آلودگی هوا و جان شهرنشینان

شرق: چند‌ سالی است که شروع فصل سرد سال را با هوایی مملو از آلودگی تجربه می‌کنیم و پاییز امسال هم از این قاعده مستثنا نیست. طبق اعلام سازمان هواشناسی از عصر شنبه ۲۸ آبان‌ تا ظهر چهارشنبه دوم آذر به دلیل پایداری نسبی جو و عدم وزش باد، آلودگی قابل‌ملاحظه‌ای را در اکثر نقاط آسمان تهران شاهد خواهیم بود. براساس صحبت‌های رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، «هفت میلیون مرگ زودرس سالانه به دلیل آلودگی هوا در دنیا، داریم و تعداد مردمی که در جهان سالانه از آلودگی هوا می‌میرند، بیش از شش برابر تعداد مردمی است که از مالاریا و بیش از چهار برابر مردمی است که از ایدز می‌میرند».

موضوع آلودگی هوا و راهکارهای مقابله و کنترل آن، همیشه روی میز مسئولان شهرداری و شورای شهر بوده و حتی برای کاهش آلودگی شهردار تهران وعده داده تا پایان سال آمار اتوبوس‌های فعال را به پنج‌هزار و ۵۰۰ دستگاه خواهد رساند، اما نه خبری از اتوبوس‌های تازه‌نفس دولتی در ایستگاه‌های اتوبوس است و نه اتوبوس‌های تعمیر‌شده سبب شده مسافران در ایستگاه‌های اتوبوس کمتر منتظر بمانند.

حامد یزدی‌مهر، مدیر‌ کل بحران استان تهران، اعلام کرده است: «برابر پیش‌بینی‌های انجام‌شده به دلیل انباشت آلاینده‌ها، افزایش شاخص‌های آلودگی جو و کاهش کیفیت هوا در حد ناسالم برای گروه‌های حساس و در صورت ‌مهارنشدن منابع آلاینده‌های ثابت و متحرک، در بعضی ساعت‌ها کاهش کیفیت هوا در برخی مناطق در حد ناسالم برای تمام گروه‌ها را شاهد خواهیم بود. در همین راستا نیز به مردم توصیه می‌شود که از رفت‌وآمد غیرضروری و بلندمدت در فضای باز در سطح شهر خودداری کنند؛ چرا‌که هوا در‌حال‌حاضر با توجه به هشدارها برای افراد مختلف و به‌ویژه سالمندان، کودکان و افراد باسابقه بیماری‌های قلبی و تنفسی مناسب نیست. همچنین هماهنگی‌های لازم با دیگر دستگاه‌ها از جمله اورژانس و... نیز انجام شده که در صورت لزوم اقدامات لازم را انجام دهند».

با وجود آنکه آلودگی هوا، مشکل اغلب شهرهای بزرگ است‌ اما میزان امکانات برای کنترل آن در سال‌های اخیر در کشور تغییر چندانی نکرده و همین منجر به عوارض جسمانی ‌برگشت‌ناپذیر مخصوصا برای گروه‌های حساس بوده است. عباس شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت هم در گفت‌وگوی که با ایسنا داشت، با بیان اینکه آلودگی هوا یکی از عوامل خطر زیست‌محیطی مهم است و جوامع از طریق کاهش سطح آلاینده‌های هوا می‌توانند بار بیماری‌های مربوط به سکته مغزی، بیماری قلبی، ‌‌سرطان ریه و بیماری‌های تنفسی حاد و مزمن را کاهش دهند، اعلام کرد: رهنمود سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۰۵ نشان می‌دهد کاهش غلظت ذرات PM10 از ۷۰ میکروگرم در مترمکعب به ۲۰ میکروگرم در متر‌مکعب، میزان مرگ را ۱۵ درصد کاهش می‌دهد. سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۹ تخمین زده بود که آلودگی هوای آزاد و داخل در مناطق شهری و روستایی سالانه منجر به بیش از هفت میلیون مرگ زودرس می‌شود.

 همچنین بر اساس گزارشی در سال ۲۰۱۹ مشخص شد که در جهان به‌طور میانگین حدود ۵۴ درصد از مرگ‌های زودرس مربوط به آلودگی هوا در فضای آزاد به دلیل بیماری ایسکمیک قلبی و سکته مغزی است. همچنین هفت درصد از مرگ‌و‌میر زودرس ناشی از سرطان ریه و ۱۹ درصد مرگ‌و‌میر زودرس ناشی از بیماری مزمن انسداد ریوی مربوط به آلودگی هوا در فضای آزاد است.

او همچنین با اشاره به آلودگی به‌عنوان چهارمین عامل مرگ در جهان‌، اعلام کرد: مواجهه با آلودگی هوا در کشورهای توسعه‌یافته چهارمین عامل مرگ در جهان پس از خطرات متابولیک، رژیم غذایی و دود سیگار است. این در‌ حالی است که در کشورهای درحال‌توسعه، آلودگی هوا سومین ریسک‌فاکتور مرگ است و در سال ۲۰۱۹ از هر ۹ مرگ، یک مورد به علت آلودگی هوا رخ داده است. درحال‌حاضر ۹۹ درصد از جمعیت جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که در آن سطح آلودگی هوا بالاست (غلظت سالانه ذرات معلق  PM2.5 بالاتر از رهنمود سازمان جهانی بهداشت یعنی بیش از پنج میکروگرم در متر‌مکعب است). نکته شایان‌توجه این است که این خطر در کشورهای با درآمد متوسط و پایین بیشتر است. احتمال مرگ در بچه‌های با سن کمتر از پنج ‌سال در کشورهای کم‌درآمد به علت مواجهه با آلودگی هوا بیش از ۶۰ برابر بیشتر از کشورهای پردرآمد است. همچنین تعداد مردمی که در جهان سالانه از آلودگی هوا می‌میرند، بیش از شش‌ برابر تعداد مردمی است که از مالاریا و بیش از چهار ‌برابر مردمی است که از ایدز می‌میرند.

H, همچنین در ادامه بیان کرد: در سال ۲۰۱۳ حدود پنج‌ درصد از مرگ بچه‌های زیر پنج سال و ۱۰ درصد از مرگ بزرگسالان بالاتر از ۵۰ سال، منتسب به آلودگی هوا بوده است. این الگوی سنی مرگ‌و‌میر از سال ۱۹۹۰ بدون تغییر مانده است. از سوی دیگر در بین همه سنین و در همه بازه‌های زمانی، سهم مردان در مرگ زودرس ناشی از آلودگی هوا بیش از زنان گزارش شده است. تصور ادامه حیات بدون هوا حتی برای چند دقیقه هم غیرممکن است و این در حالی است که بر اساس آخرین گزارش بار بیماری‌ها، چهارمین عامل خطر مرگ در جهان و مهم‌ترین تهدید زیست‌محیطی برای سلامت انسان، آلودگی هوا‌ست. بر اساس آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت آلودگی هوای آزاد و هوای داخل سالانه منجر به بیش از هفت میلیون مرگ زودرس در جهان می‌شود که این یعنی از هر ۹ مرگ یک مرگ منتسب به آلودگی هواست.