چهره زنانه بریتانیا

ساکن خانه شماره 10 خیابان داونینگ استریت لندن امروز تغییر می‌کند و آن‌گونه که رسانه‌ها گزارش داده‌اند «لیز تراس» وزیر خارجه فعلی بریتانیا سکان هدایت دولت محافظه‌کار این کشور را در دست خواهد گرفت. دور نهایی رأی‌گیری درون‌حزبی محافظه‌کاران برای تعیین جانشینی بوریس جانسون روز جمعه میان «ریشی سوناک» وزیر دارایی مستعفی دولت بوریس جانسون و «لیز تراس» برگزار شد. با اینکه قرار است نتیجه رسمی این رأی‌گیری ظهر امروز اعلام شود اما نظرسنجی‌ها و گمانه‌زنی رسانه‌های معتبر بریتانیایی از پیروزی لیز تراس 47‌ساله در این رقابت حکایت دارد.

روزنامه تلگراف گزارش داده که تیم «لیز تراس» بدون سروصدا و به‌آرامی در‌حال برنامه‌ریزی برای تحویل‌گرفتن دفتر نخست‌وزیری این کشور از بوریس جانسون است. درحالی‌که نخست‌وزیر آینده بریتانیا با چالش‌های بزرگی از جمله مشکلات تأمین انرژی روبه‌روست، لیز تراس اعلام کرده خود را برای تصمیم‌گیری‌های سخت و اقدام فوری برای حل مشکل قبض‌های سرسام‌آور انرژی شهروندان بریتانیا آماده کرده است. تراس وعده داده که در مدت یک هفته پس از دردست‌گرفتن سکان نخست‌وزیری بریتانیا راهکاری برای حل بحران انرژی و قبض‌های سرسام‌آور برای شهروندان بریتانیایی ارائه خواهد کرد.

جان کورتیس، استاد علوم سیاسی دانشگاه‌های بریتانیا هم گفته است که: «اگر تراس برنده نشود، شگفتی بسیار بسیار بزرگی خواهد بود». در صورت اعلام پیروزی تراس، او که اکنون وزارت خارجه بریتانیا را بر‌عهده دارد، پس از مارگارت تاچر و ترزا می، سومین نخست‌وزیر زن تاریخ بریتانیا خواهد شد. ریشی سوناک هم روزگذشته در گفت‌وگو با ‌بی‌بی‌سی جهانی با پذیرش شکست احتمالی خود در رأی‌گیری نهایی درون‌حزبی، برای کمک به دولت بعدی محافظه‌کار بریتانیا اعلام آمادگی کرد.

با وجود رقابت نزدیک میان تراس و سوناک در هفته‌های ابتدایی اعلام نامزدی این دو، لیز تراس در هفته‌های اخیر به قدری از پیروزی خود مطمئن شده بود که لیست اعضای کابینه مدنظر او میان سیاست‌مداران دست‌به‌دست می‌شد و کارنامه سیاسی آنها مورد بررسی قرار می‌گرفت و حذف و اضافه‌هایی هم در این لیست رخ داده است. به گفته «کیتی بالز»، روزنامه‌نگار نشریه محافظه‌کار «اسپکتیتور»، تراس در دوران سه نخست‌وزیر وفاداری مناسبی از خود نشان داده است.

اخیرا نتایج جدیدترین نظرسنجی‌ها از اعضای حزب محافظه‌کار انگلیس نشان داد «لیز تراس» 22 درصد از ریشی سوناک پیشی گرفته است. این نظرسنجی که توسط مرکز تحقیقات اوپینیوم و با شرکت 450 نفر از اعضای حزب محافظه‌کار بریتانیا که می‌دانستند به چه کسی می‌خواهند رأی دهند انجام شده، حاکی از آن بود که 61 درصد اعضای حزب به تراس و 39 درصد به سوناک رأی خواهند داد. در رأی‌گیری نهایی برای انتخاب نخست‌وزیر جدید بریتانیا، حدود 175 هزار عضو حزب محافظه‌کار بریتانیا شرکت کردند.

چندی پیش در پنجمین دور رأی‌گیری برای انتخاب جانشین بوریس جانسون در حزب محافظه‌کار انگلیس، با حذف پنی موردانت، ریشی سوناک و لیز تراس به دور نهایی انتخابات صعود کرده بودند. جانسون پس از جان به در بردن از رسوایی‌های ریز‌و‌درشت اخلاقی، بابت دروغ‌هایی که به اعضای کابینه خود گفته بود، مجبور به استعفا از نخست‌وزیری شد.

بنا بر گفته ۵۰۷ عضو حزب محافظه‌کار، تراس که متعهد به کاهش مالیات‌ها به محض به‌دست‌گرفتن نخست‌وزیری انگلیس شده، بهترین عملکرد را در مناظره تلویزیونی داشته است. پس از شیوع گسترده ویروس کرونا در بریتانیا، سوناک بسته‌های کمک اقتصادی گسترده‌ای را فراهم کرد و همین امر باعث شد به محبوب‌ترین وزیر دولت جانسون تبدیل شود. با‌این‌حال بحران اقتصادی ناشی از جنگ در اوکراین، طی ماه‌های گذشته از مقبولیت او کاسته بود.

لیز تراس، وزیر امور خارجه دولت فعلی بریتانیا، به اتخاذ مواضع تند علیه روسیه، چین و ایران معروف است. او به‌طور علنی و برخلاف بسیاری از همتایان غربی خود اعلام کرده که روسیه باید در جنگ اوکراین شکست بخورد. او که از حامیان لغو پروتکل ایرلند شمالی به‌عنوان یکی از بند‌های توافق خروج بریتانیا از اتحادیه اروپاست اعلام کرده تنها نامزد انتخاباتی است که تجربه اتخاذ «تصمیمات سخت» را داشته است. تراس اعلام کرده یک محافظه‌کار است و مانند یک محافظه‌کار دولت را اداره خواهد کرد، در پاسخ به سؤال خبرنگاری درباره علت عدم همراهی با استعفای بیش از 50 مقام ارشد دولت جانسون گفته بود که «من فردی وفادار هستم. من به بوریس جانسون وفادار هستم».

چالش انرژی و تورم

از ماه آوریل امسال و با گذشت کمتر از دو ماه از آغاز جنگ اوکراین و تحریم‌های غرب علیه حکومت روسیه، نگرانی بابت کمبود انرژی و افزایش هزینه‌های آن افزایش یافته است و این نگرانی در ماه‌های اخیر جدی‌تر شده است. تعرفه‌های جدید برق و گاز در بریتانیا اجرائی شده و براساس آن به‌طور متوسط حدود ٩٢٠ دلار در سال بر هزینه قبض انرژی خانوارهای این کشور اضافه شده است. دولت بریتانیا اخیرا سقف تعرفه‌های انرژی را حدود ۵۴ درصد افزایش داد؛ با افزایش قیمت‌ حامل‌های انرژی هزینه متوسط قبض برق و گاز خانوارهای بریتانیایی به ۲۵۹۰ دلار در سال رسیده است. تحلیلگران بازار انرژی گفته‌اند انتظار می‌رود به‌زودی قیمت‌های جدید اعلام شوند و نرخ‌ها مجددا افزایش یابند که با این احتساب هزینه انرژی خانوارهای بریتانیایی به بیش از سه‌هزارو٤٠٠ دلار خواهد رسید. نهاد متولی تنظیم قیمت انرژی در بازار انگلستان، ولز و اسکاتلند هر شش‌ماه یک‌بار با بررسی نرخ‌ها، سقف قیمت‌هایی را معرفی می‌کند که هدف از این کار حفاظت مشتریان در برابر نوسانات قیمتی در بازار انرژی است. با اینکه در سه دهه گذشته افزایش نرخ برق و گاز شتاب گرفته بود؛ اما سرعت افزایش اخیر قیمت‌ها بی‌سابقه بوده است. براساس آمارهای رسمی چهار نفر از هر 10 نفر در بریتانیا گفته‌اند پرداخت قبض برق و گاز با قیمت‌های جدید برای آنها «بسیار سخت» است؛ رئیس بانک مرکزی بریتاینا گفته است این کشور هم‌اکنون با بزرگ‌ترین شوک قیمت‌ها در بازار انرژی از دهه ٧٠ تاکنون روبه‌روست. پیش‌بینی‌های رسمی حاکی از آن است که در ماه اکتبر قیمت‌ها دوباره افزایش خواهند یافت؛ نرخ عمده‌فروشی حامل‌های انرژی تحت تأثیر حمله روسیه به اوکراین و فشار بر عرضه‌کنندگان طی یک سال گذشته، شاهد افزایش نجومی بوده است.