سلاح گازی دوحه علیه «قطرگیت»

تحقیقات در پرونده رسوایی «قطرگیت» باعث لغو مصونیت دو عضو دیگر پارلمان اروپا شده است و این مسئله می‌تواند تنش میان اتحادیه اروپا و قطر به‌عنوان یکی از منابع تأمین انرژی این بلوک را افزایش دهد. «روبرتو متسولا» رئیس پارلمان اروپا خبر داده که درخواست قوه قضائیه بلژیک برای بررسی رسوایی فساد اتحادیه اروپا و قطر را پذیرفته و روند لغو مصونیت دو نفر دیگر از اعضای خود را آغاز کرده است. خانم متسولا از همه گروه‌ها و کمیته‌ها خواسته است تا روند لغو مصونیت این افراد را در اولویت کاری خود قرار دهند تا بلکه روز ۱۳ فوریه بتوانند این تصمیم را اجرائی کنند. رسوایی موسوم به «قطر‌گیت» در دسامبر ۲۰۲۲ هم‌زمان با دستگیری «اوا کایلی» نماینده یونانی‌تبار پارلمان اروپا خبرساز شد. کایلی به دریافت مبالغ هنگفت برای پیشبرد منافع قطر و مراکش در پارلمان اروپا متهم است.

با وجود آنکه رئیس پارلمان اروپا رسما نام این دو عضو پارلمان را ذکر نکرده و بخش مطبوعاتی پارلمان اتحادیه اروپا هم اشاره‌ای به هویت دو نماینده پارلمان اروپا که قرار است مصونیت آنها لغو شود، نکرده است‌ اما رویترز در گزارشی نوشته است‌ این افراد احتمالا «آندره‌آ کوتزولینو» نماینده ایتالیایی و «مارک تارابلا» نماینده بلژیکی این پارلمان هستند. هر دو عضو گروه پارلمانی سوسیال‌دموکرات‌ و چپ میانه هستند. این افراد پیش‌تر هرگونه ارتباطی با این پرونده را رد کرده بودند؛ با‌این‌حال خانه تارابلا مورد بازرسی قرار گرفته بود. کوتزولینو هم برای نشان‌دادن همکاری خود با این پرونده، آمادگی‌اش را برای برداشته‌شدن مصونیت قضائی خود اعلام کرده بود.

متهم اصلی این پرونده «اوا کایلی» نیز تعطیلات کریسمس خود را پشت میله‌های زندان گذراند؛ او پس از تفهیم اتهام از سمت معاونت رئیس پارلمان اتحادیه اروپا تعلیق شده است. اوا کایلی نیز پیش‌از‌این از مصونیت در برابر پیگرد قضائی برخوردار بود‌ اما از آنجا که گفته شده پلیس بلژیک توانسته او را حین ارتکاب جرم و با کیسه‌های بزرگ پول نقد در خانه‌اش بازداشت کند، بر اساس قوانین اتحادیه اروپا شرایط مصونیت پارلمانی او خود‌به‌خود از او سلب شد.

این تحولات در پی مجموعه بازرسی‌های سرزده پلیس بلژیک در دسامبر ۲۰۲۲ رخ می‌دهد. پلیس بلژیک در این عملیات، خانه‌های برخی از اعضای کنونی و پیشین پارلمان اروپا و لابی‌هایی را که به دریافت رشوه نقدی بیش از ۱.۵ میلیون یورو (۱.۶ میلیون دلار) متهم شده‌اند، بازرسی کرد. گمان می‌رود این مبالغ را قطر پرداخته باشد؛ در‌حالی‌که این کشور هرگونه دست‌داشتن در این رسوایی را رد کرده است.

رئیس پارلمان اروپا این رسوایی را نمونه حمله‌ای خارجی به دموکراسی اروپا می‌داند. او وعده داد که اصلاحاتی را برای پاک‌سازی پارلمان، از‌جمله ممنوعیت فعالیت تمام «گروه‌های دوستی غیررسمی» با دولت‌های خارجی‌ و نیز افزایش بررسی وضعیت مالی اعضای پارلمان اروپا‌ انجام دهد. در بیانیه پارلمان اروپا آمده است که متسولا در جلسه آینده پارلمان در ۱۶ ژانویه، گام‌های بعدی را در زمینه لغو مصونیت اعضای پارلمان‌ اعلام خواهد کرد. در مرحله بعد، موضوع به کمیته حقوقی پارلمان ارجاع می‌شود و پس از آن، برای تصمیم‌گیری نهایی به پارلمان فرستاده می‌شود. متسولا خواسته است که این روند تا ۱۳ فوریه به پایان برسد.

در آن‌ سو، قطر با اشاره به نیاز اروپا به گاز طبیعی این کشور با وجود تحریم گاز روسیه، قصد دارد مانع از ادامه روند این تحقیقات شود. این کشور اخیرا تحقیقات بلژیک در زمینه فساد و تعلیق دسترسی قطر به پارلمان اتحادیه اروپا را محکوم کرد و گفت که این اقدام می‌تواند بر روابط دوجانبه و عرضه گاز طبیعی، تأثیر منفی داشته باشد. به گزارش خبرگزاری فرانسه و براساس بیانیه‌ای که یک دیپلمات قطری صادر کرده، مقام‌های بلژیک را به دلیل انتقاد از قطر و اصرار آنان به استفاده از اطلاعات «نادرست»‌ هدف انتقاد قرار داد. در بخشی از بیانیه این دیپلمات چنین آمده است: «تصمیم برای اعمال چنین محدودیت تبعیض‌آمیزی که گفت‌وگو و همکاری با قطر را قبل از پایان روند قانونی محدود می‌کند، بر همکاری‌های امنیتی منطقه‌ای و جهانی‌ و نیز بحث‌های جاری پیرامون کمبود انرژی و امنیت جهانی، تأثیر منفی خواهد گذاشت».

این رسوایی که به «قطرگیت» مشهور شده، در دوره‌ای بالا گرفته است که بسیاری از کشورهای اروپایی برای تأمین گاز طبیعی، به قطر به‌عنوان جایگزین روسیه چشم دوخته‌اند. قطر همچنین یکی از کشورهای در تماس با طالبان بوده است که در پی به‌قدرت‌رسیدن طالبان در افغانستان‌ به خروج هزاران شهروند اروپایی از این کشور کمک کرده است.

بیانیه قطر همچنین «قاطعانه» ادعاهایی را که دولت قطر را با «رفتار‌های نادرست مرتبط می‌کند» رد کرد. این دیپلمات قطری که نامش ذکر نشده در بیانیه خود نوشت که کشور متبوعش تنها طرفی نیست که در این تحقیقات از آنها نام برده شده، اما منحصرا هدف انتقاد و حمله قرار گرفته است. دادستان‌های بلژیکی می‌گویند از بیش از یک سال قبل از یورش‌ها و دستگیری‌های اخیر، درباره فساد در پارلمان اروپا تحقیق ‌کرده‌اند. قطر در ماه‌های اخیر رویارویی دیپلماتیکی نیز با آلمان داشت. پس از ابراز تردید وزیر کشور آلمان درباره میزبانی قطر برای جام جهانی فوتبال به دلیل رفتار قطر با کارگران خارجی، دوحه سفیر آلمان در این کشور را احضار کرد.