زمین میزبان 8 میلیارد انسان شد

جمعیت جهان در حالی هم‌زمان با برپایی کنفرانس آب‌‌و‌هوایی سازمان ملل متحد در شرم‌الشیخ از مرز هشت میلیارد نفر عبور می‌کند که کارشناسان و فعالان اقلیمی همواره بر نقش کشور‌های ثروتمند در به‌خطرانداختن سیاره «زمین» به واسطه سهم غیرقابل انکار این کشور‌ها در انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و گرمایش زمین تأکید کرده‌اند. تقریبا نیمی از انتشار دی‌اکسیدکربن جهانی از سوی 10 درصد جمعیت جهان با بالاترین درآمد ناشی می‌شود، در حالی که سهم فقیرترین نیمه جهان ناچیز است.

بر اساس برآورد رسمی صورت‌گرفته از سوی سازمان ملل متحد، جمعیت جهان در روز سه‌شنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۱ از مرز هشت میلیارد نفر فراتر رفت. به گزارش یورونیوز سازمان ملل با یادآوری این نکته که جمعیت جهان در سال ۱۹۵۰ تنها دو و نیم میلیارد نفر بود، «این رشد بی‌سابقه» را نتیجه «افزایش تدریجی طول عمر به لطف پیشرفت‌های به‌دست‌آمده در زمینه سلامت، تغذیه، بهداشت شخصی و پزشکی» می‌داند.

کارشناسان سازمان ملل متحد ضمن اعلام این موضوع، آن را نشان‌دهنده «نقطه عطف مهمی در توسعه انسانی» می‌دانند که یادآور «مسئولیت مشترک جمعی برای محافظت از سیاره زمین» هم‌زمان با برپایی کنفرانس آب‌و‌هوایی «کوپ۲۷» است. با این حال کارشناسان معتقدند که رشد جمعیت همچنین چالش‌های بزرگی را برای کشور‌های فقیر در جهان رقم می‌زند.

از سوی دیگر، در حالی که زمین تا سال ۱۸۰۰ کمتر از یک میلیارد نفر جمعیت داشت، تنها 12 سال طول کشید تا جمعیت جهان از هفت به هشت میلیارد نفر افزایش یابد. 

در این گزارش همچنین به نشانه‌هایی دال بر کندی رشد جمعیت در حال حاضر اشاره شده و آمده است که برای رسیدن جمعیت جهان به ۹ میلیارد نفر، حدود 15 سال زمان نیاز خواهد بود. سازمان ملل متحد ضمن اشاره به رکودی قابل پیش‌بینی تا پایان قرن جاری از یک نقطه اوج در دهه ۲۰۸۰ خبر می‌دهد که در آن جمعیت جهان به ۱۰.۴ میلیارد نفر خواهد رسید. همچنین به گزارش دویچه‌وله این رشد بی‌سابقه به دلیل افزایش تدریجی امید به زندگی در نتیجه بهبود مراقبت‌های بهداشتی، تغذیه، رعایت بهداشت شخصی و بهبود درمان پزشکی است. سازمان ملل متحد اخیرا اعلام کرد این افزایش جمعیت حاصل نرخ زاد و ولد بالا و پایدار در برخی کشورهاست.

با یک محاسبه ریاضی، هر ۰،۴۸ ثانیه یک فرزند زمینی اضافه می‌شود و این در حالی است افرادی که به‌تازگی فوت کرده‌اند از پیش محاسبه شده‌اند؛ به‌ویژه توجهات به روند توسعه در کشورهای آسیایی با جمعیت بسیار زیاد است. 

چین به‌عنوان پرجمعیت‌ترین کشور روی زمین با چالش‌های بزرگی روبه‌رو است؛ زیرا نرخ زاد و ولد در این کشور با یک‌‌میلیارد‌و ۴۰۰ میلیون نفر جمعیت، پس از سیاست تک‌فرزندی پایین است. هند با بیش از یک‌میلیارد‌و ۳۰۰ میلیون نفر جمعیت، نرخ تولد بالاتری دارد و احتمالا در سال آینده از چین پیشی خواهد گرفت. اما نرخ رشد در هند نیز رو به کندی است.

به گزارش خبرگزاری فرانسه از سویی دیگر کارشناسان سازمان ملل متحد در «کوپ۲۷» بار دیگر دشواری‌های پیش‌رو برای به تفاهم رسیدن کشور‌های ثروتمند با کشور‌های فقیر در راستای انجام اقدامات بلندپروازانه در جهت کاهش چشمگیر گاز‌های گلخانه‌ای را یادآور شدند. این در حالی است که کشور‌های فقیر برای مشارکت مؤثر در این تلاش جمعی، خواهان دریافت کمک‌های مالی جهت مقابله با گرمایش زمین و تبعات تغییرات آب‌و‌هوایی شده‌اند.

به اعتقاد کارشناسان سازمان ملل «اگر‌چه رشد جمعیت، تبعات زیست‌محیطی توسعه اقتصادی را تقویت می‌کند»، اما «مصرف منابع مادی و انتشار گاز‌های گلخانه‌ای به ازای هر نفر عموما در کشور‌هایی بالاتر است که درآمد سرانه در آنها بیشتر است و نه کشور‌هایی که جمعیت آنها به سرعت در حال افزایش است».

جنیفر اسکیوبا، محقق اندیشکده «ویلسون سنتر»، در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه نکته یادآوری‌شده در بالا را این‌گونه خلاصه می‌کند: «رفتار ما بسیار بیشتر از تعداد ما بر کره زمین تأثیر می‌گذارد».

طبق تخمین‌های کارشناسان سازمان ملل متحد، بیش از نیمی از رشد جمعیت تا سال ۲۰۵۰ تنها در هشت کشور جمهوری دموکراتیک کنگو، مصر، اتیوپی، هند، نیجریه، پاکستان، فیلیپین و تانزانیا رقم خواهد خورد.

بر این اساس گفته می‌شود که تا پایان قرن، سه شهر پرجمعیت جهان آفریقایی خواهند بود؛ لاگوس در نیجریه، کینشاسا در جمهوری دموکراتیک کنگو و دارالسلام در تانزانیا.

فرانک سویاتسنی از مؤسسه فدرال برای تحقیقات جمعیتی آلمان با نگاه به گرم‌شدن کره زمین به دویچه‌وله گفت: «بر اساس پیش‌بینی‌های کنونی، مناطق جنوب صحرای آفریقا به رشد درخور توجه خود ادامه خواهند داد. در آینده بخش بزرگی از رشد جمعیت جهان در این منطقه و در برخی از کشورهای آسیایی اتفاق خواهد افتاد. از سوی دیگر، کشورهای پردرآمد مانند ژاپن در حال حاضر با نرخ نزولی جمعیت روبه‌رو هستند. بنابراین، برای نرخ رشد پایدار، کشورهایی مانند آلمان باید به مهاجرپذیری اتکا کنند».

سازمان ملل در گزارشی توصیه می‌کند: «همه کشورها، صرف‌نظر از اینکه جریان ورود یا خروج مهاجران را تجربه می‌کنند، باید دست به اقداماتی در راستای تسهیل مهاجرت ایمن، منظم و مسئولانه بزنند».