هزینه گزاف فرونشست زمین

محمد عدمی: هزینه‌های ناشی از فرونشست زمین می‌تواند بسیار کلان باشد، از این رو که با ادامه یافتن روند تخریب محیط‌ زیست، احتمال دارد در سال‌هایی نه‌چندان دور حوادث محیطی به‌شدت افزایش پیدا کنند؛ تخریب‌هایی که در بلندمدت دمار از روزگار همه درمی‌آورند. مشکلات محیط‌زیستی در آینده فقط به گروه و قشر خاصی محدود نخواهد شد. هر‌کس‌ گمان می‌کند بلاهای طبیعی دامن تعدادی را نخواهد گرفت، لازم است‌ به ابعاد گسترده تخریب محیط‌ زیست دقت لازم را داشته باشند. انسان مدرن با آلوده‌کردن هوا آسیب‌‌های خود را آغاز کرد که به افزایش دمای کره زمین منجر شد.

همچنین ایجاد و گسترش اختلالات فراوان در محیط‌ زیست و انقراض تعداد قابل توجهی از گونه‌های جانوری پیامدهای ناشی از ادامه‌یافتن این تخریب بود. در نهایت زمین نیز از طریق فرونشست‌ها فریاد خود را به گوش انسان مدرن رساند. با این حال نه‌تنها تخریب محیط‌ زیست متوقف نشد، بلکه نسبت به گذشته شدت بیشتری یافته است. به طوری که دولت‌ها، صنعتگران و مردم عادی در معرض خطر عظیمی قرار گرفته‌اند. تشدید پدیده فرونشست در سراسر جهان موجب خواهد ش‌ مدیریت کشورها سال به سال دشوارتر شود. از موضوعات مربوط به تغییر اقلیم و آب و خاک گرفته تا تشدید مسائلی مرتبط با تخریب زمین مشکلات اساسی را به جریان زندگی وارد می‌کند.

در نتیجه با ایجاد اختلال در جریان زندگی، همه زیان خواهند دید و هزینه کشورداری برای دولت‌ها افزایش خواهد یافت؛ به نحوی که بودجه زیادی لازم است تا دولت‌ها بتوانند بخشی از پیامدهای حاصل از بحران‌های محیط‌زیستی را تا حدی درمان کنند. در این راستا، یک مقاله‌ معتبر علمی با عنوان «خطر اقتصادی فرونشست افتراقی در مکزیکوسیتی (2014-2022)» بخشی از ریسک اقتصادی فرونشست زمین را تخمین زده است. این پژوهش در سال 2024 توسط انریکه آنتونیو فرناندز-تورس و همکاران در مورد مکزیکوسیتی، پایتخت مکزیک، منتشر شده است. آنها در نتایج نشان دادند که 7.6 درصد بلوک‌های موجود در مکزیکوسیتی شامل 215 هزار ملک و 738 هزار نفر در مناطق پرخطر و بسیار پرخطر قرار دارند. هزینه اقتصادی ناشی از فرونشست احتمالی زمین در این نواحی معادل با 10.5 میلیارد دلار نشان داده شده است. این شهر به عنوان پایتخت کشور مکزیک در حدود 22 میلیون نفر از جمعیت 132 میلیون نفری کل کشور مکزیک را داراست. برای درک بهتر قضیه مذکور، می‌توان گفت این رقم با دلار 80 هزار تومانی معادل با رقمی در حدود 840 هزار میلیارد تومان است. از طرفی کل بودجه ایران در لایحه تقدیم‌شده به مجلس شورای اسلامی نیز تقریبا معادل با 11.9 هزار هزار میلیارد تومان ذکر شده است.

به عبارت دیگر، هزینه خسارت احتمالی ناشی از فرونشست زمین در مکزیکوسیتی نزدیک به هفت درصد از کل بودجه ایران برای سال 1404 می‌باشد. البته شایان ذکر است که دلار در لایحه بودجه60 هزار تومان در نظر گرفته شده بود. اما برای دریافت درک بهتر نسبت به میزان خسارت‌ اقتصادی ناشی از فرونشست زمین در بخشی از شهر مکزیکوسیتی این قیاس با قیمت دلار بالاتری انجام شده است. باید توجه داشت که رقم مذکور فقط محدود به آن دسته از آسیب‌هایی است که می‌تواند به بخش کوچکی از بافت یک شهر بزرگ وارد شود.

به همین دلیل، باید در نظر داشت که پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی ناشی از فرونشست زمین بسیار گسترده‌تر از آسیب‌های ساختمانی خواهد بود و فقط بخش محدودی از آن در این مقاله بررسی شده است. با همه این تفاسیر، دو نکته بسیار مهم در مطلب یادشده وجود دارد: اول آنکه مباحث مربوط به فرونسشت زمین یک مسئله‌ای جهانی است و دوم اینکه پیامدهای احتمالی ناشی از فرونشست زمین می‌تواند هزینه‌های گزافی به دولت‌ها، صنایع و مردم یک کشور تحمیل کند. از دو نکته مذکور این مطلب قابل حصول است که هیچ‌کس از بحران فرونسشت زمین در امان نخواهد بود. مسائلی همچون تخریب ساختمان‌ها و کارخانجات مواردی نیستند که آسیب کمی به تولیدکننده‌ها وارد کند، بلکه ممکن است کل روند تولید را مختل کند. به همین رو چنانچه صنعتگران و فعالین اقتصادی به فکر آینده‌ای نه‌چندان دور باشند، آنگاه خواهند دانست که سود و زیان خود و خانوادشان به فرونشست زمین و مسائل مرتبط به محیط‌ زیست بستگی دارد.