راهنمایی برای خوب‌خواندن
ما همانی هستیم که می‌خوانیم. این گزاره به‌درستی می‌گوید ذهنیت ما ساخته چیزهایی است که می‌خوانیم اما رابرت دی‌یانی در کتابی با عنوان «آدمی همان است که می‌خواند» قدمی فراتر می‌رود و می‌گوید با «خوب‌خواندن، زنده‌تر خواهی بود».
شرق: ما همانی هستیم که می‌خوانیم. این گزاره به‌درستی می‌گوید ذهنیت ما ساخته چیزهایی است که می‌خوانیم اما رابرت دی‌یانی در کتابی با عنوان «آدمی همان است که می‌خواند» قدمی فراتر می‌رود و می‌گوید با «خوب‌خواندن، زنده‌تر خواهی بود». او می‌گوید خوب‌خواندن ذهن را بیدار و گشوده می‌کند و قلمرو گسترده‌ای از تجربه درونی پدید می‌آورد که از زندگی روزمره به‌مراتب فراتر می‌رود. هدف او از نوشتن این کتاب ارائه رویکردهای مختلف به تجربه عمیقا لذت‌بخش خواندن، به‌ویژه خواندن ادبیات است. این راهکارها ممکن است به مواجهات متنی تأمل‌برانگیزی منجر شود که از بار عاطفی هم برخوردارند.
خود نویسنده می‌گوید کتابش در ستایش ارزش خواندن برای آموختن و زندگی‌کردن است: «این کتاب راه و روشی پیش می‌گذارد که به‌واسطه آن می‌توانید عادات خواندنتان را غنی‌تر و لذتتان از خواندن را دوچندان کنید». ماهیت این کتاب نه نظری که عملی است و هدفش بهبود‌بخشیدن به درک و شناخت خواننده از ادبیات است. مخاطب‌هایش هم می‌توانند همه کسانی باشند که می‌خواهند از خواندن و از زندگی‌کردن بهره بیشتری ببرند. البته نویسنده به مباحث نظری هم بی‌توجه نبوده و در فصول پایانی کتاب مزایای خواندن را توضیح داده است اما او به نظریه‌ها تا جایی پرداخته که به ارتقای قوه تشخیص ادبی، عمق‌بخشیدن به درک ادبی و افزایش لذت ادبی کمک کنند. ادعای اصلی نویسنده در این کتاب این است که ما با خواندن راه به زندگی بهتری می‌بریم. او معتقد است که خواندن، آن‌گاه که قرین مهارت و اعتمادبه‌نفس باشد، زندگی ما را بهبود می‌بخشد و کمک‌مان می‌کند از آن به شکلی بی‌کم‌وکاست‌تر لذت ببریم. چنین لذتی حاصل از تقویت قوای مشاهده‌گری ما و افزایش ظرفیت‌مان برای خوب فکر‌کردن است. چند هدف می‌توان برای خواندن متصور بود؛ کسب اطلاعات، لذت‌بردن، برآوردن خواسته‌هایمان، رشد شخصی، آموختن، سرگرم‌شدن، به هیجان آمدن و الهام‌گرفتن. «آدمی همان است که می‌خواند» می‌کوشد به خوانندگان در دستیابی به این اهداف کمک کند. در بخشی از دیباچه کتاب درباره اهمیت خواندن آمده: «به‌ویژه در دنیای امروز که همه با چالش‌های پیچیده روبه‌روییم، خواندن مزایای خاصی دارد. تلاطم اقتصادی با تردیدهای هولناک و ابهامات بی‌امان درآمیخته است. این واقعیت‌های نگران‌کننده به اشکال و درجات مختلف در پهنه فجایع اخیر و جاری مشهودند، از همه‌گیری کووید19 گرفته تا تغییرات اقلیمی، همراه با تلاطم‌های شدید آب‌وهوایی در قالب خشک‌سالی‌های پی‌درپی که به طرز بی‌سابقه‌ای طولانی‌اند، در کنار آتش‌سوزی‌ها و سیل‌های شدیدتر و مخرب‌تر؛ از بحران‌های سیاسی و اقتصادی جهانی ناشی از مهاجرت دسته‌جمعی و بی‌کاری تا مسائل فردی و اجتماعی -اعم از اعتیادهای ویرانگر، افزایش استرس و نگرانی، اختلالات شدید در روند آموزشی و خدمات اجتماعی- همگی با بحران کووید19 و تغییرات اجتناب‌ناپذیر ناشی از آن تشدید می‌شوند». از این‌روست که امروز خواندن و خوب‌خواندن و حتی تخصص بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. خواندن ادبیات همراه با درک و لذت می‌تواند راه و رسم عبور از میان آشوب‌های بی‌شماری را که از سر می‌گذرانیم، نشان‌مان دهد. اگرچه خواندن مسائل پیرامون‌مان را حل نمی‌کند اما نگاه ما را نسبت به آنها عمیق‌تر می‌کند؛ خوب‌خواندن می‌تواند به درک بهتر چالش‌های مشترک کمک کند. «آدمی همان است که می‌خواند» در شش فصل مجموعه راهکارهایی برای خوب‌خواندن ارائه می‌کند که با هم ارتباطی متقابل دارند و یکدیگر را تقویت می‌کنند. در بخشی از فصل اول کتاب که متمرکز بر گوش‌دادن است، می‌خوانیم: «پرسش مهمی که هنگام خواندن آثار ادبی و دیگر متون چالش‌برانگیز برای خوانندگان پیش می‌آید این است: معنی این متن چیست؟ این پرسش آشناست و بی‌گمان منجر به کندوکاو اندیشمندانه می‌شود. نمی‌خواهم این پرسش را به کل کنار بگذارم. با‌این‌حال، فکر می‌کنم باید توجه کنیم که چنین پرسشی درک ادبی را محدود می‌کند و به‌ویژه سد راه لذت ادبی می‌شود. برای آنکه تفکرمان درباره معنا مفیدتر باشد، باید آن را به تعویق بیندازیم و همراه با ملاحظات متنی دیگر به آن برگردیم. خواندن برای یافتن معنا مهم است ولی نباید این‌طور باشد که فقط برای معنا بخوانیم و هدفمان از خواندن محدود به یافتن معنا شود».
آدمی همان است که می‌خواند/ رابرت دی‌یانی/ ترجمه علی‌ظفر قهرمانی‌نژاد/ نشر بیدگل
