می‌شود، صداپیشگی جلی در لوک خوش‌شانس از ماندگارترین آثار حسین عرفانی است.

مهدی آرین‌نژاد، مورچه‌خوار

مهدی آرین‌نژاد صداپیشه شخصیت کارتونی مورچه‌خوار جمعه 23 شهریور 1397 در 79‌سالگی بر اثر بیماری درگذشت.

مهدی آرین‌نژاد فعالیت حرفه‌ای در عرصه دوبله را از سال 1341 آغاز کرد و صداپیشگی آثاری همچون لوک خوش‌شانس، مورچه‌خوار، بازرس، رابین‌هود و چوبین را بر عهده داشت و در مجموعه‌های دایی جان ناپلئون در نقش شمس‌علی‌میرزا و نیز هزاردستان نیز صداپیشه بود.

پرویز  بهرام، جاده ابریشم یا بازرس دِرِک

پرویز بهرام از صداهای ماندگار ایرانی است که در ششم خرداد سال ۱۳۹۸ از دنیا رفت. صدای ماندگار بهرام در مستند «جاده ابریشم» برای همه ایرانیان آشناست. «ژان والژان» در سریال بینوایان، شخصیت «لورنس اولیویه» در هنری هشتم و «اتللو» برخی از نقش‌های ماندگار این صداپیشه در هنر دوبله ایران است.

چنگیز جلیلوند، علی بی‌غم

چنگیز جلیلوند ششم آبان سال ۱۳۱۹ در شیراز متولد شد و در دوم آذر ۱۳۹۹ بر اثر ابتلا به کرونا درگذشت. چنگیز جلیلوند در بیش از ۸۰ فیلم ایرانی به‌عنوان دوبلور و سرپرست گویندگان حضور داشت و حالا نام شخصیت‌های زیادی با صدای او پیوند خورده است. آن‌طور که خودش می‌گوید اولین تجربه دوبلوری‌اش برمی‌گردد به فیلم «چشمه عشاق» که به جای ویگن صحبت کرده. آشناترین صدایی که از جلیلوند به یاد می‌آوریم به جای وثوقی در «کندو» است. او در «آقای قرن بیست‌و‌یکم» و «گنج قارون» به جای فردین حرف زده است. در فیلم «ستارخان» علی حاتمی هم به جای عزت‌الله انتظامی صحبت کرده است. ناظر ملک‌مطیعی و ایرج قادری دیگر بازیگرانی هستند که جلیلوند صدای شخصیت‌شان را گفته. او در سال‌های اخیر به جای محمدرضا گلزار «سلام بمبئی» و حامد بهداد «جرم» حرف زده است. صحبت به جای سعید راد در «سفر سنگ» را هم فراموش نکنیم.

شاخص‌ترین کاراکترهای خارجی: صدای جلیلوند همنشین چهره‌های شاخصی از‌جمله مارلون براندو، پل نیومن، ریچارد برتون، برت لنکستر و شون کانری است. او در 24 فیلم به جای برت لنکستر حرف زده: «پرنده باز آلکاتراز»، «یوزپلنگ»، «بندباز» و... . در 17 فیلم صدای نیون شده؛ از‌جمله «کسی آن بالا مرا دوست دارد»، «گربه‌ای روی شیروانی داغ»، «بیلیاردباز» و... . 12 بار صدای جلیلوند به جای صدای براندو نشسته: «زنده‌باد زاپاتا»، «اتوبوسی به نام هوس»، «در بارانداز» و ... . او 13 بار هم به جای ریچارد برتون حرف زده. اسم سیلوستر استالونه که می‌آید صدای جلیلوند در ذهن تداعی می‌شود: «راکی»، «رامبو»، «بی‌مصرف‌ها» و... . او 14 بار به جای سلمان‌خان و 14 بار به جای شان کانری حرف زده و البته صدایش را به جای این بازیگران نیز شنیده‌ایم: کرک داگلاس، کلینت ایستوود، جان وین، گری گوری پک، رابرت دنیرو، کلارک گیبل و... .

فهیمه  راستکار، خانم مارپل

در ۲۹ اسفند سال ۱۳۱۲ در تهران زاده شد. صدای او به‌جای کاترین هپبورن در «شیر در زمستان»، اینگرید برگمن در «آیا برامس را دوست دارید؟»، ملینا مرکوری در «یکشنبه‌ها هرگز»، آوا گاردنر در «کنتس پابرهنه»، جنت لی در «روانی»، سوفیا لورن در «زیبای میلیونر»، هتی مک‌دانیل (در نقش دایه سیاه‌پوست) در «بر‌باد‌رفته»، اینگرید تولین در «توت‌فرنگی‌های وحشی»، مارتا اسکات در «بن‌هور»، ایران دفتری در «قیصر» و نصرت پرتوی در «گوزن‌ها» از به‌یادماندنی‌ترین کارهای او در عرصه دوبله است. از دوبله‌های شاخص او در سال‌های پس از انقلاب ایران می‌توان به نقش‌های اوشین کهن‌سال در سریال «سال‌های دور از خانه» و خانم مارپل در سریال «خانم مارپل» اشاره کرد که با استقبال مخاطبان مواجه شد.

مرتضی احمدی، روباه مکار

بازیگر سینما و تلویزیون، صداپیشه و خواننده اهل ایران بود. مرتضی احمدی علاوه بر گویندگی به جای شخصیت بابا علاءالدین در کارتون سندباد و همچنین روباه مکار در پینوکیو گویش‌های بسیاری را در دوبله ایران از خود به یادگار گذاشت که نمونه‌هایی از آنها را می‌توان در فیلم‌های زیر شنید: بینوایان (۱۹۵۸ به جای قاضی دادگاه)، بهترین سال‌های زندگی ما (ارسکاین وینفورد و دین وایت)، دختر خداحافظی (به‌ جای رابرت کاستانزو)، برو به اسپارتی‌ها بگو، گوردون پری (به ‌جای خبرنگار و گوینده فرودگاه)، سراسر شب، مصری (به ‌جای هنری دانیل در نقش مکره)، فریب‌خورده و رهاشده (به ‌جای سه نفر)، طرح شیطانی، به من میگن هیچ‌کس، گرگ‌ها در شهر (به ‌جای شخصیت قاضی بناتو)، شمال از شمال غربی (به‌ جای چند نقش کوتاه)، کارتون سفرهای میتی کومان (در یکی، دو قسمت به ‌جای کلانتر بدجنس)، کارتون نیلز (به‌ جای روباه) و... .

امیرهوشنگ قطعه‌ای، بلفی و  لی‌لی‌بیت

زاده ۱۳۱۵ تهران و درگذشته ۱۳۹۰، دوبلور و بازیگر ایرانی بود.

به جای استیو مک‌کویین، رابرت کالپ، جیمز گارنر، بیل بیکسبی، سامی دیویس، ژرار دوپاردیو، نیک نولتی، ویلم دافو، بن کینگزلی و بسیاری دیگر گویندگی کرده‌ است. از‌جمله کارهای معروف او می‌توان به کارتون بلفی و لی‌لی‌بیت اشاره کرد. صدای او بسیار قابل تغییر و انعطاف‌پذیر بود و یکی از هنرهای وی نیز به‌شمار می‌رفت. برای مثال صدای اسمیگل در ارباب حلقه‌ها توسط او خلق شده ‌است.

اصغر افضلی، استن لورل

دوبلور و مدیر دوبلاژ ایرانی و از برجسته‌ترین کمدی‌گوهای دوبله ایران محسوب می‌شود که به ‌جای بازیگران مهمی همچون وودی آلن و استن لورل صحبت کرده‌ است.

او در آثار مختلف و تیپ‌های گوناگونی به‌‌ جای شخصیت‌های مهم کمدی و کارتونی صحبت کرده ‌است. ویژگی صدای او، تیپ‌سازی‌های متفاوت کمدی در فیلم‌ها و کارتون‌هاست. از نقش‌های شاخص او می‌توان به خلق تیپ در فیلم‌های کمدی مثل فرانکو فرانچی، وودی آلن، بود ابوت، استن لورل، غلامحسین بهمنیار، داریوش اسدزاده، عزت‌الله وثوق و توتو اشاره کرد.

از تیپ‌های کارتونی ماندگار او می‌توان به وروجک و آقای نجار (وروجک)، گوریل‌انگوری (بیگلی‌بیگلی)، کارآگاه گجت، قلعه هزار اردک، رابین‌هود (پادشاه‌/ پرنس جان)، گربه‌های اشرافی (خدمتکار‌/ ادگار)، شلمان (کارتون بامزی) و نمایش عروسکی چاق و لاغر (چاق) اشاره کرد.

احمد رسول‌زاده، پدر‌سالار

زاده ۱۳۰۹ در تبریز و درگذشته ۱۹ دی ۱۳۹۳ در تهران، مدیر دوبلاژ و صداپیشه. یکی از درخشان‌ترین و معروف‌ترین کارهای او، دوبله دوم فیلم کارتونی «رابین‌هود» (والت‌دیزنی) است که از شاهکارهای دوبله کارتون در ایران به حساب می‌آید. در تلویزیون نیز سریال «خانم مارپل» از آثار شاخص وی است. معروف‌ترین اثر ایرانی که آن مرحوم مدیریت دوبلاژش را بر عهده داشت، سریال مشهور «دایی جان ناپلئون» (اثر ناصر تقوایی) است. او گوینده نسبتا ثابت محمدعلی کشاورز در عمده آثارش (مثل کفش‌های میرزا‌ نوروز، کاروان‌ها و سریال پدرسالار) بوده ‌است و از دوبله‌های معروف او به‌ جای این بازیگر می‌توان در مجموعه تلویزیونی «دایی جان ناپلئون» به نقش دایی جان سرهنگ نام برد.

صدای او را به‌عنوان راوی داستان در بسیاری از فیلم‌ها می‌توان شنید (مانند رابین‌هود). علاوه بر دوبله فیلم‌های داستانی، او گویندگی برنامه‌های مستند متعددی را بر عهده داشته که از‌جمله آنها، سلسله‌‌برنامه مستند «حیات‌ وحش ایران» و «مستند راه ابریشم» است. آهنگ صدای او بسیار گرم، دلنشین و به‌یاد‌ماندنی است.

ایرج دوستدار، جان وین

ایرج دوستدار (۳ اسفند ۱۳۰۹ – ۲۶ اسفند 1375) از نخستین گویندگان دوبله در ایران و از سرشناس‌ترین مدیران دوبلاژ بود. معروف‌ترین شخصیت دوبله‌شده توسط ایرج دوستدار، جان وین است که او دوبلور اصلی این بازیگر نیز بود. ایرج دوستدار در سبک دوبله ایران دارای نوآوری بود که در دوبله به جملات «پس‌سری» معروف بود؛ به این مفهوم که در زمان‌هایی که چهره بازیگر مشخص نبود، او از اصطلاحات ایرانی استفاده می‌کرد؛ یا در بعضی از فیلم‌ها به‌جای استفاده از اصطلاحاتی که بازیگر استفاده می‌کرد (به‌طور مثال اصطلاح آمریکایی)، معادل آن را که در زبان فارسی موجود بود، استفاده می‌کرد که باعث جذابیت بیشتر فیلم برای مخاطب ایرانی می‌شد.

عزت‌الله مقبلی، هاردی

مقبلی در چهارم فروردین ۱۳۱۲ در تهران متولد شد. او از سال ۱۳۳۵ وارد کار دوبله شد. در عرصه صداپیشگی بیشتر به‌ جای اُلیور هاردی و لویی دوفونس حرف می‌زد. یکی از تیپ‌هایی که در دوبله بسیار ماندگار شد، صدای مقبلی به‌جای افراد چاق بود که معروف‌ترین آنها اُلیور هاردی است. صدا و نحوه تیپ‌سازی مقبلی به‌جای هاردی، یکی از بهترین و به‌یادماندنی‌ترین تیپ‌های تاریخ دوبله محسوب می‌شود و قطعا در موفقیت فیلم‌های «لورل و هاردی» در ایران نقشی انکارنشدنی داشت. رابینسون در «خانه غریبه‌ها» و «ده فرمان»، الک گینس به نقش فاگین در «اُلیور توئیست»، هیو گریفیث به نقش شیخ ایلدریم در «بن‌هور»، بادی ابسن در «صبحانه در تیفانی» و ادموند اوبراین در «این گروه خشن» از دیگر کارهای درخشان او در دوبله است.

صادق ماهرو، گوریل‌انگوری

سوم فروردین ۱۳۱۸ تهران – ۶ دی ۱۳۹۳ کلن آلمان. از مدیران دوبلاژ و گویندگان برجسته است. او تیپ‌های ماندگاری را صداپیشگی کرده‌ و «گوریل‌انگوری» با صدای او هنوز ماندگار است. «داروغه ناتینگهام» در کارتون رابین‌هود، به ‌جای «چارلز برانسون» در فیلم‌های فرار بزرگ و هفت دلاور، به ‌جای «پدر هند» در فیلم محمد رسول‌الله، به‌ جای «شیرعلی قصاب» در مجموعه تلویزیونی دایی ‌جان ناپلئون، به‌ جای «سرکار استوار» و «ابرام گوسفندی» در مجموعه فیلم‌های صمد ازجمله صداپیشگی‌های او محسوب می‌شوند. مدیر دوبلاژ کارتون‌های تلویزیونی ماجراهای تنسی تاکسیدو و چاملی، مهاجران، بل و سباستین، ماجراهای تام سایر، و... نیز از دیگر فعالیت‌های اوست.

شهلا ناظریان، اینگرید برگمن

دی ۱۳۲۶– چهارم اردیبهشت 1401. ناظریان در طول سال‌های فعالیت در دوبلاژ، به‌جای بسیاری از بازیگران جهان از‌جمله اینگرید برگمن، لورن باکال، سوفیا لورن، دایان کیتون، راکوئل ولش و الیزابت تیلور گویندگی کرده ‌است. یکی از درخشان‌ترین گویندگی‌های او در دوبله فیلم کازابلانکا به‌جای اینگرید برگمن در کنار گویندگی حسین عرفانی به‌جای هامفری بوگارت است.

منوچهر اسماعیلی، مالک‌اشتر

هشتم فروردین ۱۳۱۸ – ۳۱ مرداد ۱۴۰۱. زنده‌یاد منوچهر اسماعیلی در صداسازی و صداپیشــگی بــه‌جــای چند کاراکتر چنان مهارت و تسلط داشت که در دو فیلم بعد از انقلاب مســعود کیمیایی نیز به‌جای چند شخصیت سخن گفت. او که در فیلم «خط قرمز» به جای ســعید راد صحبــت کرده بود، در فیلم «تیغ و ابریشم» صدای فرامرز صدیقی و جلال پیشواییان را دوبله کرد و در فیلم «سرب» نیز به‌جای هادی اسلامی، جمشید مشایخی و همچنین جلال مقدم سخن گفت. از دیگر نقش‌های فیلم‌های بعد از انقلاب که با صدای منوچهر اسماعیلی ماندگار شدند، می‌توان به زینال بندری با بازی جمشید هاشــم‌پور در فیلم «تاراج» و «ناخدا خورشید» با بازی داریوش ارجمند اشــاره کرد. او پیش از انقلاب در ســریال «دایی جان ناپلئون» به‌جای اســداالله‌میرزا صحبت کرد و بعد از انقلاب نیز در سریال «امام علی»، صدای داریوش ارجمند را در نقش مالک‌اشتر دوبله کرد.


آن خموشان سخن‌گو را ببین...

رضا کیانی: پنجره‌ای به وادی دوبله ایران می‌گشایم، در همین سال‌های اخیر، بیشتر حس و حال سرودن سوگنامه تداعی می‌شود، در اندوه هجرت ستارگان خاطره‌ساز؛ بهرام زند رفت... احمد رسول‌زاده رفت... پرویز بهرام رفت... حسین عرفانی رفت... چنگیز جلیلوند رفت... شهلا ناظریان رفت و چند روزی است که محمود فاطمی و سپس منوچهر اسماعیلی هم به کاروان مسافران ابدیت پیوستند.‌ دوبلورها، حاضران همیشه‌ غایب هستند! صاحبان صداهای ماندگار، خلاق و پرجاذبه‌ای که بخش قابل اعتنایی از جاودانگی ستارگان سینما مرهون و مدیون تلاش خلاقه آنهاست، بی‌آنکه خود را در تکاپوی دیده‌شدن و امواج تبلیغاتی قرار دهند. از سویی دیگر نمی‌توان جایگاه هنر دوبله را در تقویت ارتباطات فرهنگی میان کشورهای مختلف نادیده گرفت. ‌حال با هجرت ابدی پشتوانه‌های دوبلوری ایران، همه نگاه‌ها معطوف به نسل جدید است که در کنار برخی یادگاران دوران طلایی از پیشینه درخشان این هنر وزین صیانت کنند.‌ در جهان سرشار از شوق و خیال‌انگیز هنر ساز ناامیدی کوک‌کردن، جفا است! اما بی‌گمان پاسداشت میراث گذشته، مسئولیت نسل امروز و آینده را سرشار از ظرافت، حساسیت و دغدغه می‌کند! ‌گرچه با یک نگاه، دوبلور موفق را توانمند در فن بیان، حس‌گیری مطلوب و خلاقیت معرفی می‌کنیم، اما نباید از نظر دور داشت که یافتن جنس صدا (از وظایف مهم دوبلورها) نیاز به تحلیل عمیق شخصیت دارد و رسیدن به این مهم مستلزم دارا‌بودن قدرت شناخت از طیف‌های مختلف جامعه، مهارت‌های ارتباطی، روان‌شناسی، اشراف بر ابعاد مختلف فرهنگ، رمزگشایی از جهان نشانه‌ها (خاصه در آثار خارجی) و... است که این نبوغ و توانایی‌ها و دغدغه‌مندی‌ها را نمی‌توان در یک محدوده یا سبک خاص تعریف کرد. به‌ نظرم یکی از دلایل موفقیت نسل کارآزموده و درخشان دوبله ایران در چنین روحیاتی بود.‌ به امید تداوم موفقیت‌های خانواده دوبله ایران.

رو به گورستان دمی خامش نشین/‌ آن خموشان سخن‌گو را ببین

لیک اگر یک‌رنگ بینی خاکشان/ ‌نیست یکسان حالت چالاکشان

(مولوی)