آغاز عملیات پاکستان علیه طالبان

ارتش پاکستان در واکنش به حمله‌های اخیر در این کشور، عملیات سرکوب «تحریک طالبان پاکستان» و «جدایی‌طلبان بلوچ» را آغاز کرده است. نشریه پاکستانی نشنال گزارش داده که این عملیات پس از گروگان‌گیری نیروهای «تحریک طالبان پاکستان» و چند حمله دیگر آغاز شده است. مشخص نیست چه تعداد نیرو در این عملیات مشارکت دارند و چقدر طول می‌کشد. دولت پاکستان در سال ۲۰۱۴ عملیات گسترده‌ای برای سرکوب تحریک طالبان پاکستانی راه‌اندازی کرد و توانست خطر این جنگجویان را کاهش دهد؛ اما پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، سطح خشونت‌ها در پاکستان افزایش یافته است. از سوی دیگر، جدایی‌طلبان بلوچ نیز علیه حکومت مرکزی پاکستان دست به شورش زدند و ادعا دارند که از دسترسی به منابع اقتصادی دور نگه‌ داشته شدند و تبعیض علیه‌ آنان جریان دارد. استان بلوچستان پاکستان، بزرگ‌ترین استان این کشور بوده و با استان سیستان‌و‌بلوچستان در ایران هم‌مرز است. جمعه گذشته انفجاری انتحاری در اسلام‌آباد، پایتخت پاکستان، رخ داد. وزارت کشور پاکستان اعلام کرد مهاجمان، یک زن و مرد سرنشین یک خودرو بودند که به دستور پلیس برای توقف توجه نکردند و با تعقیب پلیس، خودروی حامل مواد منفجره را منفجر کردند و خود نیز کشته شدند. گروه «تحریک طالبان پاکستان» مسئولیت این رویداد را بر‌ عهده گرفت. شماری از اعضای این گروه نیز هفته گذشته به زندان‌بانان خود در یک مرکز مبارزه با تروریسم در شهر بنو در ایالت «خیبر پختونخوا» حمله کردند و با گرفتن سلاح‌های آنان، آنها را گروگان گرفتند. این گروگان‌گیری حدود ۴۰ ساعت طول کشید. بنو منطقه‌ای قبیله‌ای در حاشیه وزیرستان شمالی و در مرز افغانستان است. این منطقه مدتی پناگاه امن گروه «تحریک طالبان پاکستان» بود. به نوشته ایندیپندنت، خواجه محمد آصف، وزیر دفاع پاکستان، در یک نشست خبری گفت نیروهای پاکستانی در مرکز مبارزه با تروریسم در بنو که طالبان آنها را گروگان گرفته بودند، آزاد شدند. او افزود که در جریان عملیات ارتش پاکستان، دو نیروی ویژه این کشور کشته و حدود ۱۵ نفر دیگر زخمی شدند. به گفته‌ او، ۳۳ طالب هم در این درگیری کشته شدند. شهروندان پاکستانی دارای تفکر جهادی، در دهه ۱۹۹۰ نیز در کنار طالبان در افغانستان حضور داشتند و «تحریک طالبان پاکستان» در سال ۲۰۰۷ تأسیس شد. بیت‌الله محسود نخستین رهبر این گروه بود؛ اما او در سال ۲۰۰۹ در یک حمله هوایی ارتش پاکستان کشته شد. پس از کشته‌شدن بیت‌الله، حکیم‌الله محسود به رهبری این گروه رسید و او هم در سال ۲۰۱۳ در جریان حمله هواپیماهای بی‌سرنشین آمریکا به وزیرستان شمالی کشته شد. گفته می‌شود حکیم‌الله محسود با سراج‌الدین حقانی، وزیر کشور طالبان افغانستان و رهبر شبکه حقانی، روابط نزدیکی داشته است. هم‌اکنون «نور ولی محسود» رهبری «تحریک طالبان پاکستان» را بر‌ عهده دارد. پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، چندین دور مذاکرات میان «تحریک طالبان پاکستان» و مقام‌های پاکستانی در شرق افغانستان انجام شد و سراج‌الدین حقانی نیز در آنها حضور داشت؛ اما تنها پیامد این مذاکرات آتش‌بس کوتاه‌مدتی بود که به‌تازگی شکسته شد. «تحریک طالبان پاکستان» حدود یک ماه قبل آتش‌بس با دولت این کشور را که در ماه ژوئن بر سر آن توافق شده بود، لغو کرد و به جنگجویانش دستور داد حمله‌ها را در سراسر کشور از سر بگیرند. پس از پایان آتش‌بس، هرازگاهی هلیکوپترهای ارتش بر فراز مناطق مظنون به حضور شورشیان، به چشم می‌خورند. برخلاف توقع اسلام‌آباد، حکومت طالبان نخواست یا نتوانست به «تحریک طالبان پاکستان» فشار آورد که از خشونت در داخل پاکستان دست بردارند. در کنار این، نیروهای طالبان افغانستان نیز چند بار به درگیری مرزی با مرزبانان پاکستانی پرداختند و دو طرف سلاح‌های سبک و سنگین علیه یکدیگر به کار گرفتند. امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، به‌تازگی هشدار داده تنش مرزی میان افغانستان و پاکستان به نفع هیچ‌یک از این دو کشور نیست. متقی گفت که طالبان، پاکستان را کشور برادر و مسلمان می‌دانند و اسلام‌آباد هم باید حکومت طالبان را به همین چشم بنگرد: «اگر پاکستان در مسائل سرحدی کاری نکند، ما هم نمی‌کنیم. ایجاد مشکلات در مرز مشترک به ضرر دو طرف است و تجارت و ورود کالا از سوی دو کشور باید طبق اصول انجام شود». طالبان آگوست سال 2021 پس از دو دهه جنگ با حکومت افغانستان و کشورهای غربی، به‌ویژه ایالات متحده آمریکا، از طریق نظامی قدرت را در افغانستان به‌ دست گرفتند. تحلیلگران نظامی معتقدند تسلط طالبان بر افغانستان، برای دیگر گروه‌های جهادی الهام‌بخش شده است و آنها هم می‌خواهند مسیر طالبان را برای رسیدن به قدرت کامل در کشورهای خود دنبال کنند. حکومت سابق افغانستان اسلام‌آباد را متهم می‌کرد که از تروریسم حمایت می‌کند و به طالبان فشار نمی‌آورد که از جنگ دست بردارند؛ اما اسلام‌آباد ادعای حمایت از تروریست‌ها و طالبان را رد می‌کرد. برخی از مقام‌های حکومت سابق افغانستان به اسلام‌آباد هشدار داده بودند که بازی با کارت تروریسم «خطرناک» است و حملات تروریستی را در آن کشور افزایش خواهد داد.